Mavzu: Materiallarning zarbiy qovushoqligini aniqlashni o‘rganish.
Ishdan maqsad
: Materiallarning zarbiy qovushoqligini Koper mayatnigi
yordamida aniqlash.
Umumiy ma’lumot
.
Materiallarning zarbiy kuchlar ta’siriga sinmay qarshilik ko‘rsatish xususiyati
shu materialning
zarbiy qovushoqligi
deb ataladi.
Ma’lumki, ko‘pgina metallar statik kuchlar ta’siriga yaxshi chidasada, zarbbiy
kuchlar (dinamik kuchlar) ta’siriga yaxshi bardosh bera olmaydi. Zarbiy kuchlar
ta’sirida ishlaydigan turli detallar (masalan, tirsakli vallar, shatun, porshen, vagon
o‘qlari va b) xam statik, xam dinamik kuchlar ta’sirida ishlagani sababli, ularning
bu kuchlarga qarshilik ko‘rsatish xususiyatlarini bilish katta axamiyatga ega.
Shuning uchun sinaluvchi metalldan o‘rta beli bir tomonidan ozgina kertilgan
kvadrat shaklida (10-rasm) standart namuna qirqib olinib
so‘ngra bu namuna mayatnikli koper (11- rasm) yordamida sinaladi.
Zarbiy qovushoqligi aniqlanadigan material (metall va qotishmalardan
tayyorlangan namunalar) juda katta tezlik bilan deformatsiyalanib, mo‘rt xolatda
sinishga qanchalik moyilligi aniqlanadi.
Odatda, uglerodli va legirlangan konstruksion po‘latlar zarbiy nagruzkaga
sinaladi. Toblangan kam uglerodli po‘latlar xamda aromatik uglevodorodlar asosida
olingan plastmassalar va shu kabilarni zarbiy qovushqoqlikka sinash maqsadga
muvofiq bo‘lmaydi.
