Materiały dydaktyczne dla nauczycieli spis treśCI
Yüklə 39,74 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- NOTA O REŻYSERZE
- O FILMIE
- PRACA DOMOWA
Zakazane owoce reż. Dome Karukoski MATERIAŁY DYDAKTYCZNEDLA NAUCZYCIELISPIS TREŚCI
Temat: Jak smakują „Zakazane owoce”? Informacje o filmie Na podstawie materiałów prasowych dystrybutora Solopan opracował: Robert Pruszczyński. Nota o filmie Tytuł: Zakazane owoce (Kielletty hedelmä) Reżyseria: Dome Karukoski; Scenariusz: Aleksi Bardy; Muzyka: Adam Nordén; Zdjęcia: Tuomo Hutri; Montaż: Harri Ylönen; Kostiumy: Anna Vilppunen; Scenografia: Antti Mattila; Obsada: Marjut Maristo (Raakel), Amanda Pilke (Maria), Malla Malmivaara (Eeva), Joel Mäkinen (Toni), Jarkko Niemi (Jussi), Olavi Uusivirta (Johannes), Timo Tikka (Luukas), Jani Volanen (Ilari), Tapio Liinoja (Laakso), Heikki Nousiainen (Joki); Kraj i rok produkcji: 2009, Finlandia, Szwecja; Data premiery: 13 lutego 2009 (Świat), 23 kwietnia 2010 (Polska); Czas trwania: 102’ Nagrody
NOTA O REŻYSERZEDome Karukoski, właściwie Thomas Karukoski, urodził się w 1976 roku na Cyprze. Jego ojciec George Dickserson jest poetą, aktorem, przez lata pracował jako autor przemówień politycznych. Thomas urodził się podczas zagranicznego pobytu Dickersona, matka reżysera (fińska dziennikarka) nigdy nie wyszła za George’a. Debiutancki obraz Karukoskiego Piękna i Bydlak z 2005 roku opowiadał o miłości naiwnej, początkującej piosenkarki i hip-hopowego artysty. Opowieść o kluczowych życiowych wyborach została dostrzeżona przez krytykę i widzów, film zdobył 8 nominacji do prestiżowej fińskiej nagrody filmowej Jussi. W 2008 roku Karukoski zrealizował Dom czarnych motyli, za swoją drugą fabułę dostał już najważniejszą filmową nagrodę w swojej ojczyźnie. W Domie... i następnym filmie Zakazane owoce (2009), Karukoski podjął tematy dojrzewania nastolatków, ale już kolejna produkcja Lapland Odyssey (2010) to przewrotna komedia. O FILMIELaestadianie. Konserwatywny nurt odnowy religijnej w luteranizmie, którego początki sięgają lat czterdziestych XIX wieku. Nazwa nurtu wywodzi się od nazwiska jego założyciela, szwedzkiego pastora i botanika Larsa Laestadiusa (1800-1861). Laestadianie Biblię czytają dosłownie, ich nastawienie do życia charakteryzuje niechęć wobec nowoczesności i konsumpcjonizmu. Nie uznają seksu przedmałżeńskiego, antykoncepcji, hołdują skromności i pracowitości, wierności wspólnocie. Kobiety wychodzą za mąż bardzo wcześnie (około 18 roku życia) i zostają matkami kilkorga lub nawet kilkanaściorga dzieci. Zakazano im nawet prawa do robienia sobie makijażu, muszą ubierać się skromnie i zakrywać jak najwięcej ciała. Główna bohaterka, Rakeel, zawsze pod sukienkę zakłada dżinsy, aby nie pokazywać ani centymetra odsłoniętych nóg. Upiększanie się stanowi grzech, uleganie sile Szatana, chcego zbrukać Boże dzieło, które same w sobie jest piękne i nie potrzebuje poprawek. Na „czarnej liście” rzeczy zakazanych znajdują się również: słuchanie muzyki, taniec, sport. Raz do roku, latem, odbywa się powszechny czterodniowy zjazd przedstawicieli tego odłamu religijnego. To największe wydarzenie letnie w Finlandii, uczestniczy w nim około 70 tysięcy osób, jedna z ważniejszych scen Zakazanych owoców odgrywa się właśnie podczas tego religijnego święta. Pomiędzy skrajnościami. Amanda Pilke w jednym z wywiadów opowiedziała o swojej roli: „Granie Marii było ogromnym wyzwaniem ze względu na jej głęboką religijność. Myślę, że najtrudniej było mi zrozumieć jej model życia. Ale praca nad tą rolą wiele mnie nauczyła i przyniosła mi wielką satysfakcję.” Dome Karukoski pokazał świat nastolatków bardzo odległy od wzorców lansowanych przez współczesną kulturę popularną, która gloryfikuje szybki seks, dobrą pracę, zabawę do upadłego w nocnych klubach, jednak religijna dyscyplina nie daje satysfakcjonującej alternatywny. Raakel i Maria są reprezentantkami dwóch różnych podstaw. Pierwsza z przyjaciółek pozornie wydaje się dużo bardziej zamknięta, potrafi jednak odnaleźć się zarówno w świecie religijnej ortodoksji, jak i rzeczywistości wielkomiejskiego hedonizmu, szukać swojego miejsca