İyunun 23-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Tu rizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə
Yüklə 217,57 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Muxtar MƏMMƏDOV elin sərvəti toplanılır Bu il Şərur rayonunda 7637 hektar sahədən məhsul götürüləcək
- Kərəm HƏSƏNOV “Xok” kəndli-fermer təsərrüfatında bir gün Çörək müqəddəsdir, heç nə ilə əvəz olunmayan ən qiymətli ərzaq
- Əli CABBAROV Təbii fəlakət nəticəsində evlərinə zərər dəymiş vətəndaşlara sığorta ödənişləri verilib
2 Şərur rayonunun Danyeri kənd sakini, yaxın günlərdə 43 hektar taxıl sahəsindən məhsul tədarükünə başlayacaq Ramiz Əliyevə el ağ- saqqallarının bu qənaətini xatırla- danda üzünə təbəssüm qondu: – Ağsaqqallar onu da deyiblər ki, taxılın toxumu torpağa səpilən- dən məhsul tədarükünə, məhsulu dəyirmana aparana qədər halallıq olmalıdır. Müsahibim söhbəti bu günə gətirir:
– Deyirlər ki, yüksək reproduk- siyalı toxum. Düzdür, bol məhsul üçün başlıca amillərdən biridir. Başqa amillər də var axı. Şum dərindən aparılmalıdır, taxıl iki yay görməlidir, sudan doymalıdır. ... Muxtar diyarımızda taxıl əkib- becərənlər bu amillərə ciddi əməl edirlər. Neçə illərdir ki, regionun taxılçılıqla məşğul olan yaşayış mən- təqələrini, necə deyərlər, qarış-qarış gəzirəm, torpaq mülkiyyətçiləri ilə görüşürəm. Onlarla söhbətlərdə əmin olmuşam ki, taxıl əkib-becərmək, bəzilərinin düşündüyü kimi, heç də digər əkinçilik sahələri ilə bir deyil. Xüsusilə də vegetasiya dövründə taxılçının işi bir qədər də artır. Bə- ziləri düşünürlər ki, payızda sahəni şumlatdın, toxumu səpdin, bir neçə dəfə suvardın, bununla da iş bitdi. Elə deyil. Burada təcrübəli təsərrü- fatçı Tofiq Abutalıbovun sözləri ya- dıma düşür: – Taxıl əkib-becərmək limona və ya bal arısına qulluq kimi çətindir. Muxtar respublikada bu çə- tinliyin öhdəsindən gələn yüzlərlə taxılçı yetişib. Bu sahənin inkişafına maraq isə ildən-ilə artır. Bu günlər muxtar respublikamızın taxılçılıqla məşğul olan torpaq mül- kiyyətçilərinin, sahibkarlarının se- vincinin həddi-hüdudu yoxdur. Daha bir taxıl tədarükü mövsümü uğurla davam etdirilir. Bu isə o deməkdir ki, süfrələrimiz yenə də öz taxılımızın çörəyi ilə bol olacaq. Belə bolluğa isə asanlıqla nail olmamışıq. Bunun təməlində ümummilli lider Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi uzaqgörən aqrar siyasət dayanıb. Bu siyasətin muxtar diyarımızda uğurla davam etdirilməsi nəticəsində böyük nailiyyətlər əldə olunub. Di- gər sahələrə toxunmadan muxtar respublikanın torpaq mülkiyyətçi- lərinin aqrar sahədə, konkret olaraq, taxılçılıqda qazandıqları uğurları, bu sahənin inkişafı üçün göstərilən diqqət və qayğını göz önünə gətirsək, tarix üçün qısa zaman kəsiyində böyük irəliləyişlərə nail olunduğunu görərik. Sevindirici haldır ki, bu gün bir qarış torpağımız əkilməmiş qalmır, dövlətimiz bu qiymətli sər- vətdən səmərəli istifadə olunması üçün hərtərəfli şərait yaradır. Zəh- mətdən qorxmayan, torpağa daimi iş yeri