3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1. Kimyəvi hadisələrə və onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır.
3.1.1. Mühüm qeyri-üzvi birləşmələrə aid müşahidə edir və təcrübələr aparır, nəticələrinə münasibət bildirir.
3.2. Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1. Mühüm qeyri-üzvi birləşmələrin molekullarının qrafik formulunu tərtib edir və modellərini hazırlayır.
4. Kimya və həyat
Şagird:
4.1. Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir.
4.1.1. Həllolmanın və elektrolit məhlullarında gedən proseslərin həyatda rolunu şərh edir.
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılmasına dair məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.2.1. Ətraf mühiti çirkləndirən mənbələr haqqında məlumatlar toplayır, təqdim edir.
4.3. Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Kimyanın əsas qanunları və atomun quruluşu sahəsində görkəmli alimlər haqqında məlumatlar toplayır, referatlar hazırlayır.
IX sinif
IX sinfin sonunda şagird:
-
Maddələrin (metallar, qeyri–metallar və onların birləşmələri, sadə üzvi birləşmələr) quruluşu və xassələrini şərh edir, onlara aid hesablamalar aparır;
-
metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını şərh edir, hesablamalar aparır;metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid müşahidə və təcrübələr aparır, kimyəvi prosesləri modelləşdirir;
-
metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinin, sadə üzvi birləşmələrin tətbiqinə aid referatlar hazırlayır;
-
metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinin, sadə üzvi birləşmələrin ətraf mühiti çirkləndirməsinin aradan qaldırılmasına aid referatlar hazırlayır;
-
qeyri-üzvi kimya sahəsində görkəmli alimlər haqqında topladığı məlumatları təqdim edir.
1. Maddə və maddi aləm
Şagird:
1.1. Maddələrin xüsusiyyətlərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.1.1. Maddələrin (metallar, qeyri–metallar və onların birləşmələri, sadə üzvi birləşmələr) quruluşunu , fiziki xassələrini şərh edir.
1.2. Maddələr və onları təşkil edən hissəciklərin əlaqələrinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.2.1. Maddələrin (metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələri, sadə üzvi birləşmələr) quruluşunun xassələrinə təsirini şərh edir.
1.2.2.Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələri arasında genetik əlaqələrə aid təqdimatlar edir.
1.3. Maddələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.
1.3.1. Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid məsələlər qurur və həll edir.
2. Kimyəvi hadisələr
Şagird:
2.1. Kimyəvi hadisələrin baş vermə səbəblərini, qanunauyğunluqlarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir.
2.2. Kimyəvi reaksiyaların tənliklərini tərtib edir və hesablamalar aparır.
2.2.1. Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid reaksiya tənliklərini tərtib edir.
2.2.2. Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid reaksiya tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır.
3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1. Kimyəvi hadisələrə və onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır.
3.1.1. Metallar və qeyri-metallara, onların mühüm birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid müşahidə və təcrübələr aparır, nəticələrinə münasibət bildirir.
3.2. Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1. Metallar və qeyri-metallara, onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
4. Kimya və həyat
Şagird:
4.1. Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir.
4.1.1. Metallar və qeyri-metalların, onların birləşmələrinin, sadə üzvi birləşmələrin tətbiqinə və həyatda roluna dair referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir.
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılm-asına dair məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.2.1. Metallar və qeyri-metalların, onların birləşmələrinin və sadə üzvi birləşmələrin ətraf mühiti çirkləndirməsini, onun aradan qaldırılması yollarını izah edir, referatlar hazırlayır.
4.3. Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Qeyri-üzvi kimya sahəsində görkəmli alimlər haqqında məlumatlar toplayır, təqdimatlar edir.
X sinif
X sinfin sonunda şagird:
-
maddələrin (qeyri-üzvi, üzvi) tərkibini, quruluşunu və xassələrini şərh edir, onlara aid hesablamalar aparır;
-
qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir, hesablamalar aparır;
-
qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid müşahidə və ekspermentlər aparır, kimyəvi prosesləri modelləşdirir;
-
qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrin (karbohidrogenlərin) tətbiqinə dair layihələr hazırlayır;
-
qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrin (karbohidrogenlərin) ətraf mühiti çirkləndirməsinin aradan qaldırılmasına dair layihələr hazırlayır;
-
neft kimyası sahəsində görkəmli alimlər haqqında topladığı məlumatlar əsasında referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir.
1. Maddə və maddi aləm Şagird:
1.1. Maddələrin xüsusiyyətlərinə dair bilik və bacarıqlarını nümayiş etdirir.
1.1.1. Maddələrin (qeyri-üzvi və üzvi) tərkibini, quruluşunu, fiziki xassələrini şərh edir, təqdimatlar hazırlayır.
1.2. Maddələr və onları təşkil edən hissəciklərin əlaqələrinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.2.1. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrdə atomların qarşılıqlı təsirini izah edir.
1.2.2.Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələr arasında genetik əlaqələrə aid təqdimatlar edir.
1.3. Maddələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.
1.3.1. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.
2. Kimyəvi hadisələr
Şagird:
2.1. Kimyəvi hadisələrin baş vermə səbəblərini, qanunauyğunluqlarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir.