bez upodlenia, np. nie czuje potrzeby upijania się czy „puszczania”, ale poddaje się magii zakazanej rozrywki – kinu. Maria przechodzi burzę hormonów, trudno się jej oprzeć pożądaniu, widzowie bez trudu mogą zrozumieć młodą i atrakcyjną kobietę, która pragnie być doceniona i podziwiana. Siłą filmu Karukoskiego jest brak moralizatorstwa. Reżyser stara się stworzyć świat, w którym brak czarno-białych podziałów. Ucieczka z religijnej wspólnoty nie gwarantuje szczęścia, a przebywanie w świecie laestadian nie oznacza zamknięcia w odosobnieniu. Niełatwe życie prowadzi Eewa, starsza siostra Marii: młoda kobieta jest lesbijką, ucieka z rodzinnego miasteczka, ale eskapizm nie daje jej oczekiwanego wyzwolenia: na zawsze pozostanie jej trauma, którą można przepracowywać podczas terapii u psychoterapeuty. Reżyser stworzył niezapomniany film traktujący o poznawaniu siebie: swojego ciała, seksualności, pragnień, ale przede wszystkim o prawie do popełniania błędów i potrzebie posiadania kogoś, kto zawsze stanie po naszej stronie. „Uważam, że tłumienie własnych uczuć to największe więzienie dla człowieka. Gdy musisz się wstydzić własnych pragnień i potrzeb. Gdy musisz czuć się winny, że drzemie w tobie tak pierwotna siła, jak libido. Życie w takim więzieniu, które sami sobie stwarzamy jest chore.” Kino fińskie. Nie jest to najbardziej popularna europejska kinematografia. Nazwiska większości twórców znane są głównie specjalistom lub koneserom kina skandynawskiego. Dla większości widzów Finlandia jest „białą plamą” na filmowej mapie, kojarzoną głównie z przedwojennymi przaśnymi komediami inspirowanymi folklorem. Najpopularniejszym reżyserem pochodzącym z Finlandii stał się Renny Harlin (1959). Po antykomunistycznej Arktycznej gorączce (1986) obiecujący artysta wyjechał do USA i zajął się realizacją kasowych produkcji z udziałem Bruce’a Willisa lub swojej ówczesnej żony, Geeny Davis. Uwaga filmowego świata została zwrócona na Finlandię dzięki twórcy, który nazywa się Aki Kaurismäki (1954). Pierwsze międzynarodowe sukcesy Fin zaczął odnosić już na początku lat dziewięćdziesiątych, uwieńczeniem jego artystycznej drogi było Grand Prix na Festiwalu Filmowym w Cannes i nominacja do Oscara za komediodramat Człowiek bez przeszłości (2002). W 2007 roku w kinie Muranów odbył się przegląd Nowego Kina Fińskiego, który udowodnił, że skandynawska kinematografia może pochwalić się kilkoma młodymi talentami. Najczęściej przywoływanym nazwiskiem był Aku Louhimies (1968), którego mroczne poczucie humoru i umiejętność tworzenia sugestywnych postaci zrobiły wrażenie na polskich widzach.
Metody i formy pracy
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Czas 2 godziny lekcyjne Przebieg lekcji 1. Sformułowanie tematu lekcji. Nauczyciel rozpoczyna lekcję prosząc uczniów o swobodne wypowiedzi na temat filmu. Podsumowaniem wypowiedzi uczniów ma być określenia tematyki filmu: film o dojrzewaniu, inicjacji, poszukiwaniu własnej drogi życiowej, przyjaźni, roli wiary w życiu współczesnego człowieka, miejsca religii w dzisiejszym świecie, o poszukiwaniu wolności, próbach określenia własnej tożsamości etc. Nauczyciel proponuje zapis tematu. 2. Tworzenie notatki. Uczniowie wspólnie z nauczycielem sporządzają notatkę zawierającą podstawowe informacje o filmie, można wspomnieć o kinie fińskim, przywołać nazwiska i dokonania. 3. Wprowadzenie nowego pojęcia. Nauczyciel wprowadza (przypomina/uzupełnia pojawiające się w filmie) informacje na temat wspólnoty laestadian. Laestadianizm to konserwatywny nurt odnowy religijnej w luteranizmie, którego początki sięgają lat 40. XIX wieku, nazwa pochodzi od nazwiska jego założyciela, szwedzkiego pastora i botanika Larsa Laestadiusa (1800-1861). Liczbę wyznawców na całym świecie szacuje się na 150.000-220.000, z czego 110.000 mieszka w Finlandii, głównie w regionie Północnej Ostrobotnii, w centrum oraz na zachodnim wybrzeżu. Laestadianie cenią umiejętność życia we wspólnocie, pracowitość, wierność małżeńską i posłuszeństwo prawom społeczności. Nauczają o łasce, pokucie i przebaczeniu. Biblię czytają dosłownie. Wspólnota wyznacza kobietom i