kimi baxan insanlarımız bu şəraitdən səmərəli istifadə edir, ölkə - mizin iqtisadiyyatının güclənməsinə çalışırlar. Muxtar respublikanın ən böyük rayonlarından biri olan Şərurda da taxıl tədarükü sürətini gündən-günə artırır. Rayon İcra Hakimiyyətinin İqti- sadiyyat şöbəsinin müdiri Asif Hü- seynovla söhbətimiz bölgədə taxıl biçininin başlandığı ərəfədədir. – Taxılçılıq şərurluların ata-ba- badanqalma məşğuliyyət sahəsidir. Sovet dönəmində bu sahə ilə ictimai təsərrüfatlar məşğul olsa da, camaat bu işdə xeyli təcrübə qazanmışdı. İndiki dövrdə şərurluların taxılçılıqda qazandıqları uğurların təməlində bir tərəfdən davamlı dövlət qayğısı da- yanırsa, digər tərəfdən qazanılmış təcrübə də az rol oynamır. Bu il ra- yonda 7637 hektar sahədə taxıl əkilib ki, bunun 7321 hektarı buğda, 316 hektarı arpadır. Bu günədək torpaq adamlarına, ümumilikdə, 174 min manat kredit verilib ki, bunun da böyük hissəsindən taxılçılıq üçün istifadə edilib. Bundan başqa, taxıl- çılıqla məşğul olan hər bir torpaq mülkiyyətçisinə 1 hektar üçün sürtkü yağı alınmasına görə 50 manat, biçin üçün 40 manat vəsait ödənilib. Sa- hələrə herbisid verilməsi diqqətdə saxlanılıb, hər hektara 10 manatlıq dərman səpilib. Taxılçılar yüksək reproduksiyalı toxumla təmin ediliblər. Şərur ra- yonunda fəaliyyət göstərən “Aqro- texservis” Səhmdar Cəmiyyətinin toxumçuluq təsərrüfatı bu sahədə mühüm rol oynayır. Artıq bir neçə ildir ki, bəzi taxılçılar özlərinin is- tehsal etdikləri toxumlardan da isti- fadə edirlər. Müsahibim deyir ki, rayonun Yaycı kənd sakini Kamil Bağırov 42, Düdəngə kənd sakini Faiq Ağa- yev 30, Xanlıqlar kənd sakinləri İsa Salmanov 38, Musa Salmanov 17, Oğlanqala kənd sakini Madar Abdullayev 17 hektar sahədə taxıl əkiblər. Sahələrdə bol məhsul ye- tişib. Bir neçə gündür ki, taxıl tə- darükünə başlanılıb. Hələlik 20 kombaynın gücündən istifadə olunur ki, bunun 10-u fiziki şəxslərə, 10-u isə “Naxçıvan Aqrolizinq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Şərur rayon bazasına məxsusdur. Hazırda rayonun Qorçulu, Oğuz- kənd, Xətai kəndlərində elin sərvəti toplanılır. * * * Üz tuturuq Qorçulu kəndinə. Bu Arazqırağı yaşayış məntəqəsində bu mövsümdə 30 hektar sahədən taxıl tədarük ediləcək. Budur, Malik Qurbanovun taxıl zəmisində kom- bayn sonuncu şırımı başa vurub ya- xınlıqda dayanmış yük maşınına yaxınlaşır, məhsulu boşaldır. Məh- suldarlıqla maraqlanırıq: 40 sentner. Malik Qurbanov deyir ki, neçə il- lərdir, taxılçılıqla məşğul olur. Bu sahə üçün dövlətimiz tərəfindən müəyyən edilmiş güzəştlərdən tə- yinatı üzrə istifadə edib. Çəkdiyi zəhmət də hədər getməyib. Torpaq mülkiyyətçisini yüksək nəticə münasibətilə təbrik edirik. Kombayn Fətulla Əliyevin sa- həsinə üz tutur. Fətulla 5 hektar sa- hədə taxıl əkib. Onun zəmisində də yaxşı məhsul yetişib... Fətulla dayı bir qədər həyəcanlı- dır. Ancaq mexanizator sahəyə girmə miş bir neçə sünbülü əlində ovaraq razılıqla deyir ki, onun sa- həsinin də məhsuldarlığı yüksək olacaq. Fətulla