Mavzu: O‘quv seminarlari taqdimotlarini tayyorlash va assinxron darslarni tashkil etishda mediasavodxonlik ko‘nikmalarini rivojlantirish usul va vositalari Reja

---

Mavzu: O‘quv seminarlari taqdimotlarini tayyorlash va assinxron darslarni 
tashkil etishda mediasavodxonlik ko‘nikmalarini rivojlantirish usul va vositalari 
Reja: 
1.
O‘quv seminarlari uchun taqdimotlarini tayyorlash
2.
Sinxron va assinxron darslarni tashkil etishda qo‘llanilaniladigan dasturiy 
vositalar
3.
Sinxron va assinxron darslarni tashkil etish usullari 
So‘nggi yillarda axborot oqimining bir necha barobar tezlashishi, ijobiy 
ma’lumotlar bilan bir qatorda salbiy xarakterdagi axborotning ko‘payishi 
mediasavodxonlikka 
ega 
bo‘lish 
zaruratini 
qo‘ydi. 
An’anaviy 
tarzda 
mediasavodxonlik shaxsning adabiy asarlarni tahlil eta olish va sifatli matnlarni 
yaratishidan iborat bo‘lgan. Bugun mediasavodxonlik – axborotning nega va nima 
uchun uzatilayotganligini bilish demakdir. Mediasavodxon inson o‘ziga bu axborotni 
kim va nima maqsadda yaratgan? Ushbu xabar men uchun zarurmi? degan savolni bera 
olishi va to‘g‘ri xulosa chiqarishi, unga nisbatan tanqidiy yondoshishi lozim. Mazkur 
savollar nafaqat siz oilangiz davrasida televizor ko‘rayotgan, mashinada radio 
eshitayotgan yoki internetdagi xabarlarni ko‘rayotgan paytda berilishi, balki har 
qanday axborotni qabul qilayotgan va unga baho berayotganda ham kerakdir. Bugungi 
axboriy muhitni tushunishda mediasavodxonlik muhim ahamiyat kasb etadi. Xo‘sh, 
mediasavodxonlik nima uchun kerak? Avvalo: 
Huquqiy demokratik jamiyatimizning to‘laqonli, faol fuqarosi sifatida amalga 
oshirilayotgan islohotlar mazmun-mohiyatini tushunish; 
OAV orqali uzatilayotgan va qabul qilinayotgan kundalik axborotni saralash 
ko‘nikmalarini shakllantirish; 
Axborot orqali inson ongini boshqarishga yo‘l qo‘ymaslik va har qanday vaziyatda 
to‘g‘ri qaror qabul qilish; 
Insonning vizual obrazlar ta’siri ostida ijobiy yoki salbiy tomonga o‘zgarishlarini 
tahlil eta olish va vizual xabarlar ostida beriladigan ko‘rinmas ma’lumotlarni “o‘qiy 
olish”; 
OAV orqali beriladigan matnli kommunikatsiyalar mohiyatini tahlil etish; 

---

Axborot qaerdan, kim tomonidan va nima maqsadlarda uzatilyapti, kimning 
manfaatlarini o‘zida aks etayapti, degan savollarga javob topa olish uchun zarurdir. 
Mediasavodxonlik tushunchasi borasida turli xil fikrlar mavjud bo‘lib, AQShning 
Jamiyat xususidagi xalqaro entsiklopediyasida qayd etilishicha, «Mediasavodxonlik» 
(media literacy) inson jamiyatdagi fuqaro sifatidagi mas’uliyatini his qilgan holda faol 
va savodli bo‘lishi, mediamatnlarni qabul qila olishi, yaratishi, tahlil eta olishi va 
baholashi, zamonaviy mediani ijtimoiy-madaniy va siyosiy mazmunini tushuna olishi
demakdir. 
Londonning Qirollik universiteti professori S.Fayrstounning fikriga ko‘ra esa,
mediasavodxonlik harakat bo‘lib, uning asosiy vazifasi insonlarni audiovizual va 
bosma matnlarning madaniy ahamiyatini tushunish, yaratish va baholashga undashdan 
iborat. 
Ingliz siyosatshunosi R.Kibey esa mediasavodxonlikni turli xil shakllarda 
ma’lumotlarni uzatish, ularni tahlil etish va baholash deb tushunadi. M.Guetterz esa
multimediasavodxonligi o‘z ichiga multimedia hujjatlarini shakllantirishga qaratilgan 
tillarni bilish, axborotni qayta ishlashga qaratilgan qurilma va usullardan foydalana 
olish, yangi multimedia texnologiyalarini bilish va ularni baholay olish, 
mediamatnlarni tanqidiy qabul qilishni oladi, deydi. 
Fikrimizcha, mediasavodxonlik yuqorida bildirilgan fikrlar bilan birgalikda
ommaviy axborot vositalari orqali uzatiladigan barcha axborotga tanqidiy qarash, 
ularga xolis yondoshish va har bir uzatilayotgan axborotni saralashda ongli ravishda 
yondashish hamdir. 
Medisavodxonlikning maqsadi har bir medianing ustuvorliklari va kamchiliklarini 
tushungan holda ular tomonidan tarqatilayotgan axborotni saralay bilish va zarurini 
qabul qilish ko‘nikmalarini shakllantirish bo‘lsa, asosiy vazifasi insonlar tomonidan 
iste’mol qilinadigan har qanday axborotning manipulyativ kuchini anglagan holda 
undan chegaralanishdir. Shuningdek, odamlarga OAV hamda fuqarolik jurnalistika 
rolini tushunishga yordam berishdir.