2.2. Kimyəvi reaksiyaların tənliklərini tərtib edir və hesablamalar aparır.
2.2.1. Qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid reaksiyaların tənliklərini tərtib edir.
2.2.2. Qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid reaksiyaların tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır.
3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1. Kimyəvi hadisələrə və onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır, təqdimatlar hazırlayır.
3.1.1. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid eksperimentlər aparır, təqdimatlar hazırlayır.
3.2. Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1. Qeyri-üzvi maddələrin və karbohidrogenlərin quruluşunu və onlara aid kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
4.Kimya və həyat
Şagird:
4.1. Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir.
4.1.1. Qeyri-üzvi maddələr və üzvi maddələrin (karbohidrogenlərin) tətbiqinə dair layihələr hazırlayır, təqdimatlar edir.
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılmasına dair məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.2.1. Qeyri-üzvi maddələr və üzvi maddələrin (karbohidrogenlərin) ətraf mühiti çirkləndirməsini və onun aradan qaldırılması yollarını izah edir, layihələr hazırlayır.
4.3. Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Neft kimyası sahəsində görkəmli alimlər barədə referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir.
XI sinfin
XI sinfin sonunda şagird:
-
maddələrin (oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin) tərkibini, quruluşunu və xassələrini şərh edir, onlara aid hesablamalar aparır;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrə, polimerlərə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir, hesablamalar aparır;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrə, polimerlərə aid müşahidə və ekspermentlər aparır, kimyəvi prosesləri modelləşdirir;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrin və polimerlərin tətbiqinə dair layihələr hazırlayır;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrin, polimerlərin ətraf mühiti çirkləndirilməsinin aradan qaldırılmasına dair layihələr hazırlayır;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlər sahəsində görkəmli alimlər haqqında referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir.
1. Maddə və maddi aləm
Şagird:
1.1. Maddələrin xüsusiyyətlərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.1.1. Maddələrin (oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin) tərkibini, quruluşunu, fiziki xassələrini şərh edir, təqdimatlar hazırlayır.
1.2. Maddələr və onları təşkil edən hissəciklərin əlaqələrinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.2.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrdə atomların qarşılıqlı təsirini izah edir.
1.3. Maddələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.
1.2.2.Oksigenli,azotlu birləşmələr və polimerlər arasında genetik əlaqələrə aid təqdimatlar edir.
1.3.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrin və polimerlərin tərkibinə , quruluşuna aid hesablamalar aparır, təqdimatlar edir.
2. Kimyəvi hadisələr
Şagird:
2.1. Kimyəvi hadisələrin baş vermə səbəblərini, qanunauyğunluqlarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrə və polimerlərə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir.
2.2. Kimyəvi reaksiyaların tənliklərini tərtib edir və hesablamalar aparır.
2.2.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərə aid reaksiyaların tənliklərini tərtib edir.
2.2.2. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərə aid reaksiyaların tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır.
3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1. Kimyəvi hadisələrə və onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır.
3.1.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərə aid eksperimentlər aparır, təqdimatlar hazırlayır.
3.2. Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin quruluşunu. onlara aid kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
4. Kimya və həyat
Şagird:
4.1. Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir
4.1.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin tətbiqinə dair layihələr hazırlayır, təqdimatlar edir.
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılm-asına dair məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.2.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin ətraf mühiti çirkləndirməsini . onun aradan qaldırılması yollarını şərh edir, layihələr hazırlayır.
4.3. Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlər sahəsində görkəmli alimlər barədə referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir.
1.6. Fəndaxili və fənlərarası inteqrasiya
İnteqrasiya - ayrı-ayrı hissələrin məntiqi surətdə bütöv bir tam halında bir-birilə qarşılıqlı əlaqədə birləşməsi deməkdir.
İnteqrasiya:
-vaxtdan səmərəli istifadə etməyə imkan yaradır;
-şagirdlərin təlim yükünü azaldır;
-inteqrativ bilik və bacarıqların formalaşmasına şərait yaradır;
-bilik və bacarıqların qazanılmasında öyrənmənin intensivliyini, səmərəliliyini artırır
-həddən artıq xırdalanmanın qarşısını alır;
-təlimə marağın artmasına imkan yaradır.
Kimya fənninin təlimində indiyədək istifadə etdiyimiz məzmun standartlarının çoxu əsasən bilik və fənn yönümlü olmuşdur, daha çox nəzəri xarakter daşıyır. Həmçinin onların fənndaxili və fənlərarası əlaqələrinə, inteqrativ formada öyrənilməsinə az diqqət ayrılmışdır. Bəzən belə hesab edirlər ki, fənn kurikulumlarının bir-biri ilə əlaqələndirilməsi məqsədə uyğun deyil. Bununla yanaşı bir çox ölkələrdə kurikulumların bu və ya başqa formada inteqrasiya edilməsi müsbət nəticələr verir. Qeyd etmək lazımdır ki, inteqrativ kurikulumun hazırlanması ilə bağlı müəyyən edilmiş dəqiq qaydalar yoxdur və təcrübədə rast gəlinən müxtəlif vəziyyətləri təlim prosesinə başqa fənn sahələrini daxil edərkən müəllimlər özlərini narahat hiss edirlər.Yuxarı siniflərdə fənn üzrə məzmunun quruluşu bir fənn müəlliminin başqa fənn müəllimləri ilə fəal əməkdaşlıq etməsinə imkan vermir. Müasir dövrdə bu məsələyə düzgün yanaşan təhsil işçiləri kurikulumların inteqrasiyasını XXI əsrdə təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi istiqamətində daha düzgün yol hesab edirlər. Hazırda, bu sahədə müxtəlif fənn kurikulumlarının inteqrasiyası əhəmiyyətli konsepsiya kimi qəbul edilir. Təhsilin əsas problemləri olan aşağıdakı suallara inteqrativ kurikulum cavab verir:
-
Təhsilin səmərəli olması üçün nələrin (hansı bacarıqların) qazanılması zəruridir?