Əliyevin söhbəti: – Sovet dönəmində ümidimizi bağlamışdıq dükanlara gətirilən una. Bu gün dövlətimiz öz qapımızda bizə hər cür şərait yaradıb. Torpaq verib, su verir, gübrə verir, texnika verir, yar- dım edir, dəyirman da nə qədər is- təsən... Daha nə lazımdır? Qalır ki, zəhmətə qatlaşasan, əziyyət çəkəsən ki, süfrən də bol olsun. Kim ki zəh- mətdən qorxmur, canına cəfa ver- məyi bacarır, onun gün-güzəranı da istədiyi kimidir, kimsə ələbaxımlılıq xəstəliyinə tutulub, özündən küs- sün... Bu gün Şərurun hansı kəndinə üz tutsaq, taxılçılığa böyük önəm verildiyini görərik. Bu da onunla bağlıdır ki, insanlar öz istehsalları olan məhsuldan istifadəyə üstünlük verirlər. * * * Beləcə, taxıl tədarükünün ilk gün- lərinin nəticələri, sözün həqiqi mə- nasında, yüksəkdir. Bu da yuxarıda bəhs etdiyimiz amillərlə bağlıdır və prosesin sonuna kimi daha da yüksək məhsuldarlığa nail olunacağı qənaəti yaradır. -
elin sərvəti toplanılır Bu il Şərur rayonunda 7637 hektar sahədən məhsul götürüləcək Torpaqla ünsiyyət qurmağı ba- caran, necə deyərlər, onun dilini bilən sahibkarlar haqqında yazı hazırlamaq məqsədilə üz tutdum Kəngərliyə. Rayon mərkəzində söh- bətləşdiyim adamlar, – belə sahib- karlar çoxdur, ancaq Xaləddin daha təcrübəlidir, işgüzarlığı ilə seçilir, – deyib onunla görüşməyi məsləhət gördülər. Söhbətimizə qulaq asan Dostəli onun mobil te- lefon nömrəsini tapıb əlaqə sax- lamağa köməklik etdi. – Sahədəyəm, taxıl biçininə baş- lamışıq. Kəndə günortadan sonra, daha dəqiq desəm, saat 5-də dönə- cəyəm. Görüşərik. Biz də eləmədik tənbəllik, elə Dostəlinin bələdçiliyi ilə getdik Xa- ləddinin “iş yerinə” – taxıl zəmisinə. Xok kəndindən Araz çayına tərəf irəlilədikcə gözəl bir mənzərənin şahidi olduq. Bir vaxtlar susuzluqdan cadar-cadar olan, əkilib-becərilməyən torpaqlar indi əkilib-becərilib, ya- şıllıqlar salınıb. Bolluq, bərəkət rəmzi olan, qızılı rəngə boyanmış sarı kəh- rəba zəmiləri sərin meh əsən kimi sanki yırğalanır, insana xoş təsir ba- ğışlayırdı. Elə insan zəhmətilə ərsəyə gətirilən bu təbiət gözəlliyini seyr edə-edə çatdıq Xaləddin Zeynalovun əkin keçirdiyi “Şəşəm” deyilən əra- ziyə. Artıq arpa zəmisində biçin başa çatmaq üzrə idi. – Bərəkətli olsun, – deyib hün- dürboy, qarabəniz olan Xaləddinlə salamlaşıb görüşdük. Əlim daş kimi əlinin içində itdi. Bir az da bərk sıxsaydı, barmaqlarım həkimlik ola- caqdı. Amma üzümdəki ifadədən oxudu ki, səmimi görüşün axırı is- tehsalatda qəza ilə nəticələnə bilər. Barmaqlarını boşaldıb: – Xoş gəl- misiniz. Qardaş, çox narahat olma- dın? – dedi. – Xeyr. Yaxşı qurtardım. Bir az da gec tərpənsəydin, müsahibəni sol əlimlə yazmalı olacaqdım. Xeyli güldü. Gücünə heyrətləndim. Marağımı da gizlətmədim: – Neçə yaşınız var? – deyə soruşdum. – 1960-cı il təvəllüdəm. – Maşallah, gümrah qalmısınız. Elə bil 20-22 yaşında gənc oğlansınız. – Maşallah gününüz olsun, güm- rah qalmağımın bir səbəbi var, o da zəhmətdir, torpağa bağlılıqdır. Gənc yaşlarımdan torpağa bağlan- dım, bəhrəsini