İsmayıl Qarayev a ğ y u X u
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1
A Ğ Y U X U
(Roman)
İçəri bir qız girdi. Dəhlizə açılan qapını çəkib bağladı. Güllü xalatını, alt paltarlarını cəld soyunub asqıya keçirdi. Sabunu, darağı götürüb hamama keçdi. Ara qapını örtmədi. Duşu açdı, yumşaq şırıltı eşidildi. Paltar soyunulan yerin o başındakı skamyada uzanan Tosuya elə gəldi ki, yuxu görür, belə gerçəklik, belə aşkarlıq ola bilməz. İstədi qalxsın, röya sandığı heyrətinin içindən çıxsın, hamamın açıq qapısından içəri boylansın, görsün bir az bundan qabaq gözləri önündə üryanlaşan, saçlarını çırpıb kürəyinə atan, güzgünün qabağında dayanıb sağ, sol sinəsini sığallayan, əllərini belinə qoyub incəsini bir az da boğan, bir az da nazildən, sonra da sındıra- sındıra hamama doğru səkən o ağ şirmayı bədən çimirmi. Lakin tərpənmədi. Hamamın açıq qapısından keçib paltar asqısına düşən işıqda həmin qızın kölgəsini gördü. Kölgənin əlləri başında idi, saçlarına sabun sürtür, çəngələyir, başını suyun altına tutub daraq çəkirdi. Belə də yuxumu olardı? Bəs, bu qız Tosunun burada olduğunu biləndən sonra çığırmazdımı, camaatı bura tökməzdimi? Tosu onda nə deyəydi, necə cavab verəydi? Növbətçi onu bura niyə gətirmişdi, niyə «burda gözlə, yuxun gəlsə, yat, qayıdacam» demişdi, «mən gələnəcən heç yana tərpənmə» söyləmişdi? O, yoxsa, bir məzhəkə düzəltmək, sonralar ona gülmək üçün belə eləmişdi? Tosu ona niyə inanmışdı? Bir istədi yavaşca dursun, sivişib aradan çıxsın. Necə çıxa bilərdi? Axı, qız onu görərdi. Axı, hamamın işığı qapıya da düşürdü... Tosu gözlərini bərk-bərk yumdu. Ürəyində: «Allah elə eləsin ki, məni geyinib gedəndə də görməsin, – dedi. - Yoxsa həmişə o məndən, mən də ondan utanacam». Axı, onun başına özünü də, tələbə yoldaşı bir qızı da utandıran bir iş gəlmişdi... Onda səkkizinci sinifdə oxuyurdular, yaz tətilinə buraxılmışdılar. Tosu göbələk yığmağa getmişdi... Ciblərini, papağını doldurmuşdu. Evə üz tutmuşdu. Fikrində ocaq qalayırdı, çoxlu köz düşürdü. Kösövləri ocağın bir qırağına yığırdı. Köz küllənəndən sonra göbələklərin papaqlarını bir-bir qoparıb közün üstünə düzürdü. Duz səpirdi... Göbələklərin içi puçur-puçur tər tökürdü. O, bu «içi ballı kasaları» bir-bir başına çəkirdi, şirəsini sorurdu. Ona elə ləzzət verirdi ki!.. O, bu fikirlə gəlib kəndin lap yanındakı dərənin qaşına çatdı. Dərədəki arxac yerində o qızı gördü. Qız tumanının ətəklərini dəstələyib belinə sancmışdı. Ətəyinə göbələk yığırdı. Yəqin ki, ətəyini doldurandan sonra dərəaşağı gələcəkdi, yığdığı göbələyi kəndin girəcəyində yerə boşaldacaqdı, sonra gedib evdən qab gətirəcək, qaba dolduracaqdı... Qız əyilib-qalxanda dizdən yuxarısı görünürdü. Qız hənirti duydu. Tosunu görən kimi yerə çökdü, yerə yapışıqlı qaldı. O gündən sonra hər qabaqlaşanda ikisi də yerişini yanıldı, ikisinin