-
Mövcud biliklərin sürətli artımı şəraitində nələri (hansı bilikləri) öyrənməyə ehtiyac yoxdur?
-
Kurikulumu real həyatla əlaqələndirməkdə müəllimlər çətinlik çəkirlərsə, onda məktəblər mənəvi keyfiyyətləri necə aşılaya bilər?
-
Kurikulumların inteqrasiyası zamanı müxtəlif fənnləri bir-biri ilə əlaqələndirən mövzuların ardıcıllığı, uyğunluğu gözlənilirmi?
Ümumi təhsildə inteqrasiyanın aşağıdakı əsas növləri vardır;
-
Fəndaxili inteqrasiya - hər hansı bir fənn üzrə nəticələrin sinifdaxili və siniflərarası əlaqələrini nəzərdə tutur.
-
Fənlərarası inteqrasiya- fənn üzrə nəticələrin digər fənlər üzrə nəticələrlə əlaqəliliyini nəzərdə tutur.
Standart əsaslı kurrikulum aşağıdakı suallara müəyyən qədər cavab verir:
-
Müəllimlərin kimya fənni üzrə tədris etməli olduqları mövzuları həqiqətən tədris etdiklərinə necə əmin ola bilərik?
-
Şagirdlərin maksimum təlim fəaliyyətini necə təmin etmək olar?
Fənlərin məzmunu ilə bağlı standartlar şagirdlərin bilməli və bacarmalı olduqlarını müəyyənləşdirir. Həmin standartlar bir çox hallarda qiymətləndirmə prosesləri üçün standartlaşdırılmış testlərlə əlaqələndirilir. Belə hallarda tələb olunan standartların sadəcə olaraq öyrənilən mövzuların şagirdlər tərəfindən tam mənimsənilmədiyini, materialların mexaniki yadda saxlanılması ilə nəticələndiyini, şagird fəaliyyətləri üçün motivasiya həyata keçirilmədiyini nəzərə almaq lazımdır. Aktiv və interaktiv təlim strategiyalarından istifadə etdikdə standartlaşdırılmış testlərin tətbiq edildiyi dərslər səmərəli olmur və müvafiq prinsiplər əsasında onları təşkil etmək üçün vaxt və imkan yoxdur. Bununla yanaşı insanın yeni qazandığı və əvvəlcədən əldə etdiyi bilikləri, bacarıqları əlaqələndirilərsə onun öyrənmək qabiliyyətinin hüdudsuz olduğunu nəzərə almaq lazımdır. İnteqrativ üsullardan və fənlərarası yanaşmalardan istifadə edərək yeni kurrikulum mövcud standartları şagirdlərə mənimsətməyi, onların təlim prosesini daha maraqlı qurmağı təmin etməlidir. Standart əsaslı təhsilin imkanları öyrənilərək yeni yaradılan kurrikulumlarla əlaqələndirilməli, ayrı-ayrı fənlərin tədrisi üçün nəzərdə tutulan standart əsaslı təhsil inteqrativ kurikulumla əvəz edilməlidir. Nəzərdə tutulmalıdır ki, standartlar fənlər üzrə şagirdlərin yerinə yetirməli olduqları fərdi tapşırıqlar demək deyildir və ona görə də kimyadan yeni kurrikulum hazırlanarkən müəyyənləşdirilmiş stan-dartlar fənlər arasında məqsədə uyğun şəkildə əlaqələndirilmişdir. Hazırda standartlara əsaslanan fənlərarası inteqrasiya olunmuş kurrikulumun hazırlanması əsas strategiya kimi qəbul olunsa da təlim prosesində fənlərin ayrılıqda öyrənilməsinə kifayət qədər yer verilməlidir.
Təhsilin məzmununa xüsusi konstruksiya verən fənlərarası və fəndaxili əlaqələr təhsil sektorunun inkişaf layihəsi çərçivəsində inteqrativ kurikulumun mahiyyətini təşkil edir. Təcrübəli müəllimlərin fikrincə inteqrativ təlim bacarığı olmadan hər hansı bir fənnin tədrisində müvəffəqiyyət əldə etmək mümkün deyil. Şagirdlərə dayanıqlı və kompleks şəkildə biliklər vermək, onların dünyagörüşünü genişləndirmək, şagird təfəkkürünün inkişafında tədqiqatçılığa meyl yaratmaq, qazanılan nəzəri bilikləri praktik olaraq həyata tətbiq etmək və s. bacarıqların formalaşdırılmasında interaktiv kurikulu-mun əhəmiyyəti əvəzedilməzdir.
