Manatın ad günü
Azərbaycan XX əsrin sonunda öz dövlət müstəqilliyini bərpa edəndən sonra 1992-ci il
avqustun 15-də milli valyutamız - manat dövriyyəyə buraxılmışdır. İlk mərhələdə 1, 10 və 250
manatlıq əskinaslar, noyabrda isə 5, 10, 20 və 50 qəpiklik sikkələr, dekabrda 5 manatlıq əskinas,
1993-cü ilin martında isə 50, 100, 500 və 1000 manatlıq kağız əskinaslar dövriyyəyə buraxıldı.
Azərbaycan Respublikasının 1-ci pul emissiyası 1992-ci ildə Fransa Mərkəzi Bankı tərəfindən çap
edilmişdi.
1992-ci ilin avqustundan 1994-cü ilin yanvarınadək manat Azərbaycan ərazisində 1 manat :
10 rubl nisbətində rublla paralel olaraq dövriyyədə ödəniş vasitəsi kimi istifadə olunurdu.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin 11 dekabr 1993-cü il tarixli «Azərbaycan
Respublikası milli valyutasının respublika ərazisində yeganə ödəniş vasitəsi elan olunması
haqqında» fərmanı ilə Azərbaycanın rubl zonasından çıxması təmin edildi. Bununla da Mərkəzi
Bank müstəqil pul və məzənnə siyasəti həyata keçirmək imkanı əldə etdi ki, bu siyasətin də müsbət
nəticələri qısa müddətdə ölkə iqtisadiyyatının inkişafına öz töhfəsini verdi.
Ölkə ərazisində manatın yeganə ödəniş vasitəsi olması 1995-ci ilin noyabrın 12-də ümumxalq
səsverməsi yolu ilə keçirilmiş referendumda qəbul olunmuş Konstitusiya aktı ilə bir daha öz
təsdiqini tapdı. Konstitusiyamızın 19-cu maddəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikasının pul vahidi
manatdır və ölkənin ərazisində manatdan başqa pul vahidlərinin ödəniş vasitəsi kimi işlədilməsinə
yol verilmir. Milli Bank tərəfindən ölkədə nağd pul dövriyyəsinin nizamlanması, nağd pula olan
tələbatın optimallaşdırılması məqsədilə 1994-cü ildə 10.000 manatlıq, 1996-cı ildə isə 50.000
manatlıq əskinaslar çap etdirilərək dövriyyəyə buraxıldı.
Ümumikdə, Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı tərəfindən ölkə iqtisadiyyatının nağd pula
olan tələbatının ödənilməsi məqsədilə 1992-2005-ci illər ərzində 5 trilyon 238 milyard manat
həcmində 692,5 milyon ədəd əskinas istehsal olunaraq dövriyyəyə buraxılmışdır. Köhnə nominallı
pul nişanları 2006-cı ilin sonuna qədər tədavüldə olmuş və denominasiya çərçivəsində dövriyyədən
geri yığılmışdır.
Prezident İlham Əliyev tərəfindən 7 fevral 2005-ci il tarixdə imzalanmış «Azərbaycan
Respublikasında pul nişanlarının nominal dəyərinin və qiymətlər miqyasının dəyişdirilməsi
(denominasiyası) haqqında» fərmana uyğun olaraq, 2006-cı il yanvarın 1-dən yeni manata keçidlə
əlaqədar 1 yeni manat AZN 5000 köhnə AZM-ə bərabər tutuldu. AZM və AZN-in birgə 1 il ərzində -
2006-cı ildə dövriyyədə oldu və yalnız 2007-ci il yanvarın 1-dən isə yeni manata tam keçid təmin
edildi.
Denominasiya prosesində tədavülə yeni nəsil pul nişanlarının buraxılmasının əsas məqsədi
manatın nominal məzənnəsinin dünyanın aparıcı valyutalarının məzənnələrinə uyğun
formalaşdırmaq, milli pul nişanlarının dizaynını, mühafizəsini, nominal strukturunu beynəlxalq
standartlara uyğunlaşdırmaq, məzənnə və qiymətlər miqyasını optimallaşdırmaq, uçot və
hesablaşma sistemini sadələşdirməkdən ibarət idi. Bununla yanaşı, yeni nəsil pul nişanlarına keçid
pul nişanlarında milli və tarixi ənənələrin daha qabarıq ifadə edilməsini, ölkədə pul dövriyyəsinin
yaxşılaşdırılmasını, o cümlədən nağd pulun istehsalı, daşınması, saxlanması və emalı ilə bağlı
dövlət xərclərinə qənaət edilməsini təmin etdi...