Karakalpak tüRKÇESİndeki tip terimleri
Yüklə 190,23 Kb. Pdf görüntüsü
|
Karakalpak Türkçesindeki Tıp Terimleri 3 Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 13, 2012 Bronxit, < Fr. bronh (is.)Bronşit hastalığı. Brutsellez, < İng. brucella (is.) Bruselloz, malta humması hastalığı. Bulaw, < T. bulğa:- (ED, 337a) bula-w (is.) < eski söz. Hasta bir insanı terletmek yoluyla tedavi etmek usulü.
Hastayı terletmek, terleterek şifalı otlarla iyileştirmeye çalışmak. (bk. Bulaw)
diğer canlıların el, bacak ve diğer vücut organlarındaki etler.
vücudunda et olan. Bujır: bujır-bujır,< T. Yansıma söz (sf.) 1. Pütür pütür, pürüzlü. 2. Çiçek hastalığından kalan iz, çiçek bozuğu.
büklüm.
Byulleten’ , < R. byulleten’ (is.). Hastalık raporu, doktor raporu. Ç Çuma, < R. çuma (is.) Veba, taun. D Dastıq, < T. yastuk (TS, 4376) (is.) *Dastıq tartıp jat-: Hastalanıp yatmak, hastalanıp yatağa düşmek, yastık döşek yatmak. Dawager, < Ar.+Far. devâ+ger (is.) Hastalığı iyileştiren, şifacı. Dawagerlik, < Ar.+Far. devâ+ger+lik (is.) Tabiplik, deva ve şifa vericilik. Dawala- < Ar. devâ+la- , (f.) Tedavi etmek. Dawalı, < Ar. devâ+lı (sf.) 1. Deva görmüş, şifa görmüş, tedavi edilmiş. 2. ağız. İyileşen, düzelen.
şeyler, deva. Däriger, < Far.+Far dārū+ger (is.) İlaç hazırlayabilen uzman.
Därigerlik, < Far.+Far. dārū+ger+lik (is.) İlaç hazırlama ve hastaları iyileştirme işi. Däri-därmaq, < Far.+T. dārū + tir-mek (is.) Her türlü ilaç ve deva verici şeyler. Därt, < Far. derd (is.) 1. Kaygı, dert. 2. ağız. Hasta, dertli.
Dem saldı:< Far.+ T. dem+ sal-dı (bir.f.) Hocanın, hastaya okuyup üflemesi işi. Depressiya, < Fr. dépression (is.) Depresyon. Diabet, < Fr. diabète (is.) Şeker hastalığı, diyabet. Dieta, < Fr. diète
(is.) Diyet. Difterit, < Fr.
diphtérie (is.) Difteri hastalığı. Dispanser, < Fr. dispensaire (is.) Dispanser, sağlık ocağı.
Dizenteriya, < Fr.
dysenterie (is.) Dizanteri hastalığı. Donor, < Fr. doneur (is.) Hastaya, yaralılara kendi kanını veren kişi, donör. Duwaxan, < Ar.+Far. du’â+hân “okuyan” (bir.is.) Hastaları dua yoluyla iyileştiren kişi, duahan. E Ekzema, < Fr. eczéma (is.) Ekzema, kaşıntı. Em, < T. em (ED,155a) (is.) 1. Tedavi usulü, tedavi çaresi. 2. İlaç, deva, derman. Emboliya, < Fr. embolie (is.) Amboli. Emle-, < T. emle- (ED, 161a) em+le- (f.) 1. Tedavi etmek, iyileştirmek. 2. ağız. Söz ile iyileştirmek, ikna etmek.
iyileşmesi için ilaç almak, tedavi olmak, iyileşmek.
Tedavi olan, tedavi gören, hasta. Emles-, < T. emleş- (ED, 161b) em+le-s- Emle- fiilinin işteş şekli. Emlesiwşi, < T. emleş- (ED,161b) em+le-s-iw+şi (is.) Tedavi gören hastanın yanında durup ona yardımcı olan kişi.
ettirgen şekli. F. Tokat 4 Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, Number 13, 2012 Emletiwşi, < T. emlet- (ED,161a) em+le-t-iw+şi (is.) 1. Tedavi gören hasta. 2. Hastayı tedavi eden kişi, tabip, hekim.