Cəmiyyətdə və təbiətdə daim inteqrasiya mövcud olmuşdur. Məsələn, hər hansı peşə sahibi müəyyən işin həyata keçirilməsində müxtəlif bacarıqlardan istifadə edir və ya görəcəyi işin digər məsələlərə olacaq təsirini müəyyən edə bilir.
Təlim prosesində nəzərdə tutulan inteqrativ kurikulum mövzuların öyrənilməsinə qlobal yanaşma çərçivəsində onların birgə öyrənilməsinə xidmət göstərir.
Maddi aləmin dərk edilməsində aparıcı rola malik olan kimya fənni təbiət hadisələrinin qarşılıqlı əlaqəsinin başa düşülməsi üçün dünyagörüşü formalaşdırır. Kimya fənninin mahiyyət etibarı ilə maddi aləm məvhumunda dərk edilməsi`bu fənnin tədrisində inteqrasiyanın tətbiq edilməsinə olan zərurətin daha yüksək olmasına əsas verir. Kimya fənninin tədrisində yalnız təbiət fənləri deyil, eləcədə texniki fənlərin tətbiq edilməsi inteqrativlik baxımından kimyanın rolunu yüksəldir, onu mərkəz mövqeyə gətirir, fənnin didaktiv əhəmiyyətini artırır, müxtəlif təlim metodlarının tətbiqinə imkan verir, digər fənn sahələri ilə birgə kombinasiyalar yaratmağı tələb edir.
İnteqrativ təlimdə kimya fənni şagirdlərdə:
-
sərbəst düşünməyə
-
qruplarda işləməyə
-
müzakirələrdə öz mövqeyini bildirməyə
-
layihələr hazırlamağa
-
mövzunun aktuallığını əsaslandırmağa
-
mövzunun əhəmiyyətini, digər sahələr üçün tətbiq edilməsi və s. kimi xüsusiyyətlərinə imkan yaradır
belə ki, müəllim tədris prosesində:
-
məsələnin həllinə kompleks yanaşmaq
-
mövzulararası əlaqələri yaratmaq
-
sagird bacarığının inkişafına diqqət yetirmək
-
sagirdlərə hər hansı mövzuya dair biliklərin sistemli şəkildə artan sırasını müşahidə etmək
-
təlim prosesini qiymətləndirmək və s. xüsusiyyətləri yüksək dərəcədə mənimsəməlidir:
Kimya fənni inteqrativlik baxımından aşağıdakı fəaliyyət üsulları üzərində qurulmuşdur:
Qrup işi - şagirdlərin fərdi olaraq əldə etdikləri bilik və bacarıqlardan daha çox müvəffəqiyyət qazandıran birgə fəaliyyət növüdür. Kiçik qrup şəklində fəaliyyət göstərən şagirdlər öz aralarında iş bölgüsü aparır. Qarşıya qoyulmuş məqsədə çatmaq, cədvəl və qrafiklər üzərində tədqiqat aparmaq eləcə də sənaye müəssisələrinə ekskursiyalar zamanı istifadə olunması üçün daha uyğun olan təşkilat formasıdır.
Əməkdaşlıq - fərdlər arasında hər hansı problemin həllinə, mövzuda qarşıya qoyulmuş məqsədə çatmaq üçün yaradılan münasibət formasıdır.
Resurslardan istifadə - fəaliyyətin tədqiqatçılıq təşkili və öyrənilən mövzunun səmərəliliyinin artırılması üçün tədris olunan mövzunun bəzi aspektlərinin sistematik araşdırılması tələb olunur. Bu isə dərsliklərə əlavə olunan cədvəllər, qrafiklər və digər vəsaitlərdən istifadəyə əsaslanır.
Motivasiya - şagirdlərə öyrənilən mövzu üzrə əldə edəcəkləri bilik və bacarıqlara dair, onların idraki maraqlarını yaratmaq, şagirdlərin təfəkkürünə qabaqcadan müəyyən edilən məqsədə istiqamət vermək, eləcə də öyrənilən mövzuya həvəs oyatmağı təmin edən fəaliyyətdir. Kimya fənninin tədrisində motivasiya imkanları geniş və hərtərəflidir. Motivasiya öyrənilməsi nəzərdə tutulan, yaşadığı ölkənin, təbii zonanın faydalı qazıntı ehtiyatları, onlardan istifadə texnologiyalarını və s. təsvirinə dair parçanı oxumaqla və ya təbii ehtiyatlara və onlardan istifadə texnologiyalarına dair suallar qoymaqla, öyrəniləcək mövzunun məzmunundakı səbəb-nəticəyə əsaslanan müddəaların həyati əhəmiyyətinin baş vermə səbəblərinə maraq yaratmaq məqsədilə hazırlanmış audio-video kadrları nümayiş etdirməklə və s. təşkil etmək mümkündür. Motivasiya dərsin əvvəlində təşkil olunur və tətbiq edilməsi planlaşdırılan bacarıqların həyata keçirilməsində şagirdlərdə mövcud olan biliklərin kifayət qədər olmadığı onlara aşılanır. Bununla da şagirdlərin fikri öyrədiləcək mövzunun məqsədinə uyğun istiqamətə yönəlir və aktivlik dərəcəsi artırılır.