də üzü istiləndi, gözləri yaşardı... Qız hamamdan buğlana-buğlana çıxdı. İri dəsmalı asqıdan aldı, çiyninə atdı, bir ucu ilə saçlarını qurulamağa başladı. Qollarını tərpətdikcə dələmə sinəsi əsirdi, oynayırdı, baş-başa gəlirdi, döyüşürdü. Tosu gözlərini yenə yumdu. Xatirində bir göy dəniz qaldı, bir qaranlıq gecə qaldı, bir ağ xəyal qaldı. Ağ xəyal qara qaranlıqdan çıxdı, göy dənizdə üzdü. Qollarının hərəsi bir ağ balıq kimi çırpındı. Sularla daranan qara saçları mərmər çiyinlərinə örtüldü, sonra uzandı, o ağ xəyalı bir qara don kimi bürüdü, ağ xəyalın bircə əlləri, ayaqları, bir də üzü ağ görünürdü. Bu ağ xəyalın qara gözləri göydəki ulduzları bir-bir dənlədi, dənizə atdı, dəniz də göy oldu, bu ağ xəyal bu iki səmanın arasında üzməyə başladı. Necə ləzzətlə üzürdü... Necə qayğısızdı bu xəyal... İki səmanın ikisi də mahnı oxuyurdu. Bu mahnıların hər qanadında bir gül ləçəyi gəlirdi, ağ xəyalın dövrəsində kəpənəklər təki uçuşurdu. Bu mahnılar səmaların mavi təmizliyində göyərirdi, maviləşirdi, ağ xəyal xumarlanırdı. Bu mahnılar bir koma pambıq buluda dönürdü, ağ xəyalı öz arasına alırdı, ağ xəyal görünmürdü, pambıq buludun arasında itirdi, göylərdə gülüşü qalırdı. Göylər bu gülüşü qıdıqlayıb güldürürdü... 2 Tosu elə bildi ki, qız onu görüb, gözlərini qəsdən yumduğunu başa düşüb, indi kəsilməyən gülüş də o ağ xəyalınkı, o göy səmalarınkı deyil, həmin bu qızın gülüşüdür. Gözlərini açdı. Qız alt paltarlarını geyinmişdi, güzgünün qabağında əyləşmişdi, saçlarını daramışdı, indi saçlarını sancaqlayırdı. Qız birdən hənirti duydu, devikdi. Tez qalxıb xalatını geyindi. Paltar soyunulan yerin o başından ala-toranlığa boylandı. Oradakı söykənəcəksiz skamyada bir qaraltı gördü. Bir kişi idi, başının altına balaca zolaqlı çamadan qoymuşdu, uzanıb yatmışdımı, oyaqdımı, amma gözləri yumulu idi, çünki qovuşmuş kirpikləri ağ üzündə iki qara qövsə oxşayırdı. Bu kim idi? Niyə burda yatırdı, burda dincəlirdi? Bura yad adam gəlib çıxa bilməzdi, yəqin ki, dənizçinin hansısa çox içib keflənmişdi, çimməyə gəlmişdi, lakin hamamın havası onu tez tutmuş, tez üstələmişdi. Ərkinaz çəkinə-çəkinə yaxınlaşanda bu «kefli» tərpənmədi, hər qara qövsdən bir qara yay ayrıldı, hər qara yayın altında bir qara gilə işıldadı. Ərkinaz əlini düyməyə uzatdı, işığı yandırdı. İşıq Tosunun gözlərini qamaşdırdı, qolunu qatlayıb gözlərinin üstünə qoydu. Qız geri çəkildi. Bu gəmidə belə adam görməmişdi. Özü də kefliyə oxşamırdı. Fikirləşdi ki, bəlkə haradansa gəlir, evlərinə gedir, pulu qurtarıbmış, nə təyyarəyə, nə də sərnişin gəmisinə bilet ala bilib, bir təhər körpüyə keçib, bu gəmiyə adlayıb, bu gəminin hara getdiyini öyrənib adlayıb, burdan da xəlvət yer tapa bilməyib, burda gizlənib, burda daldalanıb. İnnən sonra onu gəmidən kim düşürərdi ki, kim qovardı ki?! Hara qovardılar? Suyun