DAVAKAR - DİNC
dava-dalaşdır (S.Rohimov); Çadıra bir
müddot tam
sakitlik çökdü (S.Qədirzado).
DAVAKAR - DİNC Nenom çox
dava
kardır (M.İbrahimov); Yox qardaş, ... uşaq
çox
dinc uşaqdır (S.Rohimov).
DAVAKARLIQ - DİNCLİK
Davakar-
lığın səbəbi var, bilmirsən? (M.İbrahimov);
Bəli. Şamama
dincliyi, rahat oturmağı başqa
cür başa düşən adamdı (Ə.Əbülhoson).
DAVALI - SAKİT Məcməyidə gavalı;
Yedim, oldum havalı; Qonşuda bir qız sev
dim; O da çıxdı
davalı (Bayatı); Allahyar
özünü
sakit göstərməyə çalışsa da, səhərə
qədər yata bilmədi (İ.Şıxlı).
DAVAMLI - DÖZÜMSÜZ Gedin bu
saat axtarın; bır nəfər kök,
davamlı həkim
tapın golınn (Ə. Haq verdiyev); Çox
döziim-
siiz, hövsələsiz adamdır.
DAVAMSIZ - DÖZÜMLÜ Soyuğa
davamsız idi, o dəqiqə xəstələnirdi. Doğru
dan. ana qədər
dözümlii. cəfakeş məxluq
yoxdur (Ə.Vəliyev).
DAVAMSIZLIQ - DÖZÜMLÜLÜK
Davaınsızlığt ağrısının artmasına səbəb
oldu. Zəhmət
dözümlülük, səbirlilik tələb
edir.
DAVASIZ - SAVAŞLI Mən belə güman
edirəm ki, Xorasam
davasız alaq (Ə.Haq
verdiyev); Onların günü
savaşlı keçir
(“Azərbaycan").
DAYANMAQ - GETM ƏK İri daşa
toxunub
dayandı (I.Şıxlı); Otaqda xeyli
gozindi, sonra məktəbə
getməyi qərara aldı
(İ. Fərzəliyev).
DAYAZ - DƏRİN Oynağımdır hər
zaman; Yaşıl kol-kos.
dayaz çay (A.Şaiq);
Bu saat dənizdə on
dərin quyu harada
qazılır? (M.Hüseyn).
DAYAZLAŞMAQ - DƏRİNLƏŞMƏK
Quyunun yanları uçub töküldüyü üçün
dayazlaşmışdı, indi onun içini təmizləyib
dərinləşdirmək lazımdır.
DAYAZLIQ -D Ə R İN LİK Xəzər dənizi
dayazlıqlarının qurudulması neft sənaye
sinin inkişafı üçün böyük əhəmiyyətə malik-
___________ DEVİRMƏK - QURMAQ
dir. Onlar bağda
dərinliyi üç-dörd metr olan
zirzəmi qarıyırlar (C.Əmirov).
DAZ - TÜKLÜ Pristav hotta
daz başının
tərini sildi (İ.Şıxlı); Səni gözlər Şəngül,
Şiingül; Yuxa
tüklü gözol Mongül...
(M.Müşfiq).
DAZBAŞ - TÜKLÜ Dazbaş Murtuzov
eyvana çıxdı (S.Rohimov); Üz-gözü həmişə
tüklü və gözlori şorbalı olan bu kişi bazarın
ortasındakı dükanda satıcıdır (M.İbrahimov).
DAZLAŞMAQ - TÜKLƏNMƏK Meh
dinin cavanlıqdan başının tükü tökülmüş,
dazlaşmışdı. Körpənin başı
tüklənmişdi.
DEMƏK - SUSMAQ Sadıq kişi öz
hünərindən söhbət düşmüş kimi, arılardan
həvəslə
deməyə başladı (Mir Cəlal); Kiridi,
bir anlığa o
susdu, o dinmirdi;
Onun ata ürəyi,
bəs niyə diksinmədi? (B.Vahabzadə).
DEMOKRATİK - MÜHAFİZƏKAR
Azərbaycan realist və
demokratik ədəbiy
yatının görkəmli nümayəndələrindən biri
də Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevdir;
[Nizami;] Al, oxu, qoy
mühafizəkarlar,
qorxaqlar əmin olsunlar ki. Nizaminin yaz
dığı məktublardan heç bir kos zəror çəkməz
(M.S.Ordubadi).
DEMOKRATİK - MÜRTƏCE İnqi
labdan əvvəl
demokratik fikirli ziyalıları
mürtəce qüvvələr təqib edirdilər.
DESPOT - RƏHMLİ Taxt və tac, yaxşı
məqsədlə işə başlayan Nadiri də
despota
çevirir (M.Arif); Mən də ürəyi
rəlımli ada
mam (S.Qədirzado).
DESPOTLUQ- RƏHM İ.İLİK
Despot-
lağa qarşı humanizm, azadlıq bayrağı altında
mübarizə aparmaq lazımdır. Onun
rəhmlili-
yinə çox adam qiymət vermir.
DEŞMƏK - BAĞLAMAQ Bondo
çatınca su bəndi
deşih məğrur bır tərzdə
gücü gəldikcə fışqırırdı (Ə.Vəliyev); Tez
bəndi
hağlaym, hər yeri su basacaq ("Azər
baycan").
DEVİRMƏK - QURMAQ İndi artıq
yıxıldı, batdı qanlı saraylar;
Devirdilər taxtıııı,
qan içən padşahın (Ə.Cavad); Bu dünyanı
DƏRƏ - DİK
baxmadı (C.Əmirov); Sərdar özünü
nəşəsiz
adamlar kimi apanrdı.