Təlim prosesinin portfoliosu - şagirdlərin kimya fənni üzrə öyrənmə müvəffəqiyyətlərinin eksperiment (təcrübə) və modellərin qurulmasının köməyi ilə sübut edilmək üçün seçilmiş nümunələrin toplusudur. Məsələn, verilmiş maddələrin məhlullarının elektrik keçiriciliyinin müqayisəsi ilə onların ionlara dissosiasiyanın, eləcədə, verilmiş rəqəmlərə əsa-sən dissosiasiya dərəcəsinin hesablanması, elektroliz hadisəsinin mahiyyətinin dərk edilməsi və s.-dən istifadə etməklə şagirdlərin yalnız kimya fənni üzrə deyil, eləcədə, digər fənnlər üçün müvəffəqiyyət səviyyəsi qiymətləndirilə bilər. Portfolioların obyektiv və vaxtında yoxlanılması şagirdlərin fənni öyrənilməsinə ruhlandırılmasına xidmət edir.
Əlaqələndirmə- fəaliiyyətin elə bir növüdür ki, bu zaman kimya fənni digər fənlərin nailiyyətlərindən istifadə etməklə:
-Mövzunun izah edilməsi zamanı digər fənlərin məzmunundakı nəzərdə tutulan biliklərə əsaslanır (məsələn kimyəvi reaksiyanın sürəti mövzusunu, eləcə də maddə miqdarının hesablanması mövzusu kimya və riyaziyyat fənlərinin birgə kontekstində öyrənilə bilər və ya qazların normal şəraitdə və digər şəraitlərdə sıxlığı, eləcə də elektroliz mövzusu fizika fənnindəki, zülallar mövzusu biologiya fənnindəki eyni mövzuya əsaslanır).
- Mövzunun öyrənilməsində fənlər arasında mövcud olan boşluqlar doldurulur (məsələn, dəmir mövzusu “insan”fənnində öyrənilən tənəffüs sistemində hemoqlobinin rolu mövzusu ilə əlaqələndirilir və dəmirin canlı orqanizmdə rolu aydınlaşdırılır. Eləcə də Biologiyada verilmiş geoxronoloji cədvəlin təhlili ilə müəyyən dövrdə bitki aləminin yayılması və müasir dövrdə daş kömür, təbii qaz və neft yataqlarının əmələ gəlməsi arasında uyğunluq müəyyən edilə bilər).
-Mövzunun öyrənilməsinə digər fənlərin tətbiq edilməsi şagirdlərdə tədqiqatçılığa olan meyli gücləndirir. Məsələn, kimyada maddələrin xassələrinin müəyyən parametrlərdən (temperaturdan, təzyiqdən, molyar kütlədən və s.) asılılğı qrafiklərinin və ya müəyyən bir kimyəvi prosesi əks etdirən cədvəllərin çəkilməsində rəsmxətt və rəsm fənlərinin, riyaziyyatın və fizikanın tətbiqi, kimyəvi hadisələrin obrazlı təsviri üçün ədəbiyyat fənlərindən nümunələr gətirilməsi və s. istifadə edilir.
Kimya fənninin tədrisində inteqrativlik baxımından yuxarıda sadalanan fəaliyyət metodlarının sayını artırmaq olar. Lakin bunları bir sözlə ifadə etmək olar ki, inteqrativ kurrikulum reallığa əsaslanır, yüksək səviyyədə şagird yönümlüdür, yeniyetmə və gənclərin müstəqil həyata hazırlanması prosesinə təkan verir, onun köməyi ilə müəyyən məzmunlu bilik üçün müxtəlif fənnlərin kombinasiyası qurula bilir.
Ümumtəhsildə kimya fənninin məzmununda təlim nəticələrinin və standartların fəndaxili (siniflərarası) və fənlərarası inteqrasiyası imkanlarını təqdim olunan cədvəllərdə müşahidə etmək olar.
Kimya fənn kurikulumunun siniflər üzrə təlim nəticələri və məzmun standartlarının inteqrasiyası cədvəli. Cədvəl 1.
VII sinfin sonunda şagird:
-
maddələri (bəsit, mürəkkəb, saf), qarışıqları fərqləndirir, onların formullarına əsasən sadə hesablamalar aparır;
-
sadə kimyəvi reaksiyaların əsas tiplərini, onların başvermə şərtlərini izah edir, reaksiya tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır;
-
sadə kimyəvi təcrübələr və müşahidələr aparır, molekulların modellərini hazırlayır;
-
kimyəvi maddələrlə davranma qaydalarını, ekoloji təmiz mühitin saxlanmasinin əhəmiyyətini izah edir;
-
əsas kimyəvi anlayışlar və qanunların kəşfi sahəsində görkəmli alimlər haqqında topladığı məlumatları təqdim edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Maddə və maddi aləm
Şagird:
1.1.Maddələrin xüsusiyyətlərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.1.1. Maddələri (bəsit, mürəkkəb, saf) , qarışıqları tərkibinə və fiziki xassələrinə və tərkibinə görə fərqləndirir. C- 2.1.7.