də gördüm. Özümə yaxşı gün-güzəran qurdum. Uşaq- larımı böyüdüb yerbəyer etdim. Bü- tün bunlar zəhmətin və dövlətin göstərdiyi qayğı sayəsində mümkün olub. 1998-ci ildə “Xok” kəndli- fermer təsərrüfatını yaradıb ildən- ilə əkin sahələrini genişləndirdim. Bu ilin məhsulu üçün ötən ilin pa- yızında 60, bu ilin yazında isə 20 hektar sahədə taxıl əkmişəm. – Texnika, suvarma suyu sarıdan problem olmur ki? – deyə soruşdum. – Xeyr. Suvarma suyu vaxtlı- vaxtında verilir. Bir də ki mən eh- tiyatlı adamam. Zəmilərin kənarın- dakı balaca gölü göstərib: – Suvarma suyuna ehtiyac olmayan mövsüm- lərdə ehtiyat yaradıram. Bir də ki suvarma suyundan səmərəli istifadə olunmasında, məhsuldarlığın artı- rılmasında və torpağın şoranlaşma- sının qarşısının alınmasında mühüm rol oynayan şırım üsulu ilə, məh- suldar toxum sortlarına üstünlük verməklə əkin keçirirəm. Bu da öz bəhrəsini verib. Qaldı ki, texnikaya, bu sarıdan da heç bir problemim yoxdur. “Naxçıvan Aqrolizinq”dən “Belarus” markalı traktor, kotan, şırımaçan, gübrəsəpən və kipvuran almışam. 2014-cü ildə lizinqin şərt- lərində dəyişiklik edilərək texnika- ların ümumi dəyərinin 40 faizi həc- mində dövlət tərəfindən güzəşt olun- du. Bütün torpaq mülkiyyətçiləri kimi, mən də bu qayğıdan bəhrə- ləndim. Bu, ailə büdcəmizə xeyli kömək etdi. Həmin texnikalarla əkin-səpin işlərimi görürəm. Hətta digər torpaq mülkiyyətçilərinə də köməklik edirəm. Qaldı ki, biçinə, onu da “Naxçıvan Aqrolizinq”in Kəngərli rayon bazasında olan müa- sir kombaynlarla vaxtında aparır, məhsulu itkisiz toplayırıq. Topla- dığımız məhsulun alıcısı da, necə deyərlər, başının üstündədir. Hər kiloqramını 30 qəpikdən “Naxçıvan Taxıl Məmulatları Sənaye Kom- pleksi”nə təhvil verib, pulunu da nağd alırıq. Elə əkin üçün də hər- tərəfli köməklik olunur. Əkilən hər hektar sahə üçün sərf olunan yana- cağa görə dövlət tərəfindən 40 manat ödənilir. Məhsuldarlığın artırılma- sında mühüm rol oynayan gübrələr ötən ildən 70 faiz güzəştlə verilir. Yəni kəndlinin torpağı əkib-becər- məsində, istehsal etdiyi məhsulun satılmasında heç bir problem yoxdur. Bundan yaxşı nə olar? – Bəs hektardan məhsuldarlıq nə qədər olur? – Orta hesabla 25 sentner. – Şərur rayonunda göstərici bun- dan yüksəkdir, – dedim. – Elədir, – deyib təsdiqlədi və nə isə xatırlayaraq sözünə davam etdi: – Şərurda bir sahibkar dostum var. Həmişə zarafatla deyər ki, ay Xaləddin, yazda yadıma sal Şərur- dan torpaq verim gətir Kəngərlidə gübrə kimi əkin sahələrinə səp ki, məhsulun daha bol olsun. Dostumun zarafatla dediyi bu sözdə böyük həqiqət var. Şərur rayonunda məhsul qara torpaqda, Kəngərlidə isə gəcin üstündə yetişdirilir, – deyib əlinə bir ovuc torpaq götürüb göstərdi: – Amma bu, o demək deyil ki, biz əlimizi əlimizin üstünə qoyub otur- malıyıq. Xeyr, hər birimiz torpağın münbitləşdirilməsi üçün əlimizdən gələni əsirgəmir, mineral və üzvi gübrələrdən istifadə edirik. – Jurnalist qardaş, gedək kəndə söhbətimizi süfrə başında, çay içə- içə