Mavzu: Titan ishlab chiqarish texnologiyasi. Titan qotishmalari Reja

Titan qiziqarli qotishmasi Nitinol
Nitinol, titan-nikel qotishmasi, muhim qotishma biri hisoblanadi. Uning shakli buzilgan bo’lsa ham, qizdirilganda uni tiklash mumkin. Xotira xususiyatlariga ega bo’lgan nitinol juda qiziqarli qotishma. Unga yuqori haroratda qotishma shakli beriladi, qotishma uning xotirasidagi shaklni saqlaydi, so’ngra bukilgan va egilgan bo’lsa ham, xotiradagi shaklni issiqlik bilan qayta tiklash mumkin. Sehrgarlar egilgan qoshiqlarning siri bu qotishmada yashiringan; Boshqacha qilib aytganda, bu qoshiqlar nitinol qotishmalaridan qilingan.
Nitinol tibbiyot sanoatida ishlatiladigan muhim moddalar qatoriga kiradi. Ushbu qotishma braketlar, stentlar, robotlar qismlari kabi ko’plab mahsulotlarda qo’llaniladi. Yana bir qiziqarli ma’lumot; Nitinol qotishma simlari elektrlashtirilganda qisqaradi. Titan bundan tashqari, po’lat, mis, vanadiy, molibden va alyuminiy kabi elementlar bilan qotishma hosil qilish mumkin. Ushbu qotishmalar juda mustahkam va bardoshli materiallarning xomashyosi hisoblanadi.
Titanli qotishma ishlab chiqarishning yuqori xarajati tufayli, past narxni yaratish uchun metall bozoridagi titanium qotishmasini ko'paytirish uchun nisbatan arzon narxda raqobatbardoshlik bor. Odatda titaniumning boshqa materiallarga o'xshamasligi oliy ishlashga ega, ammo titaniumning narxi odatda iste'molchilarni (ayniqsa, avtomobil ishlab chiqaruvchilari) tushkunlikka tushirishi, yuqori sifatli titanium qotishmasi titanium va titanium qotishma dasturlarining paydo bo'lishini kengaytirishga yordam beradi.

Mahalliy va xalqaro dastur maqomidan va titaniumli qayta ishlash texnologiyasini rivojlantirishdan kelajakda titanium va titaniumli xlorli polimerni qayta ishlash texnologiyasi quyidagi yo'nalishda bo'ladi:

