Is’hoqxon Ibrat Asarlari haqida

“Mezon uz-zamon” Asar nomiyoq e'tiborni tortadi - zamon tarozusi. Olim bu asarida zamondagi evrilishlar va ularga millatdoshlarining munosabati masalasiga diqqatni qaratadi. O‘z ta'biri bilan aytganda, bu mezon ila u o‘z asrini tortadi. Chunki, “avvalgi zamon va keyingi zamonlarni(ng) bo‘lak tarozusi bor”. Asar shartli ravishda to‘qqiz mezondan tashkil topgan. Birinchi mezonda yangi paydo bo‘lgan narsalarga munosabat masalasi tahlil etiladi. Adib arzimagan narsalar ustida janjal qilib yurgan ulamo va fuzalolarni ummat va millat xizmatini qilmoqqa chaqiradi. Ikkinchi mezondaesa kishilar ahil va inoqlikda yashashlari lozimligi Qur‘on oyatlari asosida isbotlanib, ittifoqqa, xalqni ulug’ maqsadlar yo‘lida birlashtirishga undalgan. Surai «Hujurot»da ayturki: Innamal-mu‘minuna ixvatun faashu bayna axavaykum‖ (Mo‘minlar bir-birlariga nisbata do‘st, birodardurlar. Agar nifoq bo‘lsa, ularni sulh bilan yarashtiringlar, deyilur. Va yana “surai ―Baqarada” Val fitnatu ashaddu min al-qatli (ikki kishi orasiga fitna solmoq odam o‘ldirmoqdan ham og‘ir jinoyatdir). Ikkinchi mezondaesa kishilar ahil va inoqlikda yashashlari lozimligi Qur‘on oyatlari asosida isbotlanib, ittifoqqa, xalqni ulug’ maqsadlar yo‘lida birlashtirishga undalgan. Surai «Hujurot»da ayturki: Innamal-mu‘minuna ixvatun faashu bayna axavaykum‖ (Mo‘minlar bir-birlariga nisbata do‘st, birodardurlar. Agar nifoq bo‘lsa, ularni sulh bilan yarashtiringlar, deyilur. Va yana “surai ―Baqarada” Val fitnatu ashaddu min al-qatli (ikki kishi orasiga fitna solmoq odam o‘ldirmoqdan ham og‘ir jinoyatdir). Uchinchi mezonda esa amal va niyatlar xolisligi, manfaat va nafsoniyat yo‘lida savdo, kelishuvda adolat bo‘lishi haqida fikr yuritadi. Shu yerda sudxo‘rlik va uning salbiy oqibati haqida so z aytadi. Uchinchi mezonda esa amal va niyatlar xolisligi, manfaat va nafsoniyat yo‘lida savdo, kelishuvda adolat bo‘lishi haqida fikr yuritadi. Shu yerda sudxo‘rlik va uning salbiy oqibati haqida so z aytadi. To‘rtinchi mezondailm, badaviyat va tafakkur haqida, avlod tarbiyasi va usuli savtiya maktablarining millat hayotidagi ahamiyati to‘g‘risida fikr yuritilgan.