~ 41 ~
Burada yağıntılar (vacib risk amillərindən biri – yığım vaxtı
yağıĢların yağması və gilənin çürüməsidir) və günəĢli günlər
çoxdur. Cənubi ada daha soyuq, mötədil dəniz iqlimlidir: iyulda
orta temperatur – 5
0
C, yanvarda – 14
0
C-dir. Burada çöküntülər
xeyli azdır, günəĢ isə Ģimal adasında olduğu kimidir; lakin külək və
Ģaxtalar üzümlüklərə zərər verir. Üzümlüklərin çox hissəsi
düzənlikdədir. Yeri gəlmiĢkən qeyd etmək lazımdır ki, Yeni
Zenlandiya – dünyanın ən çox cənub və ən çox cənub Ģərq
ölkəsidir.
Yeni Zenlandiyanın ətirli Sovinyon və ġardone Ģərabları bütün
dünyanı
təəccübləndirir.
Yeni
Zenlandiyanın
qanunları
Avstraliyanınkına
oxĢardır.
Burada
da
üzümlüklərin
məhsuldarlığına heç bir məhdudiyyət qoyulmur.
Yeni Zenlandiya sakit okeanda böyük olmayan dövlətdir.
Xəritəyə baxanda inanmaq olmur ki, Antraktidadan çox da uzaq
olmayan bu iki adada üzüm yetiĢdirilə bilər. Hazırda bu ölkə dünya
Ģərab istehsalının 1,3%-ni verir, 2012-ci ildə ölkənin bütün
Ģərabçılıq müəssisələri üzvi olmalıdır.
1.4. Afrika
Cənubi Afrika respublikası (CAR). Üzüm Cənubi Afrikaya
1655-ci ildə Holland müstəmləkəçiləri tərəfindən gətirilmiĢdir.
1688-ci ildə fransızlar müasir CAR ərazisində möhkəmləndikdən
sonra üzümlüklərin sahəsi xeyli geniĢlənmiĢ və Kap Ģərablarının
keyfiyyəti yaxĢılaĢmıĢdır. XIX əsrin əvvəllərində buradan
Ġngiltərəyə çoxlu miqdarda desert Ģərablar ixrac olunurdu. 1885-ci
ildə fillokseranın yayılması nəticəsində üzüm bitkisi davamlı
calaqaltılar əsasında salınmağa baĢlandı.
CAR-da əsasən aĢağıdakı üzüm sortları becərilir: ağ ġenin,
Palomino, Senso, ağ Kleret, Qrin qreyl, Pedro Lyus, Pinotoj,
Kolombar, Kaberne-Sovinyon, Rislinq, Muskadel; süfrə sortları –
Ġsgəndəriyyə muskatı, ağ oval KiĢmiĢ, Barlinka, Alfons Vavella və
b. ġərab sortları üzümlüklərin 88%-ni, süfrə 6%, qurutmaq üçün
~ 42 ~
sortlar 6%-ni təĢkil edir. Üzümlükləri əsasən suvarılandır və çoxu
Ģpalerdə
becərilir.
Üzümü
kooperativlər
(84%),
Ģəxsi
mülkiyyətçilər (12%) və milli kommersiya Ģirkətləri (4%) emal
edir. ġərab istehsalına görə CAR dünyada altıncı yerdə durur
(2004-cü il).
ġərab üzüm sortlarının 50%-i üzüm arağı və digər spirtlər, 40%-
i natural (turĢ və kəmĢirin süfrə, oynaq və Ģpuçi) və 10%-i tünd və
desert Ģərablar üçün istifadə olunur. Natural (təbii) Ģərabların çox
hissəsi (o cümlədən, 95% qırmızı Ģərablar) sahil zonasında,
tündləĢdirilmiĢ – Böyük Kapda hazırlanır. Ən yaxĢı ağ təbii
Ģərablar Rislinq, Ağ ġenen, Ağ Kleret; qırmızı – Kaberne
Sovinyon, Senso və Pinotaj üzüm sortlarından hazırlanır.
Stellenbos rayonunun qırmızı Ģərabları burqundu; Konstansiya
vadisinin Ģərabları bordonu xatırladır. CAR Portuqaliyada qəbul
edilən texnologiyada portveyn; ənənəvi ispan solera üsulu ilə xeres
tipli Ģərablar hazırlayır. Müasir texnoloji üsulların – soyuqla
iĢləmə, nizamlanan qıcqırma, süni iqlimlə zirzəmidə yetiĢdirmə və
s. tətbiqinə baxmayaraq, CAR Ģərabları üzümün yüksək Ģəkərliyinə
və aĢağı turĢuluğuna görə Avropa Ģərablarının keyfiyyətini verə
bilmir. 1973-cü ildən Ģərabların mənĢəyinə (istehsal olunduğu
yerə) görə adlandırılma sistemi qəbul olunmuĢdur. CAR öz
məhsullarını əsasən Böyük Britaniyaya ixrac edir.