Şifahane, hastane. Emlewşi, < T. emle- (ED, 161a) em+le-w+şi (is.) Hastayı iyileştiren kişi, doktor, hekim. Emşek, < T. emçek (ED, 156b) em-şek (is.) Meme. Epilepsiya, < Fr. épilepsie
(is.) Epilepsi, sara hastalığı. Eroziya, < Fr. érosion (is.) Vücut derisinin zarar görmesi, yaralanması, bozulması. Eşek jemi, < T. eşek (ED, 260a)+ yé:m (ED, 934a)+i (bir. is.) İnsanın vücudunu kaşındırıp kızıl sivilce (yara) yapan bir tür deri hastalığı; kızamık.
kemiğine yapışık olan kısmı, et. *Eti juwla-: Eti (vücudu) titremek; donup kalmak. Eti
gözüne kan dolmak. Eti şimirken-: Vücudu, eti titremek. Etin je-:Kendi etini yemiş gibi olmak, zayıflamak, düşmek, hastalanmak. Etin şaq-: a) Yılan vb. hayvanlar sokmak b) ağız. Etine, vücuduna tesir etmek, etine çarpmak. Et qaş-: Hastalanmak, zayıflamak, yorgun düşmek. Bulşıq et: Kolun, bacağın etli kısmı. Etek, < T. etek (ED, 50a) (is.) ağız. Belden aşağı kısım, avret yeri. *Etegi kel-: Kızların ergen olması, çocuk doğurma özelliği kazanması, cinsiyet bezlerinin uyanmaya başlaması. Etiologiya, < Fr. étiologie (is.) 1. Etiyoloji, hastalıkların ortaya çıkış sebepleri ve şartları ile ilgilenen bilim dalı. 2. Hastalık sebepleri.
pharmacologue (is.) Farmakoloji ile uğraşan, ilâçbilim uzmanı. Farmakologiya, < Fr. pharmacologie (is.) İlâçların organizmaya tesirlerini inceleyen bilim dalı, farmakoloji.
Eczacılıkla ilgili Fizioterapevt, < R. < Fr.
physiothérapiste (is.) Fizyoterapi uzmanı, fizyoterapist. Fizioterapiya, < Fr. physiothérapie (is.) Hastalıkları su, ışık, ısı, hava, elektrik vb. fiziksel yöntemlerle tedavi
çıkan şişlik, avurt şişmesi. Fototerapiya, < Fr. photothérapie (is.) Işın yolu ile hastayı tedavi etme, ışın tedavisi, fototerapi. Ftiziatr, < R. ftiziatr (is.) Ftiziatr uzmanı. Ftiziatriya, < R. ftiziatriya (is.) Tıbbın, ciğer hastalıkları ve tedavisi ile meşgul olan bölümü.
karabasan. Gangrena, < Fr. gangrène (is.) Kangren. Gastrit, < Fr. gastrite (is.) Gastrit hastalığı. Gigiene, < Fr.
hygiène (is.) Temizlik, sağlığı koruma yöntemi olan hijyen. Ginekolog, < Fr. gynécologue (is.) Jinekolog, kadın hastalıkları doktoru. Ginekologiya, < Fr. gynécologie
(is.) Jinekoloji, kadın hastalıkları ilmi. Gipertonik, < İng. hypertonic (is.) Hipertansiyon hastası.
Gipertoniya, < Fr.
hypertension (is.) Hipertansiyon. Gipertoniyalıq, < Fr. gipertoniya+lıq (sf.) Hipertansiyonla ilgili, hipertansiyona özgü. Gipnoz, < Fr.
hypnose (is.) 1. Hipnoz, hipnozdaki kişi veya varlığın durumu. 2. Hipnoz usulü, uyutma metodu; sihir, büyü. Gips, < R. gips (is.) 1. Alçı maddesi, cibs. 2. Alçı taşı. 3. Vücudun kırılan veya çıkan bir organını sabit tutmak için katılaştırılan bağ, alçı.
Gipsle-, < R. gips+le- (f.) 1. Alçı ile bağlamak, alçılamak. 2. Bir yeri alçılamak, alçı dökmek. Yüklə 190,23 Kb. Dostları ilə paylaş:
|