Magistratura məRKƏzi əlyazması hüququnda
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Xəzər dənizinin və sahil ərazilərinin təbii resurs potensialının mənimsənilməsi və istifadəsinin ekoloji – cografi və sosial – iqtisadi qiymətləndirilməsi”
- İxtisasın adı Ətraf mühitin iqtisadiyyatı
- Kafedra müdiri
- Fəsil 1. Xəzər dənizinin və sahil ərazilərinin təbii-resurs potensialının ekocoğrafi və sosial-iqtisadi qiymətləndirilməsi…………………6
- Fəsil III. Xəzər dənizinin və sahil ərazilərinin mənimsənilməsinin ekoloji və hüquqi aspektlərinin qiymətləndirilməsi…………..47
- Giriş
| AZƏRBAYCAN RESPUBLIKASI TƏHSIL NAZIRLIYI AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ MAGISTRATURA MƏRKƏZI Əlyazması hüququnda Mehdiyeva Ellada Elşən qızı “Xəzər dənizinin və sahil ərazilərinin təbii resurs potensialının mənimsənilməsi və istifadəsinin ekoloji – cografi və sosial – iqtisadi qiymətləndirilməsi” mövzusunda
(A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad) (A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad) c.e.n. дос. Xəlilov İ.B. f.r.е.n. dos. F.M.Novruzova
Kafedra müdiri (A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad) c.e.n. dos. Mehdiyeva V.Z.
BAKI – 2016 2
1.1. Xəzərin mineral resursları, onların mənimsənilməsinin ekocoğrafi və iqtisadi aspektlərinin qiymətlənlirilməsi………………………...6 1.2. Xəzərin bioloji resurslarının ekocoğrafi və iqtisadi qiymətləndirilməsi………………………………………………….14 1.3. Xəzərin və sahil ərazilərinin rekreasiya ehtiyatlarının ekocoğrafi və sosial-iqtisadi qiymətləndirilməsi………………………………20
nəqliyyatın rolunun və inkişafının ekoloji-iqtisadi aspektlərinin qiymətləndirilməsi……………………………………………….35 Fəsil III. Xəzər dənizinin və sahil ərazilərinin mənimsənilməsinin ekoloji və hüquqi aspektlərinin qiymətləndirilməsi…………..47 3.1. Xəzərin sahil ərazilərinin məskunlaşmasının ekocoğrafi xüsusiyyətləri və səhralaşma proseslərinin ekoloji nəticələri…….47 3.2. Xəzərin ekoloji durumunun sağlamlaşdırılmasında onun hüquqi statusunun razılaşdırılmasının əhəmiyyəti………………………..63
3
hissəsinin cəmləşdiyi Xəzər sahillərində yaranmış ekoloji problemlərin həlli keçid dövrü ilə əlaqədar bir qədər də çətinləşmişdir. Ona görə də bu bölgədə ətraf mühitin qorunması və sağlamlaşdırıdması, ümumilikdə ölkənin ekoloji təhlükəsizliyi və dayanıqlı inkişafını təmin etmək üçün fövqəladə əhəmiyyətə malikdir. Bu baxımdan Azərbaycan Respublikasının ucqar şərq hissəsində yerləşən Xəzər sahilləri və hövzəsi həm təbii resursların hasilatı zamanı, həm də əsasən neft və neft-kimya sənayesinin tullantıları və məişət çirkab suları ilə əhəmiyyətli dərəcədə çirklənmiş və onların tənzimlənərək yenidən ekoloji təmiz vəziyyətə gətirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir.Xəzər dənizi sahillərində və xüsusən də Abşeronda nəqliyyatın intensiv inkişafı ətraf mühitə olan mənfi ekoloji təsirləri daha da artırmışdır. Ekoloji problemlər mövcud təsərrüfatın quruluşundan, həm də uzun illər boyu ətraf mühitin mühafizəsi və təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə olunması məsələlərinə lazımi dərəcədə fikir verilməməsi nəticəsində yaranmışdır. Abşeron yarımadasında və sahil boyu ərazilərdə son 20-30 ildə qrunt sularının səviyyəsinin qalxması da mövcud infrastruktura mənfi təsir göstərən amillərdən hesab olunur. Həm Xəzər dənizinin səviyyəsinin qalxması, həm də mövcud kanalizasiya sisteminin yararsız olması, sənaye və məişət çirkab sularının ətraf ərazilərə nəzarətsiz axıdılması, iqlim və demoqrafik amillər və s. də qrunt sularının səviyyəsinin qalxmasına təkan verir ki, bütün bunlar da ayrı-ayrı sahil ərazilərində yeni gölməçələrin yaranmasına və mövcud infrastrukturun sıradan çıxmasına səbəb olur. Xəzəryanı ərazilər təbii sərvətlərin müxtəlifliyi və zənginliyi ilə də fərqlənir. Xəzərin neft-qaz, bioloji və rekreasiya ehtiyatlarının mənimsənilməsi, bu sahədə dövlətlərarası anlaşmalar, Xəzərin hüquqi statusu və ekoloji problemlərin həlli sahəsindəki əlaqələrin genişlənməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu səbəbdən resursların mənimsənilməsi daim yerli əhalinin maraq çərçivəsində
4 olmuşdur. Nəticə etibarilə sahil ərazilərində yerləşən yaşayış məntəqələri bügünkü inkişaf səviyyəsinə çatmışdır. Xəzər sahili boyu 1000 km-lik bir ərazidə, xüsusən də Abşeron yarımadasında hələ də bir çox yaşayış məntəqələri və sənaye müəssislərinin yerləşməsi, təbii resurslardan istifadə nəticəsində ətraf təbii mühit obyektlərinə dəyən ziyanlar, onların faktiki fiziki – kimyəvi tərkibinin dəyişilməsinə, fauna və flora növlərinə öldürücü təsir göstərir, Xəzərdən və onun ətrafından rekreasiya məqsədi üçün istifadəyə çətinlik yaradır ki, məhz həmin məsələlərin araşdırılması və çıxışı yollarının tapılması üçün təkliflərin verilməsi mövzunun aktuallığını artırır.
resurslarının mənimsənilməsi prosesində yaranan mənfi ekoloji durumu, onların baş vermə səbəblərini araşdırmaqla, sağlamlaşdırma tədbirləri və onlardan gələcəkdə rekreasiya məqsədləri üçün istifadənin texniki-texnoloji və ekoloji- iqtisadi aspektlərini, Xəzərin hüquqi statusunu müəyyən etməkdir. Tədqiqatın bü məqsədinə nail olmaq üçün aşağıdakı vəzifələr irəli sürülmüş və əsasən yerinə yetirilmişdir:
istifadənin müasir vəziyyəti təhlil edilmiş, onların sosial-iqtisadi və ekoloji aspektləri aydınlaşdırılmışdır.
müəyyən edilmiş, çirklənmənin bu gün də davam etdiyi və onun bioloji və rekreasiya ehtiyatlarına mənfi təsiri göstərilmişdir.
və keyfiyyət göstəriciləri, çirkab sularının təmizlənməsinin müasir vəziyyətinin təhlili aparılmışdır.
və ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasında dövlətlərarası anlaşmanın və Xəzərin hüquqi statusunun müəyyənləşdirilməsinin əhəmiyyəti göstərilmişdir.
Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|