Ingilis, fransız ##İxtisas : Riyaziyyat müəllimliyi, Riyaziyyat-informatika müəllimliyi, Kimya-biologiya

##num=3//  level=  1//  sumtest=27  //  name=  Azərbaycan  nitq  mədəniyyəti  fənninin  obyekti, 

məqsədi,  vəzifələri və əhəmiyyəti//

1.  Azərbaycan ədəbi dilinin üslublar sisteminə daxil deyil.

A) publisistik üslub

B) elmi üslub.

C) bədii üslub

D). informativ üslub.

E) epistolyar üslub.

2.  Nitqin  aydın  olması  üçün  verilən  tələblərdən   biri  yanlışdır.

A)  materialı  sistemləşdirmək

B)  danışılacaq  mövzu  ilə  bağlı  material  və  faktlar  toplamaq

C)  adi  intonasiyadan  istifadə  etmək

D)  məntiqi   vurğulu  sözü  nəzərə  çarpacaq  dərəcədə   tələffüz  etməyə  nail  olmaq

E)  mətndəki   mənası  çətin  sözləri  izah  etmək

3.  Bəndlərin birindəki fikir nitq mədəniyyətinin vəzifəsinə aiddir.

A) sözün qrammatik mənasını araşdırmaq

B) ədəbi dil normalarını tənzimləmək və qorumaq

C) cümlənin məqsəd və intonasiyaya görə növlərini müəyyənləşdirmək

D) sözlərin söz birləşmələrinin yaranmasındakı rolunu müəyyənləşdirmək

E) sözyaratmanın yollarını araşdırmaq

4. Bunlardan birinin konkret predmeti yoxdur.

A) Psixologiya

B) Dilçilik

C) Məntiq

D) Nitq mədəniyyəti

E) Pedaqogika

5. İdeal əlifbanın meyarları kim tərəfindən irəli sürülmüşdür?

A) F.Bopp  

B) A.Reformatski

C) A.Axundov

D) Boduen de Kurtene

E) A.F.Koni

6.  Biri  natiqlik  sənətinin  tələblərinə  aid  deyildir.

A)  uzunçuluğa  yol  verməmək

B)  mimika  və  jestlərdən  istifadə  etməmək

C)  auditoriyanın  səviyyəsini  nəzərə  almaq

D)  nitqə əvvəlcədən  hazırlaşmaq

E)  düzgün, dəqiq, ifadəli  danışmaq

7.  Bunlardan  birini  natiqin  məharətinin  beş  cəhətinə  aid  etmək  olmaz.

A)  materialın  öyrənilməsi

B)  plan  tərtibi

C)  nitqin  texnikası  və  vasitələri

D)  materialın  ədəbi-üslubi  cəhətdən  işlənməsi

E)  materialın  icadı

8.Təmiz nitqə aid olanları seçin.

1-tüfeyli sözlərdən uzaqlaşmaq

2- milli sözlərdən az istifadə etmək

3- jarqondan istifadə etməmək

4- ümumişlək sözlərdən istifadə etməmək

5- luzumsuz alınmalardan uzaq olmaq

A) 1, 3, 5

B) 2, 4

C) 1, 4

D) 2, 4, 5

E) 3, 4

9.Düzgün olmayan fikirləri seçin.

1-İntonasiya nitqin zənginliyində və emosionallığında heç bir rol oynamır.

2- Nəfəsin düzgün tənzim olunmaması diksiyanın pozulma səbəblərindən biridir.

3- Nitq fasiləsi məntiqi funksiya daşıya bilməz.

15

---

4- Sual cümlələrinin bədii nitqdə işlənən, cavab tələb etməyən növü ritorik sual adlanır.

A) 1, 4

B) 1, 2, 4

C) 1, 3

D) 2, 4, 3

E) 3, 4

10. Aşağıda verilmiş cümlələrin hansında ədəbi dilin morfoloji norması pozulmuşdur.

1 - Yarpaqlar payızda tökülürlər

2 - O mənə dostumdan narazıçılığıını bildirdi.

3 - Alim də, şair də, dağda çoban da

    Deyirlər öz mahnısını ana dilində

4 - Qaşın, gözün, şirin sözün

    Aldı mənim canımı

5 - Bütün çatışmamazlıqları aradan qaldırmaq lazım gələcək

A) 3, 5

B) 1, 2

C) 3, 4

D) 2, 5

E) 1, 4

11. XIX əsrdə Azərbaycanda hansı praktik natiqlər yetişmişdir?

1-M.Ş.Vazeh, M.F.Axundov

2-Ş.İ.Xətai, M.P.Vaqif

3- A.A.Bakıxanov, Q.B.Zakir

4-N.Nərimanov, H.Cavid

5-C.Məmmədquluzadə, Bəkir Çobanzadə

A) 1, 3

B) 2, 1

C) 4, 3

D) 3, 1

E) 4, 2

12.Y.V.Çəmənzəminlinin “Dil məsələsi” adlı məqaləsində dil haqqında nə yazılmışdır?

1-Dil çirklik sevməz, zor və güc də qəbul etməz.

 2-Dil öz kökü üstə bitər, qalxar, qol-qanaq açar və bu asudəlik, təbiilik sahəsində də böylə 

gözəl,  zərif və geniş bir halə gələr ki, hamını heyran qoyar.

3- Bacardıqca qısa və mənalı danış.

4-Səndən bir söz soruşmasalar demə.

5-Məclis əhli xahiş etsə, danışa bilərsən.

A) 1, 3

B) 2, 5

C) 4, 5

D) 3, 4

E) 1, 2

13. Nitq mədəniyyətinə aid cəhətlərdən uyğun gələnini müəyyən edin: 

1 - Nitq mədəniyyəti  anlayışına yazı mədəniyyəti daxil deyildir.

2  -  Nitq  mədəniyyəti  nəzəri  dilçilik  sahəsi  olub,  hər  hansi  bir  dilin   normalarını 

müəyyənləşdirən təcrübi tədbirlər kompleksidir.

3  -  Nitq  mədəniyyəti  tətbiqi  dilçilik   sahəsidir  və  nitq  mədəniyyəti  anlayışına  yazı 

mədəniyyəti də daxildir.

4  -  Nitq  mədəniyyəti  ümumi  mədəniyyətin  tərkib  hissəsi  olub,  dilin  normalarını 

müəyyənləşdirən nəzəri axtarışlar kompleksidir.

5 - Azərbaycan nitq mədəniyyəti fənninin mövzusu, məqsədi, vəzifələri ilə yanaşı predmeti 

də vardır.

6. Nitq mədəniyyətinin əsas tələblərindən biri də nitqin yığcamlığı və səlisliyidir.  

A) 3, 4, 6

B) 1, 2, 5

C) 2, 3, 4

D) 4, 5, 6

E) 1, 2, 3

14. Nitq intonasiyasına  aid olmayan elementləri seçin.

16

---