|
İslâmîyet’in din olarak kabul edilmesiyle başlamıştır. İslâmîyet’in din olarak kabul edilmesiyle başlamıştırSözlük anlamı “ev”dir. Sözlük anlamı “ev”dir
|
səhifə | 2/9 | tarix | 20.08.2018 | ölçüsü | 0,56 Mb. | | #63722 |
| Sözlük anlamı “ev”dir. Sözlük anlamı “ev”dir. Terim anlamı anlamca birbirine bağlı aynı ölçüde iki dizelik nazım birimidir. Beyit nazım birimi özellikle Divan şiirinde kullanılır. Beyit nazım birimiyle yazılan şiirlerde her beyit bir anlam bütünlüğü oluştur. Beyitte dizeler birbiriyle kafiyeli olabileceği gibi kafiyesiz de olabilir. Beyti oluşturan dizeler arasındaki kafiye şiirin türüne ve beytin şiirdeki yerine göre değişir. Dünya var imiş, ya ki yok imiş, ne umurun. La- edri Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün yürüsün. (Enderunlu Vasıf) Zen merde civan pîre, keman tire muhtaç Ebna-yı beşer, hasılı cümle alem birbirine muhtaç. Basîri O dem ki fani dünyadan Muhammet Mustafa gitti. Sevindi ahiret amma bu dünyadan safa gitti Aziz Mahmut Hüdaî
Beyit sayısı 5 ile 15 arasında değişir. Beyit sayısı 5 ile 15 arasında değişir. Divan edebiyatının en yaygın kullanılan nazım biçimidir. Gazelde; başta aşk, sevgi, güzellik gibi lirik konular olmak üzere felsefî, dinî ve öğretici konular işlenebilir. Konularına göre şu adları alır: âşık-âne, rind-âne, şûh-âne, hikemî... Gazellerin özel bir adı yoktur; genelde rediflerine göre adlandırılır. Nazım birimi beyittir. Kafiye düzeni: aa ba ca... Kaynağı Arap şiiridir; kasidenin tegazzül bölümünden oluşmuştur. Genellikle gazelin beyitleri arasında konu bütünlüğü yoktur; her beyitte farklı bir konu işlenebilir. İç uyakların bulunduğu gazellere musammat gazel denir; bu gazelleri oluşturan beyitler ortadan ikiye bölündüğünde abab, cccb, dddb şeklinde dörtlükler oluşur. Gazelde bütün beyitlerde aynı konu işleniyorsa “yek-ahenk”; bütün beyitler aynı söyleyiş güzelliğindeyse “yek-avaz” adını alır. Gazelin ilk beytine “matla” (doğuş yeri), son beytine “makta” (kesme yeri) denir. İlk beyitten sonraki beyte "hüsn-i matla" (güzel başlangıç), son beyitten öncekine "hüsn-i makta" (güzel bitiriş) denir. Gazelin en güzel beyti ise "beytü'l-gazel" ya da "şah beyit" adıyla anılır. Şair, mahlasını (şairin takma adı) maktada ya da "hüsn-i makta”da söyler. Fuzuli, Baki, Nedim, Necati, Şeyhülislam Yahya, Naili ve Şeyh Galip önemli gazel şairlerimizdir.
Gazelin özel biçimidir. Gazelin özel biçimidir. Konu bakımından gazelden farkı yoktur. Sözcük anlamı “ziyadeleşmiş, artmış, çoğalmış”tır. Uzun dizelere kısa bir dize ekleyerek yazılır. İki kısa dize de eklenebilir. Uzun mısralara eklenen kısa mısralara ziyade denir. Matla (doğuş) beyti yoktur. Bülbül yetişir bağrımı hûn etti figânım Zabt eylr dehanın Hançer gibi deldi ciğerim tîğ-i zebânın Te’sîr-i lisânın .... (İzzet Molla)
Arap edebiyatından alınmıştır. Arap edebiyatından alınmıştır. Nazım birimi beyittir. Şu bölümlerden oluşur: 1.Nesib/Teşbib 2. girizgâh 3. tegazzül 4. methiye 5.fahriye 6.dua. Din ve devlet büyüklerini övmek için yazılır. Beyit sayısı genellikle 33-99 arasındadır. Kafiyelenişi gazeldeki gibidir: aa ba ca da... Su Kasidesi, Güneş Kasidesi gibi redifine göre; tevhit, münacat, naat, methiye gibi de konularına göre isimlendirilir. İlk beytine “matla”; son beytine “makta”; en güzel beytine “beytülkasid”; mahlâs beytine “taç beyit” denir. En meşhur kaside şairleri şunlardır: Ahmet Paşa, Bakî, Fuzulî, Nef’î, Nedim...
1. NESİB (TEŞBİB) 1. NESİB (TEŞBİB) Kasidenin başlangıç bölümüdür. Bu bölümde, bir tabiat tasviri yapılır ya da sevgilinin güzelliklerinin anlatılır. Bahar, kış, yaz, ramazan, bayram, gül, güneş, savaş, at veya bir güzel anlatılabilir. Kasideler bu bölümde işlenen konulara göre adlandırılır: ıydıye, ramazaniye... 2. GİRİZGÂH (GİRİZ) Bir beyitten oluşur. Asıl konuya giriş yapmak üzere söylenir. 3. MEDHİYE Bu bölümde, Allah, peygamber ya da kasidenin sunulduğu kişi övülür. Kasidenin asıl bölümüdür. Bu bölümde abartılı ve sanatlı bir övgü vardır. Birçok beyitten oluşur. 4. FAHRİYE Her kasidede bulunmaz. Kasidenin içindeki gazeldir. Kasideyle aynı ölçüdedir. 5. TEGAZZÜL Şairin övündüğü / kendi kendini övdüğü bölümdür. Abartılı bir dil kullanılır.
Dostları ilə paylaş:
|
|
|