CAR-ın üzümçülük və Ģərabçılıq üzrə ən iri elmi mərkəzi
Enologiya və üzümçülük üzrə tədqiqat institutudur (Stellenbos
Ģəhəri). Burada torpaqĢünaslıq, seleksiya, xəstəliklər və bitkiləri
mühafizə, üzümçülüyün mexanikləĢdirilməsi, həmçinin kimyəvi
tərkibinin öyrənilməsi və Ģərabın mikrobiologiyası üzrə tədqiqatlar
aparılır. Stellenbosda meyvəçilik institutu da yerləĢir ki, burada
üzümün qurudulması, nematodlarla mübarizəyə dair tədqiqatlar
aparılır. Üzümçü alimlərdən– Ġ.Van Zil, E.ArĢer, D.Juber,
D.Boqraç; Ģərabçılıq üzrə – K.di Plessis, R.EĢcnbrux, E.LeRu,
Q.Vaqeneri qeyd etmək olar.
Əlcəzair. Üzümçülüklə çox qədimdən məĢğul olur. ġərabçılıq
məhsulları ölkənin ən əsas sərvətlərindəndir. Becərilən ən yaxĢı
üzüm sortları Qrenaj, Murvedr, Senso, Sira, Karinyan, Aramon,
~ 43 ~
Kleret, yerli sort Farrana və baĢqalarıdır. BirbaĢa hasiledici
hibridlər əkinlərin 4-5%-ni təĢkil edir.
Əlcəzairin isti iqlimi üzümdə yüksək (19-23%) Ģəkər və aĢağı
turĢuluq (pH 3,4-3,5) toplanmasına səbəb olur. Belə üzümdən
yüksək spirtli süfrə Ģərabı (11-16 h.%) alınır.
Hazırlanan əsas Ģərablar qırmızı süfrə, Ģirin (likor), Ģipuçidir.
Burada həmçinin Ģirə və cecədən araq hazırlanır.
1.5. Asiya
Türkiyə. Türkiyədə Ģərabçılığın tarixi təqribən 6000 il bundan
əvvələ gedib çıxır. Üzümlüklərin sahəsinə görə (755 min ha)
Türkiyə dünyada 5-ci yeri (2004), üzüm istehsalına görə (39 min
sent) 6-cı yeri tutur. Son 10 ildə hər il Ģərab istehsalının 20% artımı
müĢahidə olunmaqdadır.
Türkiyədə 100-ə yaxın Ģərab zavodunda ildə 275 mln litrə yaxın
Ģərab istehsal olunur. Bu da demək olar ki, Kanadanın Ģərab
istehsalına bərabər olub, Livan və Ġsrail kimi məĢhur Ģərab
istehsalçılarından yüksəkdir.
Türkiyənin dünyada tanınan iki iri Ģərabçılıq Ģirkəti – Doluca və
Kavaklıdərə 1925-ci ildə yaradılmıĢdır.
Çoxlu sayda xırda Ģərabçılıq müəssisələri hələ də köhnə
avadınlıqlarla iĢləyir. Polad çənlər, temperatur nəzarəti və butulka
doldurma xəttinə yalnız üç nəhəng – Doluca, Kavaklıdərə və
Sevilən Ģirkətləri malikdir. Doluca – Frakiyada, Kavaklıdərə isə
Anadoluda yerləĢməklə, Türkiyənin Ģərabçılıq sənayesində
dominantlıq edir və ildə uyğun olaraq 13 və 20 mln butulka Ģərab
istehsal edirlər. Türkiyənin ücüncü iri Ģirkəti Sevilənlə birlikdə
onlar türk Ģərabının 90%-ni buraxırlar.
TanınmıĢ Doluca firması son 10 ildə üzümçülük və Ģərabçılığa
40 mln dollar sərmayə qoymuĢdur. Bu yeni üzümlük ərazilərinin
seçilməsi, palıd çəlləklərin sınaqdan keçirilməsi və s. Ģəklində
həyata keçirilir. OxĢar vəziyyət Kavaklıdərə Ģirkəti ilə əlaqədar da
baĢ verir. Belə ki, Anadolu üzümçülük regionunda vulkan mənĢəli
Dostları ilə paylaş: |