F- 2.1.3.
B-4.1.1.
1.2. Maddələr və onları təşkil edən hissəciklərin əlaqələrinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir
.1.2.1. Atomun tərkibini, atom-molekul təlimini izah edir. F. VI s. -1.1.3.
1.2.2.İlk kimyəvi anlayışlar haqqında biliklərini şərh edir.
1.3. Maddələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.
1.3.1. Maddələrin formuluna əsasən sadə hesablamalar aparır.
Riy.- V s. 1.2.1,1.2.2. 1.2.3.
1.3.2. Məhlullar, həllolma və qatılığa aid hesablamalar aparır.
2. Kimyəvi hadisələr
Şagird:
2.1. Kimyəvi hadisələrin baş vermə səbəblərini, qanunauyğunluql-arını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1.Kimyəvi reaksiyalarin əlamətlərini, əsas tiplərini, baş vermə şərtlərini izah edir.
B - 2.1.1.; 2.1.2. ;
2.2.Kimyəvi reaksiyaların tənliklərini tərtib edir və hesablamalar aparır.
2.2.1. Sadə reaksiyaların tənliklərini tərtib edir.
2.2.2. Sadə reaksiyaların tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır.Riy.-1.3.1.
3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1.Fiziki və kimyəvi hadisələrə , onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır.
3.1.1. Sadə kimyəvi təcrübələr, müşahidələr aparır.
B-1.1.3.
3.2.
Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1. Sadə molekulların modellərini hazırlayır.
4. Kimya və həyat
Şagird:
4.1. Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir.
4.1.1. Məişətdə
istifadə olunan kimyəvi maddələrlə davranma qaydalarını izah edir.C-3.2.3. ; B-4.1.1.
4.1.2. Maddələrin tətbiqinə aid təqdimatlar edir.
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılmasına dair məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir
4.2.1. Ekoloji- təmiz mühitin saxlanmasının əhəmiyyətini şərh edir.B-4.1.1. ; C-2.1.3.; 4.3. Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1.Əsas kimyəvi anlayışlar və qanunların kəşfi sahəsində görkəmli alimlər haqqında məlumatlar toplayır, təqdim edir.
|
VIII sinfin sonunda şagird:
-
maddələrin quruluşunu, elektrolit məhlullarında baş verən prosesləri şərh edir, onlara aid məsələlər həll edir;
-
mühüm qeyri-üzvi birləşmələrə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir, hesablamalar aparır;
-
mühüm qeyri-üzvi birləşmələrə aid müşahidə və təcrübələr aparır, onların molekullarının modellərini hazırlayır;
-
həllolmada və elektrolit məhlullarında gedən proseslərin həyatda rolunu şərh edir, ətraf mühiti çirkləndirən mənbələr haqqında məlumatları təqdim edir.
və atomun quruluşu sahəsində görkəmli alimlər barədə referatlar hazırlayır.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Maddə və maddi aləm
Şagird:
1.1. Maddələrin xüsusiyyətlərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.1.1. Maddələri (oksidlər, əsaslar, turşular, duzlar) tərkibinə görə təsnif edir.
B-2.1.1.
1.2.Maddələr və onları təşkil edən hissəciklərin əlaqələrinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.2.1. Atomun quruluşunu, kimyəvi rabitələri, elektrolit məhlulunda başverən prosesləri şərh edir.F-3.2.2.
1.2.2.Qeyri-üzvi birləşmələrin mühüm sinifləri arasında əlaqəyə dair təqdimatlar edir
1.3. Maddələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.Riy.-VI s.1.2.2.,1.2.5. 2.2.2.
1.3.1. Atomun quruluşuna, kimyəvi rabitələrə, elektrolit məhlulunda baş verən proseslərə aid məsələlər qurur və həll.edir.R-VI s.1.2.2.,1.2.5. 2.2.2
2. Kimyəvi hadisələr
Şagird:
2.1. Kimyəvi hadisələrin baş vermə səbəblərini, qanunauyğunluqlarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Kimyəvi reaksiyaları təsnif edir, qanunauyğunluqlarını izah edir. B-212
2.2. Kimyəvi reaksiyaların tənliklərini tərtib edir və hesablamalar aparır.
2.2.1. Mühüm qeyri-üzvi birləşmələrə aid reaksiya tənliklərini tərtib edir. B-221
2.2.2. Mühüm qeyri-üzvi birləşmələrə aid reaksiya tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır.R-
3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1. Kimyəvi hadisələrə və onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır.
3.1.1. Mühüm qeyri-üzvi birləşmələrə aid təcrübələr aparır müşahidə edir və nəticələrinə münasibət bildirir.
3.2. Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1. Mühüm qeyri-üzvi birləşmələrin molekullarının qrafik formullarının və modellərini hazırlayır.F-3.2.1
4. Kimya və həyat
Şagird:
4.1. Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir.
4.1.1. Həllolmanın və elektrolit məhlullarında gedən proseslərin həyatda rolunu şərh edir.C-325
B-322 ;422
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılmasına dair məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir
.