davam etdirək, – deyib maşına tərəf yönəldi. Əvvəlcədən xəbər verdiyi üçün çayı çox gözləmədik. Xaləddinin texniki park adlandırdığı yerdə, ar- tezian quyusunun yanında süfrə açıb, samovar qaynadılmışdı. Elə söhbətimizə də arteziandan başladıq. – Xaləddin, bu artezianı nə üçün vurdurmusan? – Həm içməli, həm də təsərrüfat suyu kimi istifadə edirəm, – deyib sözünə ara verdi. Sonra da əlavə etdi ki, mən tək taxılçı yox, həm də yaxşı bağbanam. Bu marağımın həyata keçirilməsində həmişə olduğu kimi, bu dəfə də dövlət dəstək oldu. 2013-cü ildə Sahibkarlığa Kömək Fondundan 40 min manat güzəştli kredit ayrıldı. Elə bu vəsaitlə də “Xanın çayı” adlanan ərazidə 6 mindən çox ting əkib-becərdim. 10 hektar sahədə meyvə bağı saldım. Bu il bəzi tinglər nubarına məhsul da gətirib. – Hər bir insan kimi mən də çəkdiyim zəhmətin bəhrəsini gör- düyümə görə çox sevinirəm, – deyib süfrəyə düzülmüş meyvələri gös- tərərək, – öz bağımızdandır, buyurun dadına baxın, – dedi.
-
“Xok” kəndli-fermer təsərrüfatında bir gün Çörək müqəddəsdir, heç nə ilə əvəz olunmayan ən qiymətli ərzaq məhsulu, süfrələrimizin şahıdır. Çörəyin hazırlandığı taxılı əkib-be- cərməyin özü də müqəddəs bir iş sayılır. Bu iş halallıq sevir, düzlük sevir. Elə buradaca bir el ağsaqqalının sözlərini xatırlayıram: əkəcəyin taxıl toxumu halallıqla əldə edilməlidir. Toxuma haramlıq qatılarsa, əziyyət çəksən də, məhsulun məhsul olmayacaq, çəkdiyin zəhmət hədər gedəcək. Müasir dövrdə sığortanın əhəmiyyəti artmaqdadır. Belə ki, “İcbari sığortalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən vətəndaşla- rın daşınmaz əmlakının icbari sığortası aparılmaqla müxtəlif hadisələr nəticəsində onlara dəymiş maddi zərərlərə qarşı təminat verilir. Vətəndaşlara məxsus daşın- maz əmlaka yanğın, partlayış, elektrik naqillərində baş verən qısaqapanma, su borularının partlaması, avtonəqliyyat va- sitələrinin dəyməsi, təbii fəla- kətlər – zəlzələ, fırtına, dolu, sel, güclü külək və digər hadi- sələr nəticəsində dəymiş zə- rərlər sığorta orqanları tərəfin- dən ödənilir. Mövcud qanuna əsasən, vətəndaşlar Naxçıvan şəhərindəki yaşayış evi üçün 40 manat, muxtar respublika- mızın digər yerlərində isə 30 manat ödəməklə belə sığorta hadisələrinə qarşı təminat əldə edirlər. Naxçıvan Muxtar Respubli- kası Dövlət Baş Sığorta Agent - liyindən aldığımız məlumata görə, cari ilin iyun ayının əv- vəlində baş vermiş güclü külək nəticəsində Naxçıvan şəhərində 13 nəfərin, Babək rayonunda isə 15 nəfərin yaşayış evinin çardaq hissəsinə dəymiş zərərlər ödənilib. Belə ki, baş vermiş güclü külək həmin vətəndaşların yaşayış evlərinin çardağının şifer və taxta materiallarına ciddi zərər verib. Vətəndaşların Dövlət Baş Sı- ğorta Agentliyinə müraciətləri əsasında hadisə yerinə baxış keçirilərək dəymiş zərər məb- ləğləri hesablanıb və zərərçə- kənlərə ödənilib. Sığortalı və- təndaşlar dəymiş zərərlərin ödə- nilməsinə görə dövlətimizə min- nətdarlıq ediblər. -
Yüklə 217,57 Kb. Dostları ilə paylaş:
|