Kırtıl Köyü (Silifke-Mersin) jeosit alanı : Brakiyopod fosil tarlaları

Kırtıl Köyü (Silifke-Mersin) Jeositi: Fosil Tarlası

Selim İnan, Hayati Koç, Muhsin Eren, Kemal Taslı ve Nurdan İnan

Mersin Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 33342 Çiftlikkköy, Mersin
(E-posta: [e-mail])

Kırtıl Köyü, Silifke ilçesinin (Mersin) 35 km batısında yer alır. Yörede, orta-kalın tabakalı kumlu, killi ve siltli kireçtaşı, kumtaşı ve marn ardalanmasından oluşan kayaçlar geniş yüzlekler vermektedir. Bu kayaçlar, Kırtıl köyünün eski adının Korucuk olması nedeniyle Korucuk Formasyonu olarak adlandırılmış ve tip yeri olarak da burası gösterilmiştir. Formasyon, bol makrofosil içeren kumlu, killi, siltli kireçtaşlarından oluşan 2 metre kalınlığındaki bir kılavuz seviye ile başlar. İlk trilobitli seviye olarak bilinen bu tabaka, 7 metre kalınlığında, kumtaşı ve marn ardalanmasıyla devam eder. İstifin makrofosil bakımından zengin bu ilk 10 metrelik kısmında, baskın olarak brakiyopod fosilleriyle birlikte, bryozoa, stromatoporoid, deniz lalesi, trilobit ve mercan gibi omurgasız fosilleri bollukla bulunmaktadır. Bu stratigrafik seviyede Üst Devoniyen’i karekterize eden brakiyopod cinslerinin bulunması nedeniyle, Devoniyen-Karbonifer sınırının Korucuk Formasyonu içerisinde olduğu görülür. İçerdiği zengin makrofosillere göre formasyona Üst DevoniyenAlt Karbonifer yaşı verilmiştir.

Yörede, ayrışmış kayaçların, özellikle yağmur veya karların erimesinden sonra yıkanmasıyla fosil taneleri taşınarak yamacın az eğimli kısımlarında ‘fosil tarlaları’ adı verilen küçük alanlarda yığışmıştır. Fosil yataklarının, daha da ileriye giderek fosil tarlaları oluşturduğu bu çok ender rastlanacak doğal özellik, acilen bir jeosit alanı olarak korunmaya gerektirir ve toplumun kültürel turistik gelişmişliğine katkı yapması beklenir.

Anahtar Sözcükler: Silifke, fosil yatağı, Devoniyen, Karbonifer, jeosit, Mersin

The Kırtıl Village Geosite (Silifke, Mersin): A Fossil Field
Selim İnan, Hayati Koç, Muhsin Eren, Kemal Taslı & Nurdan İnan

Mersin Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Çiftlikköy, TR33342 Mersin, Türkiye
(E-mail: [e-mail])

Kırtıl village is located at 35 km west of Silifke (Mersin) town. In the region, alternating medium bedded, sandy, argillaceous and silty limestone, sandstone and marl are widely exposed. These lithologies have been named as Korucuk Formation. Korucuk is the former name of Kırtıl village which has been determined as type-locality for the formation. The formation starts with two meter thick a marker stratigraphic level consisting of sandy, argillaceous and silty limestones with abundant macrofossils. This level, which is known as a first trilobite-bearing stratigraphic level, continues upward with seven meter thick sandstone and marl alternation. This part of the sequence in 10 meter thick contains abundant brachiopod fossils and subordinate invertebrate fossils such as bryozoa, stromatoporoid, crinoid, trilobite, and coral. The Devonian-Carboniferous boundary might be in the Korucuk formation because of presence of brachiopod fossils characterizing the Upper Devonian in this stratigraphic level. The age of the formation has been determined as Upper Devonian to Lower Carboniferous based on the macrofossil content.

In the region, washing of weathered rocks after rain or snow melting caused transportation of fossil grains and then accumulation of them at relatively less inclined small areas of slope irregularities which are named as ‘fossil field’. Fossil fields derived from fossil beds are extremely rare natural features. They require to be protected immediately as a geosite, and are expected to make a contribution to cultural and touristic development of the society.

Key Words: Silifke, fossil field, Devonian, Carboniferous, geosite, Mersin