4.2.1. Ətraf mühiti çirkləndirən mənbələr haqqında məlumatlar toplayır, təqdim edir.B-322
C-325
4.3. Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Kimyanın əsas qanunları və atomun quruluşu sahəsində görkəmli alimlər haqqında məlumatlar toplayır, referatlar hazırlayır.
|
IX sinfin sonunda şagird:
-
Maddələrin (metallar, qeyri–metallar və onların birləşmələri, sadə üzvi birləşmələr) quruluşu və xassələrini şərh edir, onlara aid hesablamalar aparır;
-
metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını şərh edir, hesablamalar aparır;
-
metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid müşahidə və təcrübələr aparır, kimyəvi prosesləri modelləşdirir;
-
metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinin, sadə üzvi birləşmələrin tətbiqinə aid referatlar hazırlayır;
-
metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinin, ətraf mühiti çirkləndirməsinin aradan qaldırılmasına aid referatlar hazırlayır;
-
qeyri-üzvi kimya sahəsində görkəmli alimlər haqqında topladığı məlumatları təqdim edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Maddə və maddi aləm
Şagird:
-
Maddələrin xüsusiyyətlərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.1.1.Maddələrin (metallar, qeyri–metallar və onların birləşmələri, sadə üzvi birləşmələr) quruluşunu,fiziki xassələrini şərh edir.
B-1.1,1; 1.1.2.
F-2.1.
1.2. Maddələr və onları təşkil edən hissəciklərin əlaqələrinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.2.1. Maddələrin (metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələri, sadə üzvi birləşmələr) quruluşunun xassələrinə təsirini şərh edir. B-1.1.2.
F-1.1.3. ; 2.1.3.
1.2.2.. .Metallar və qeyri-metallar, onların birləşmələri arasında genetik əlaqələrə dair təqdimatlar edir.
1.3. Maddələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.
1.3.1. Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid məsələlər qurur və həll edir. F-113
Riy.-VI s.1.2.2.,1.2.5. 2.2.2.
2. Kimyəvi hadisələr
Şagird:
2.1.Kimyəvi hadisələrin baş vermə səbəblərini, qanunauyğunluqlarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir. B-2.1.2.
2.2.Kimyəvi reaksiyaların tənliklərini tərtib edir və hesablamalar aparır.
2.2.1. Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid reaksiya tənliklərini tərtib edir. B-2132. 2.2. Metallar, qeyri-metallar və onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid reaksiya tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır.
3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1.Kimyəvi hadisələrə və onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır.
3.1.1. Metallar və qeyri-metallara, onların mühüm birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid müşahidə və təcrübələr aparır, nəticələrinə münasibət bildirir.
C. VI s. -2.1.1
3.2. Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1. Metallar və qeyri-metallara, onların birləşmələrinə, sadə üzvi birləşmələrə aid kimyəvi prosesləri modelləşdirir. F-1.1.3 ;
4. Kimya və həyat
Şagird:
4.1.Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir.
4.1.1. Metallar və qeyri-metalların, onların birləşmələrinin, sadə üzvi birləşmələrin tətbiqinə və həyatda roluna dair referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir..
C-3.2.5. ; B-3.2.2 .;4.1.1.
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılm-asına dair məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir
4.2.1. Metallar və qeyri-metalların, onların birləşmələrinin və sadə üzvi birləşmələrin ətraf mühiti çirkləndirməsini, onun aradan qaldırılması yollarını izah edir, referatlar hazırlayır. C-3.2.5 .; B.VIIIs.-4.2.1.
4.3.Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Qeyri-üzvi kimya sahəsində görkəmli alimlər haqqında məlumatlar toplayır, və təqdimatlar edir.
|
X sinfin sonunda şagird:
-
maddələrin (qeyri-üzvi, üzvi) tərkibini, quruluşunu və xassələrini şərh edir, onlara aid hesablamalar aparır;
-
qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir, hesablamalar aparır;
-
qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid müşahidə və ekspermentlər aparır, kimyəvi prosesləri modelləşdirir;
-
qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrin (karbohidrogenlərin) tətbiqinə dair layihələr hazırlayır;
-
qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrin (karbohidrogenlərin) ətraf mühiti çirkləndirməsinin aradan qaldırılmasına
-
dair layihələr hazırlayır;
-
neft kimyası sahəsində görkəmli alimlər haqqında topladığı məlumatlar əsasında referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Maddə və maddi aləm
Şagird:
1.1..Maddələrin xüsusiyyətlərinə dair bilik və bacarıqlarını nümayiş etdirir.
1.1.1. Maddələrin (qeyri-üzvi və üzvi) tərkibini, quruluşunu, xassələrini şərh edir, təqdimatlar hazırlayır.
F-2.1.3.
1.2. Maddələr və onları təşkil edən hissəciklərin əlaqələrinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.2.1. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrdə atomların qarşılıqlı təsirini izah edir. F-2.2.2.
1.2.2 Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələr arasında genetik əlaqə şərh edir.
1.3. Maddələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.
1.3.1. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır. Riy. VII- s. 1.2.5., VIII s,1.2.5. ; 2.2.2.