(1) yuqori ishqorli, ya'ni yuqori harorat uchun foydalanish, yuqori modulning kuchidan yuqori, korroziyaga chidamli va qotishma yaxshi aşınma qarshilik.
(2) juda ko'p funktsional, ya'ni turli xil maxsus funktsiyalarni ishlab chiqish va yuqori titrash, past kengayish, doimiy qarshilik, yuqori qarshilik, elektrolitik pasivatsiya va vodorodni saqlash, shaklli xotira, super o'tkazuvchanlik, past modul tibbiy va boshqa titanium qotishma, shuning uchun titanium va titaniumning yanada kengaytirilishi.
(3) uskuna va jarayonlarni takomillashtirish, mavjud qotishmalarning amaliy samaradorligini oshirish, an'anaviy qotishmalardan foydalanishni kengaytirish orqali an'anaviy qotishmalarning o'rganilishini chuqurlashtirish.
(4) zamonaviy texnologiya, ishlov berish uskunalari, keng ko'lamli, uzluksiz ishlov berish texnologiyasini ishlab chiqish, to'g'ridan-to'g'ri yoyish texnologiyasi, sovuq shakllantirish texnologiyasi va titanium qotishmalarini ishlab chiqarish samaradorligini va mahsulot samaradorligini oshirish uchun aniq shakllantirish texnologiyasini qo'llashni qo'llaydi.
(5) arzon narxlardagi, temir, kislorod, azot va boshqa arzon elementlarni qo'shish, oson ishlov berish, oson chiqib ketish, qotishma elementlari va qotishma qotishmasidan arzon titan qotishmalarini ishlab chiqarishni o'z ichiga oladi. Titanli qotishmalarning qoldiq materiallaridan maksimal darajada foydalanishni yaxshilash, chiqindilarni titanni utilizatsiyalashni yaxshilash. Bu ayniqsa, fuqarolik titan qotishmalarining narxini pasaytirishda muhim ahamiyatga ega.
(6) zamonaviy kompyuter texnologiyasidan foydalanish - bu ishlov berish jarayonini simulyatsiya qilish, mikror-mikroyotrukturaning evolyutsiyasini oldindan aytib berish va hatto yakuniy mahsulotning mexanik xususiyatlarini (oqish quvvati, qisqarish kuchi, bo'shliq va qattiqlik, qolib, asboblar bilan ishlash, sinov natijalarini tahlil qilish va qayta ishlash, sinov miqdorini kamaytirish, ish samaradorligini oshirish, rivojlanish xarajatlarini kamaytirish.
Hozirgi vaqtda titan ishlab chiqarishning sanoat usuli Clauer jarayoni bo'lib, mahsulot shimgichni titandan iborat. Titan ishlab chiqarishning an'anaviy jarayoni bu titan shimgichni ingotaga eritib, keyinchalik titanga aylantirishdir. Shunga ko'ra, qazib olishdan titan ishlab chiqarishgacha bo'lgan asosiy bosqichlar quyidagilardir: titan rudasi -> qazib olish -> boyitish -> haddan tashqari boyitish -> boyitish -> titandan boy material -> xlorlash -> qo'pol TiCl4 -> tozalash - > toza TiCl4 -> magniyni pasaytirish -> shimgichni titan -> eritma quyish -> titan quyish -> qayta ishlash -> titan materiali yoki titan qismlari. Agar rutil qazib olishdan olingan bo'lsa, uni boyitishning hojati yo'q va qo'pol TiCI4 hosil qilish uchun uni to'g'ridan-to'g'ri xlorli qilish mumkin. Qo'shimcha,
Yuqoridagi jarayonda ishlov berish jarayoni plastik ishlov berish va quyish jarayonini anglatadi. Plastmassa ishlov berish usullari soxtalash, ekstruziya, prokat, chizish va boshqalarni o'z ichiga oladi. Titan ingotasi turli o'lchamdagi mahsulotlarga, masalan, kek, halqalar, plitalar, quvurlar, barlar, profillar va boshqalarga, turli xil qismlarga va qismlarga ishlov berilishi mumkin. kasting orqali ham amalga oshiriladi.
Titan va titan qotishmasidan plastik ishlov berish katta deformatsiyaga chidamliligi, xona haroratida past plastisitivligi, hosil bo'lish chegarasining kuch chegarasiga yuqori nisbati, katta ko'tarilish, notaga sezgirligi, deformatsiya paytida mog'or bilan bog'lanishi oson, zararli gazni singdirishi oson. isitish paytida va hokazo va plastik ishlov berish po'lat va misdan ko'ra qiyinroq. Shuning uchun titanium va titanium qotishmasini qayta ishlash texnologiyasi ushbu xususiyatlarni hisobga olishi kerak.

Titan plastmassa bilan ishlov beriladi, qo'shilgan tuproq hajmi cheklanmagan va uni ommaviy ishlab chiqarish mumkin, ammo rentabellik past va bu jarayonda ko'plab miqdordagi hurdalar ishlab chiqariladi. Titan plastmassasini qayta ishlashning yuqoridagi kamchiliklarini inobatga olgan holda, so'nggi yillarda titandan chang metallurgiya jarayoni rivojlantirildi. Titanning P / M jarayoni oddiy P / m bilan bir xil, ammo sinterlash vakuum ostida amalga oshirilishi kerak. Katta partiyani va kichik o'lchamdagi qismlarni, ayniqsa murakkab qismlarni ishlab chiqarish uchun javob beradi. Ushbu usul nafaqat titan chiqindilaridan xom ashyo sifatida to'liq foydalanish, balki ishlab chiqarish tannarxini pasaytirish bilan birga, keng miqyosli titan qismlarini ishlab chiqarishga qodir emas. Titan kukunli metallurgiya jarayoni quyidagilardan iborat: titan kukuni (yoki titanium qotishma kukuni) -> skrining -> aralashtirish ->