üzündə, dənizin ortasında kim belə insafsız iş görərdi ki... Zolaqlı qolsuz köynəyi, göy, saya şalvarı, yumruburun ucuz ayaqqabısı vardı. Tosunun üzünə baxan onun əynindəki bu geyim-kecimin ucuzluğunu unudardı, elə bilərdi o, bu paltarları qəsdən geyinib. Geyinib ki, gözlərinə yatan ağayanalıq hansı dilxorunsa gözünə çox görünməsin, bəbəklərinə çökən toxluq, toxtaqlıq bəzi acgözlərin nəzərində böyüməsin, öz ucalığı ilə onları sındırmasın, çöhrəsində gülümsünən bəxtiyarlıq, suyuşirinlik ətiacıları, diliacıları bir az da tündləşdirib zəhərə-zəqquma döndərməsin. – Dur gedək!.. Tosu qolunu gözlərinin üstündən götürdü, dikəldi, oturdu: – Hara? – Mənim kayutuma. Sanki Tosunun qulağından bir əl yapışdı, darta-darta uzatdı, Tosu da qulağının dalınca göyə çəkildi, ayaqlarının ucunda dayandı, boyu bundan artıq uzanmadı, boyu qulağının ağrısına çatmadı. Həmin əl yiyəsinin ağzı Tosunun ağrıyan qulağının içinə açıldı, bağırdı: – Ora sağ əməlli bir adam da gedib çıxmır, sənin orda nə işin, qandınmı? Pozğunlar yuvasında kim adam olub ki, sən də olasan, a əkməz kotan kimi xama çəkən oğul? Bu əl Tosunun atasının əli idi. Bir ay bundan qabaq Tosu şəhərə, dənizçilik məktəbinə girmək üçün yola düşəndə atası ona bircə qəpik də pul verməmişdi. İçində bircə dəst paltarı olan çamadanını əlindən alıb qapıdakı kötüyün üstünə elə çırpmışdı ki, çamadanın hər taxtası qopub bir yana atılmışdı, kişinin əlində çamadanın məftillə sarınmış qırıq qulpu qalmışdı. Sonra yeriyib Tosuya bir şillə çəkmişdi. Tosu yerində dəyirman daşı təki bir dəfə fırlanmışdı, yıxılmışdı. Axırda isə onun qulağından tutub qaldırmışdı, ağzına gələni demişdi, çığırmışdı: – İndi ki, belə oldu, get, mən adlı atan yoxdur, sən adlı oğlum yoxdur, elə biləcəm sonsuzam... Qoşulmusan o Güdmülün burama oğluna. Onun əslində, zatında ağıl vardı ki, törəməsində də ola, sən də ondan bir şey görüb-götürəsən?! Onda Tosunun analığı harayçılıq eləmədi, onu atasının əlindən almadı, tumanını yellədə-yellədə gəldi, kişiyə bir az da acıq verib getdi:
– Mən deyəndə inanmırdın, görürsənmi sünnü damarı var, səni də adam hesab eləmir. Bu sözdən sonra atası Tosunun boş böyrünə bir təpik vurdu, onu yıxdı, yıxılısını ayaqladı. Onda analığı artırmada dayanmışdı, bir əlini ağzının üstünə qoymuşdu. Döyülən, söyülən Tosunun gözləri əllə örtülən o analıq ağzının güldüyünü də gördü. Gördü ki, bu da bir sevincdir, analıq sevincidir, əri ilə təkcə qalmaq istəyirmiş. Tosunun böyrü sınıq kasasını, qulpu qırıq fincanını, «çiçək çıxarmış» sapı laxlaq qaşığını bir də yumaq istəmirmiş. Tosuya indi elə gəldi ki, atası o vaxt düz deyirmiş: gəmi ev-eşikdən qovulanlar yeri imiş. Öz kəndlərinin beş-altı milliyindən keçən, çox zaman göy sulara göy tüstüləri yatıb qalan gəmilər abır-həyasını itirənlər yığnağı Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|