2. Kimyəvi hadisələr
Şagird:
2.1.Kimyəvi hadisələrin baş vermə səbəblərini, qanunauyğunluqlarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir.
B-2.1.2.
2.2.Kimyəvi reaksiyaların tənliklərini tərtib edir və hesablamalar aparır.
2.2.1. Qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid reaksiyaların tənliklərini tərtib edir
2.2.2. Qeyri-üzvi birləşmələr və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid reaksiyaların tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır.
Riy.-VI s.1.2.2.,1.2.5.
3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1. Kimyəvi hadisələrə və onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır, təqdimatlar hazırlayır.
3.1.1. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrə (karbohidrogenlərə) aid eksperimentlər aparır, təqdimatlar hazırlayır.
3.2.Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1.Qeyri-üzvi molekullarn və karbohidrogenlərin quruluşunu və onlara aid kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
F-2.1.2.
4.Kimya və həyat
Şagird:
4.1.Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir.
4.1.1. Qeyri-üzvi maddələr və üzvi maddələrin (karbohidrogenlərin) tətbiqinə dair layihələr hazırlayır, təqdimatlar edir.
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılm-asına dair məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.2.1. Qeyri-üzvi maddələr və üzvi maddələrin (karbohidrogenlərin) ətraf mühiti çirkləndirməsini və onun aradan qaldırılması yollarını izah edir, layihələr hazırlayır. C-3.2.5.
B-4.2.1.
4.3. Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etd
irir.
4.3.1. Neft kimyası sahəsində görkəmli alimlər barədə referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir.
|
XI sinfin sonunda şagird:
maddələrin (oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin) tərkibini, quruluşunu və xassələrini şərh edir, onlara aid hesablamalar aparır;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrə , polimerlərə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir, hesablamalar aparır;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrə , polimerlərə aid müşahidə və ekspermentlər aparır, kimyəvi prosesləri modelləşdirir;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrin və polimerlərin tətbiqinə dair layihələr hazırlayır;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrin, polimerlərin ətraf mühiti çirkləndirilməsinin aradan qaldırılmasına dair layihələr hazırlayır;
-
oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlər sahəsində görkəmli alimlər haqqında referatlar hazırlayır, təqdimatlar edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Maddə və maddi aləm
Şagird:
1.1. Maddələrin xüsusiyyətlərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.1.1. Maddələrin (oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin) tərkibini, quruluşunu, fiziki xassələrini şərh edir, təqdimatlar hazırlayır.
B-1,1,2
F.2.1.3.
1.2. Maddələr və onları təşkil edən hissəciklərin əlaqələrinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
1.2.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrdə atomların qarşılıqlı təsirini izah edir.
F-2.2.2.
1.2.2. Qeyri-üzvi və üzvi birləşmələr arasında genetik əaqələrə aid təqdimatlar edir.
1.3. Maddələrin tərkibinə və quruluşuna aid hesablamalar aparır.
1.3.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrin və polimerlərin tərkibinə , quruluşuna aid hesablamalar aparır, təqdimatlar edir.
. Riy.VII- s. 1.2.5., 2.1.2. VIII s,
1.2.2, 1.2.3., 1.2.5., 2.2.2.
2. Kimyəvi hadisələr
Şagird:
2.1.Kimyəvi hadisələrin baş vermə səbəblərini,
qanunauyğunluqlarını mənimsədiyini nümayiş etdirir
2.1.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələrə və polimerlərə aid reaksiyaların qanunauyğunluqlarını izah edir.
2.2.Kimyəvi reaksiyaların tənliklərini tərtib edir və hesablamalar aparır.
2.2.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərə aid reaksiyaların tənliklərini tərtib edir.
2.2.2. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərə aid reaksiyaların tənliklərinə əsasən hesablamalar aparır.
Riy.-VI s.1.2.2.,1.2.5. 2.2.2.
3. Eksperiment və modelləşdirmə
Şagird:
3.1. Kimyəvi hadisələrə və onların qanunauyğunluqlarına aid eksperimentlər aparır.
3.1.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərə aid eksperimentlər aparır, təqdimatlar hazırlayır.
3.2. Molekulların quruluşunu, kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
3.2.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin quruluşunu. onlara aid kimyəvi prosesləri modelləşdirir.
4. Kimya və həyat
Şagird:
4.1. Kimyəvi maddələrin və proseslərin tətbiqinə dair biliklər nümayiş etdirir
4.1.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin tətbiqinə dair layihələr hazırlayır, təqdimatlar edir.
4.2. Ətraf mühitin kimyəvi maddələrlə çirklənməsinə və onun aradan qaldırılm-asına dair məlumatlara
malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.2.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlərin ətraf mühiti çirkləndirməsini . onun aradan qaldırılması yollarını şərh edir, layihələr hazırlayır. B-4.2.2.
4.3. Kimya sahəsində görkəmli alimlərin nailiyyətləri barədə məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Oksigenli, azotlu üzvi birləşmələr və polimerlər sahəsində görkəmli alimlər barədə referatlar hazırlayır və təqdimatlar edir
|
Dostları ilə paylaş: |