Sof titandan tashqari dunyoda 30 ga yaqin turdagi titanium qotishmalari ishlab chiqarildi. Eng ko'p ishlatiladigan titan qotishmalari Ti-6Al-4V, ti-5al-2.5sn va boshqalar.
Titan (unsur) poʻlat kabi yaltiroq qattiq metall. Suyuqlanish trasi 1668±5°, qaynash trasi 3227°, zichligi 4,51 g/sm3. Titan (unsur) mustahkam va plastik, oson bolgʻalanadi va yoyiladi (prokatlanadi), odatdagi trada juda kuchsiz qaytaruvchi. Titan (unsur) sirtida oksid parda hosil boʻlganligidan korroziyaga bardoshliligi jihatidan zanglamas poʻlatdan ham ustun turadi. U havoda oksidlanmaydi, dengiz suvida zanglamaydi, agressiv kimyoviy muhitlarda ham oʻzgarmaydi. Titan (unsur) suyukdanish trasida eng faol metallar qatoriga oʻtadi. Kizdirilganda deyarli barcha elementlar bilan birikadi. Metallar bilan qattiq eritmalar va intermetalik birikmalar hosil qiladi. 600° dan yuqori temperaturada havo kislorodi bilan oksidlanib, Titan (unsur) (1U)oksid TYU2 ga oʻtadi. 700°dan yuqori trada azot bilan Titan (unsur) nitrid TiN hosil qiladi. 300°dan yuqori trada vodorod xlorid bilan reaksiyaga kirishib, Titan (unsur) (1U)xloridga aylanadi. Titan (unsur) konsentrlangan sulfat kislota bilan reaksiyaga kirishib, Titan (unsur) sulfat Ti(SO4)2 va sulfit angidrid SO2 hosil qiladi. Titan (unsur)ning H2Ti03 va N2TYU4 tarkibli kislotalari N4TYU5 va H4Ti08 tarkibli peroksokislotalari maʼlum. Titan (unsur) oʻz birikmalarida 2 valentli boʻlishi ham mumkin.
Metall xrlidagi Titan (unsur) ancha murakkab usulda olinadi. Avval Titan (unsur) (1U)oksid Titan (unsur) (GU)xloridga oʻtkaziladi. Soʻngra Titan (unsur) (1U)xloridni argon yoki geliy atmosferasida magniy yoki natriy bilan qaytarilib, metall Titan (unsur) olinadi. Sof Titan (unsur) esa Titan (unsur) (1U)yodidni parchalab hosil qilinadi. Sanoatda olinadigan Titan (unsur)ning asosiy qismi aviatsiya, raketa va kemasozlik texnikasiga zarur qotishmalar tayyorlash uchun ketadi. Titan (unsur)ning nikel va temir bilan hosil qilgan qotishmalari poʻlatga qoʻshiladi. Titan (unsur) zaharli emas. U oʻsimlik va hayvon organizmida doim boʻladi. Umurtqali hayvonlarning shox hosilalari, taloq, qalqonsimon bezlarida uchraydi. Kishi organizmiga bir kechakunduzda oziq moddalar va suv bilan 0,85 mg Titan (unsur) kiradi.
Titan birikmalari. Titan (unsur) (1U)oksid TiO2 — oq kukun, qizdirilganda och sariq tusga kiradi, sovitilganda rangi yoʻqoladi. Tabiatda 3 xil kristall: rutil, anataz, brukit shaklida uchraydi. Suyuqlanish trasi 1850°, qaynash trasi 3000° ga yaqin, zichligi 4,18— 4,25 g/sm3. Titan (unsur) (1U)oksid organik va suyultirilgan mineral kislotalarga, H2S va SO2 ga chidamli, ishqorlarda bir oz eriydi. Plastmassalar, sirlar, sunʼiy tolalar ishlab chiqarish.da, qogʻoz, rezina, charm, toʻqimachilik, metallurgiya va lokboʻyoq sanoatida qoʻllanadi.
Titanatlar — metatitanat, ortotitanat va polititanat kislotalarning tuzlari. Barcha titanatlar yuqori tralarda suyuqlanadi, suvda va suyultirilgan kislotalarda erimaydi, faqat konsentrlangan kislotalarda eriydi. Koʻpchilik titanatlarning dielektrik kirituvchanligi yuqori boʻlgani sababli kondensatorlar, ultratovush qurilmalari, elektron sxemalar, termokompensatorlar va boshqa ishlab chiqarihda qoʻllanadi. Oʻzgaruvchan tarkibli murakkab titanlardan armolkolit Oydagi togʻ jinslarida topilgan.
Antifriksion (ishqalanishga qarshi) xossalari past boʻlganligi uchun Titan qotishmalardan tayyorlangan detallarning ishqalanuvchi sirtlarini moylab turishga toʻgʻri keladi. Titan qotishmalar samolyotsozlik, raketasozlik, energetika mashinasozligi, kemasozlik, kimyo sanoati va boshqa sohalarda ishlatiladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Болховитинов Н.Ф. Металловедение и термическая обработка. «Машиностроение», Москва, 1965 г.

2. Долматовский Т.А. Справочник технолога по обработке резанием. Машгиз, 1962 г.
3. Дубинин М.П. и др. Технология металлов. «Высшая школа», Москва, 1964 г.
4. Далский А.М. Технология конструкционных материалов. Машст, 1990 г.
5. Иванова Г.А. Основа теории резания, инструмента, станка. Москва, 1963 г.
6. Kнорозов Б.В. и др. Технология металлов. «Металлургия», Москва, 1974 г.
7. Mirboboyev V.A. Konstruksion materiallar texnologiyasi. T.: «O‘qituvchi», 1977-y. va 1991-y.
8. Материалы и машиностроении. «Машиностроение», Москва, 1969 г.
http://hozir.org