DƏRƏ - DİK
Dərədə gen.
dikdə dardır,
dağ yollan (T.Şahdağlı).
DƏRƏ - DÖŞ Yay da yaman gəldi bu
tərəflərə;
Dərələr qaynadı,
döşlər qaynadı
(H.Hüseynzadə).
DƏRƏ - DÜZ Qarşıya birdən-birə; Çıxdı
uçurum
dərə (A.Şaiq); Neçə dağ, neçə
düz,
neçə kənd, şəhər ötdük; Biz havaya qalxan
dan bəri (B.Vahabzadə).
DƏRƏ - TƏPƏ O gah
dərəyə enir, gah
təpəyə qalxırdı (G.Hüscynoğlu).
DƏRƏ - ZİRVƏ Necə də bozanb
dərə
lər, düzlər; Qarlı
zirvələri fikir aparmış
(M.Hüscynzadə).
DƏRƏDƏKİ - ZİRVƏDƏKİ Yaş
ötdükcə tələsirəm; Gəzmək üçün, görmək
üçün;
Zirvədəki qar qalağı;
Dərədəki çiçək
üçün (H.Hüseynzadə).
DƏRƏLİ - TƏPƏLİ Yolumuz
dərəli,
təpəlidir.
DƏRƏLİK - TƏPƏLİK Uçurum,
dərə
lik sıldırım qayalıq yerlərdən keçirdim
(A.Şaiq;; Dünən Saracı axtarırdın, deyəsən,
təpəlikdə? (M.Süleymanlı).
DƏRHAL - GEC
Dərhal pəncərədən
çəkildi (A.Şaiq); Man ayının on
beşində bərk
yağış yağdığı üçün səpin beş gün də
gec
başlandı (Ə. Vəliyev).
DƏRİN - DAYAZ Bulandırıb saf suyu;
Qazıdın
dərin quyu (A.Şaiq); Nurəddin
dayaz yer axtararkən gəlib bir yerə çatdı ki,
orada bir uzun ağac sınıb körpü çayın üstünə
düşmüşdü (S.S.Axundov).
DƏRİN - DAYAZ Simasında
dərin bir
fikir ya yüngül və şirin xəyalat oxunurdu
(Çəmənzəminli); Onların hər ikisi anlaşa
bilməyən,
dayaz bir həqiqəti öyrənmək
qabiliyyətinə malik olmayan adamlar idi
(M.S.Ordubadi).
DƏRİNLİK - DAYAZLIQ
Dərinlik çox
gözəldir: sadə olarsa; Nə çıxır o şeirdən,
başımı yorsa? (M.Müşfiq); Hər bır müəllif
DƏYMƏDÜŞƏR - TƏMKİNLİ
öz əsərində yaratdığı obrazı hərtərəfli, hətta
dayazhUğuu əks etdirməlidir.
DƏRMƏK - YIĞMAQ Bir nimçə üzüm
dərmişdi (S.Qədirzado); Vaxtında səpək,
vaxtında
yığaq, vaxtında təhvil verək
(Ə.Vəliyev).
DƏRRAKƏLİ - BALQABAQ Geniş
ürəkli,
dərrakəli, xeyirxah şəxs belə əhə
miyyətdən və minnətdarlıqdan istisna olunur
(M.Talıbov); Xəlil nədir ki, o məni işdən
çıxardır, bunlar da
balqabaq kimi durub
baxırlar (M.Hüseyn).
DƏRRAKƏLİ - DÜŞÜNCƏSİZ O oğlan
yaşda səndən kiçikdir, amma
qat-qat dərra-
kəlidir (S.Rəhimov); O dilsiz və
düşüncəsiz
bir zavallıdı (H.Cavid).
DƏRRAKƏSİZ - DÜŞÜNCƏLİ Ado,
nə
dorrakəsizsən, barının nə qədər uzunluğu
var? (C.Cabbarlı); Əhmədin... gözləri
dal
ğın və düşüncəli idi (1.Şıxlı).
DƏYİRMİ - YASTI Üzün ağ,
dəyirmi,
gözün məstanə; Baxışın bağrımı döndərdi
qanə (M.P.Vaqif); Maya gücünü toplayıb
çırpındı vo sağ qolunu onun əlindən qurta
rıb
yastı üzünü şillələdi (M.İbrahimov).
DƏYİŞİK - DÜZ
Dəyişik salma, hər
birin öz yerinə qoy (Ə.Haqvcrdiycv); Ayaq
qabını
düz geyin.
DƏYİŞİKLİK - SABİTLİK
Dəyişiklik
nə vaxt olacaqdır? (S.Vəliyev); Frazcolo-
gizmləri müəyyənləşdirən meyarlardan biri
də məna
sabitliyidir (H.Həsənov).
DƏYİŞKƏN - SABİT Melodiyanı təşkil
edən bu zil vo bəm səslərin... bəziləri
dəyiş
kən vo dayanıqsız olur (Ə.Bədolboyli); Cəb
hədə vəziyyət
sabit idi (S.Qodirzadə).
DƏYİŞMƏK - SABİTLƏŞMƏK Elə
ki. Dürdanə gənc ana oldu;
Dəyişib başqu
bir Dürdanə oldu (M.Rahim); Sabit birləş
mələrdə tərəflər (sözlər) öz əvvəlki forma
sım saxlayaraq, həmin fomıada
sabitləşir
(H.Hosənov).
DƏYMƏDÜŞƏR - TƏM KİNLİ Yox,
ay
dəymədüşər qız. şairdən inciməzlər