mężczyznom tradycyjne role. Kobiety powinny zajmować się rodziną i wychowywaniem dzieci. Małżeństwa zawierane są w młodym wieku, najczęściej tuż po ukończeniu 18 roku życia. Rodziny są zwykle bardzo duże – liczą od 10 do 15 dzieci. Laestadianie ubierają się skromnie i prosto, kobiety nie mogą się malować ani farbować włosów, ponieważ wszystkie stworzenia boże są piękne w takiej postaci, jak je stworzył Bóg. Odrzucają nowoczesne idee (np. równouprawnienie) i technikę. Używki, telewizja, kino, teatr, opera, taniec, muzyka rozrywkowa, rozgrywki sportowe, środki antykoncepcyjne i przedmałżeński seks są bezwzględnie zakazane. Społeczność kontroluje postępowanie członków, a naruszenie zakazów prowadzi do wykluczenia ze wspólnoty. Corocznie, latem, laestadianie organizują powszechny czterodniowy zjazd. Następnie prowadzący prosi uczniów o opisanie społeczności przedstawionej w filmie – wygląd (ubiór), styl życia (skromne domostwa, liczne rodziny Rakel i Marii, udział w nabożeństwach, codzienne obowiązki), relacje członków wspólnoty (postawa wobec Marii, oczekiwania wobec Rakel jako jej przyjaciółki, postawa wobec Evy – marnotrawnej siostry Marii). Warto zwrócić uwagę na statyczne zdjęcia, spokojny montaż budujące nastrój życia we wspólnocie. 4. Interpretacja tytułu filmu. Nauczyciel przywołuje tytuł filmu i prosi o jego interpretację. Nawiązanie do wywodzącego się z tradycji biblijnej frazeologizmu „zakazany owoc” – zwracamy uwagę na zmianę formy gramatycznej – zakazane owoce to „światowe przyjemności” – seks, alkohol, modne ubrania, taniec, ale także kino, telewizja. 5. Charakterystyka bohaterek. Prowadzący prosi uczniów o zwięzłe scharakteryzowanie bohaterek i wskazanie ich celów. Maria – impulsywna buntowniczka, poszukująca wrażeń – „chcę, zobaczyć świat, poczuć świat ” – mówi do przyjaciółki; Rakel – spokojna, powściągliwa, refleksyjna, wydaje się bardziej opanowana i odpowiedzialna, długo nie ma odwagi przeciwstawić się zasadom wspólnoty.
7. Wnioski. Uczniowie przy pomocy nauczyciela formułują wnioski z analizy, odpowiadając na pytanie: na czym polega istota wyboru, przed którym stanęły obie bohaterki? (najistotniejsza zdaje się tu być kwestia wolności i odpowiedzialności – życie we wspólnocie ogranicza, ale może dawać poczucie bezpieczeństwa, jasno wytyczone reguły postępowania wymagają bezwzględnego podporządkowania, ale zwalniają od konieczności dokonywania wyborów, życie w mieście oznacza wiele możliwości, ale także niesie ze sobą wiele zagrożeń i konieczność dokonywania samodzielnych wyborów oraz ponoszenia ich konsekwencji). 8. Podsumowanie. Nauczyciel prosi uczniów o sformułowanie własnych odpowiedzi na pytanie: Co oznacza dorosłość? (Powinna zostać podkreślona kwestia określenia własnej tożsamości, uzyskania świadomej odpowiedzi na pytanie: Kim jestem? Uczniowie zapisują odpowiedzi.) Należy zwrócić uwagę na wiek bohaterek filmu: dziewczyny mają około 18 lat, osiągnęły wiek formalnej dorosłości, we wspólnocie laestadian to czas zawierania związków małżeńskich. - Jak Rakel odpowiada na pytanie Toniego o to, kim jest? „Nikim. Jestem cieniem, trójwymiarowym odbiciem z innego świata”. - Jak na to samo pytanie odpowiada Toni? „Nie wiem, na razie ciekawą wszystkiego istotą”. Warto podkreślić, że obie odpowiedzi wskazują na świadomość własnej sytuacji bohaterek, zarówno Toni, jak i Rakel wiedzą, w jakim momencie drogi życiowej się znajdują, takiej świadomości zdaje się brakować Marii. Może dlatego przerażona wolnością i zagubiona w świecie własnych potrzeb i emocji nie wyzwoli się i wróci do wskazującej proste drogi i dającej poczucie bezpieczeństwa wspólnoty. PRACA DOMOWAErich Fromm w Ucieczce od wolności pisał: Człowiek współczesny żyje w złudzeniu, iż wie, czego chce, gdy w istocie chce jedynie tego, czego się od niego wymaga. Trzeba sobie uprzytomnić, że wiedzieć, czego się istotnie chce, nie jest, jak myśli większość ludzi, rzeczą łatwą, lecz jednym z najtrudniejszych zadań stojących przed każdą istotą ludzką. Napisz esej inspirowany filmem i refleksją niemieckiego myśliciela. Yüklə 39,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||