İmmunite Dr. Özge Ebru dağCI



Yüklə 445 b.
tarix26.03.2018
ölçüsü445 b.
#34690


İmmunite


İmmunite Nedir?

  • Vücutta yapay bir bağışıklık durumunun oluşması, yani belirli enfeksiyon etkenlerine karşı bir direncin ortaya çıkması.



 İmmünoloji alanındaki yenilikler, bağışıklama açısından son derece önemlidir.

  •  İmmünoloji alanındaki yenilikler, bağışıklama açısından son derece önemlidir.

  • Aşılama sonrası bağışıklık gelişme mekanizmaları, organizmanın viral veya mikrobik hastalıklarla savaşmak için kullandığı mekanizmalara benzemektedir.

  • Bir antijen organizmaya girdiğinde bağışık yanıtı harekete geçirir.

  • Bağışık yanıtta, antijenin immün sistem tarafından tanındıktan sonra, yanıtı organize edebilecek immünolojik bakımdan elverişli belirli sayıda hücrenin harekete geçmesi gerekir.



İmmunitede rol alan organlar

  • 1. Primer lenfoid organlar: İmmun sistem hücrelerinin, kök hücrelerden itibaren erginleşme sürecini geçirdikleri bölgelerdir.

  • - Kemik iliği: B lenfositlerin ve miyeloid seri hücrelerinin olgunlaşma yeridir.

  • -Timus: T lenfositlerin olgunlaşma bölgesidir. Antikor sentezi yapılmayan tek lenfoid organdır.

  • 2. Sekonder lenfoid organlar: Olgun ve göreve hazır hale gelmiş immünositlerin görev bekleme

  • bölgeleridir. Burada organizmaya yabancı antijenler işlemden geçirilir, bunlara özgül antikorlar üretilir.





Lenfoid organlar

  • Dalak eksikliği özellikle kapsüllü bakterileri infeksiyonlara yatkınlığı arttırır.

  • Pnömokoklar

  • H. influenzae

  • Meningokok

  • ……









İmmunite, ikiye ayrılır…

  • Doğal immünite: İnfeksiyon gelişiminden itibaren görev alır.

  • Bu yanıtta rol oynayanlar;

  • a) Makrofajlar,

  • b) Nötrofiller,

  • c) Doğal öldürücü hücreler,

  • d) Komplemanın alternatif ve lektin yolları.

  • 2. Kazanılmış (spesifik) immünite:Enfeksiyon gelişiminden

  • sonra görev alır.

  • a) Hücresel immünite: T lenfositler.

  • b) Hümoral immünite: B lenfositler ve plazma hücreleri.





Doğal bağışıklık

  • Vücuda girişi engelleyerek etkili olmaya çalışır.

  • Hızlı etki gösterir ve hafızaya alamaz.

  • Mikroorganizmaya spesifik olmayan yanıtı verir.



Doğal yanıt…

  • Anatomik ve Fizyolojik bariyerler

  • Komplement

  • Endositoz ve fagositoz

  • İnflamatuvar yanıt





Anatomik bariyerler

  • En önemli doğal engel deri ve mukozalar

  • Tükürük, gözyaşı, mukus, idrar…

  • Burundaki kıllar, sillialı epitelin titrek tüyler

  • Flora bakterileri patojen bakterilerin hastalık oluşturmasına engel olurlar.



Fizyolojik engeller

  • Mukozal salgılar.

  • Mide asiditesi

  • Lizozim

  • Vücut sıcaklığı



Endositoz ve Fagositoz

  • Organizmadaki hücrelerin tümü endositoz yapabilir

  • ANCAK

  • Fagositozu sadece;

  • Nötrofiller

  • Makrofajlar

  • Monositler



  • Endositoz, dış ortamdaki partiküllerin içeriye alınmasını sağlar. Virusların çoğu bu yolu kullanır.

  • Hücre içinde endozom haline dönüşür

  • Bu yapı içinde çok sayıda yıkıcı enzim bulunan (proteaz, lipaz, nükleaz,...) primer lizozom ile birleşerek sekonder lizozom oluşur ve burada makromoleküller yıkılarak hücre dışına atılır

  • Bakterilerin öldürülmesi bu yolla oksijene bağımlı gerçekleşir.



Fagositoz

  • Mikroorganizmayı hücre iskeleti elemanları yardımıyla yutma işlemidir.

  • Fakat kapsüllü bakterilerde yapışma sorunu ortaya çıkar.

  • Bu nedenle mikroorganizmanın çevresi proteinle kaplanarak çözümlenmektedir.

  • Bu proteinler opsonin dediğimiz antikor ve komplemanlardır.





KAZANILMIŞ BAĞIŞIKLIK



Belirli antigenic yapılara karşı özgül olarak gelişir,

  • Belirli antigenic yapılara karşı özgül olarak gelişir,

  • Lenfositlerin rol alır,

  • Türe, ırka, genetiğe ve kişiye bağlı bağlı değişir,

  • Mikroorganizmayla temastan sonra oluşur,

  • Tekrarlanan temaslarla etkisi artar.



  • Hücresel ve Hümoral bağışıklık rol oynar.

  • Hücresel bağışıklık

  • Yardımcı T-lenfositleri

  • Sitotoksik T-lenfositleri

  • Hümoral bağışıklık

  • B-lenfositleri

  • plazma hücreleri



Mikroorganizmalara karşı oluşan farklı immun yanıtlar



Bakterilere ve mantarlara karşı oluşan yanıtta,

  • Bakterilere ve mantarlara karşı oluşan yanıtta,

  • Hücresel immunite ;

  • Parazitlere karşı immun yanıtta,

  • Trypanozomia ve sıtmada IgM,

  • Visseral leishmania ve sıtmada IgG,

  • Helmintik enfeksiyonlarda IgE

  • Hücre içi olanlara hücresel,kan ve doku sıvılarına bulunanlara da antikor yanıtı oluşur.



Parazitler immun sistemden kaçmak için antijenlerini konakçı proteinleri ile maskeleyebilirler.

  • Parazitler immun sistemden kaçmak için antijenlerini konakçı proteinleri ile maskeleyebilirler.

  • Ayrıca yüzey antijenlerini sürekli değiştirebilirler.



VİRUSLARA KARŞI İMMÜN YANIT,

  • VİRUSLARA KARŞI İMMÜN YANIT,

  • Alfa ya da beta interferon salgılanması yanıtı lokal düzeyde tutmakta ve erken yanıt verilmesini sağlamaktadır.

  • NK(doğal yanıt hücreleri) ise enfekte olmuş hücreleri yok ederek etki gösterir.

  • Makrofajlar extrasellüler ortamda öldürmeden sorumludur.



Kompleman: Klasik ve alternatif yol ile enfekte hücrelerin veya hücre dışı ortamdaki zarflı virüslerın ölümüne neden olurlar.

  • Kompleman: Klasik ve alternatif yol ile enfekte hücrelerin veya hücre dışı ortamdaki zarflı virüslerın ölümüne neden olurlar.

  • Virusun organizmaya girmesi sonrasında,

  • Antijenlerin B lenfositlerince tanınması

  • T ve B lenfositleri arasındaki etkileşim sonrasında özgül Antikorların salgılanmasına neden olurlar.



Virüslerin Savunmadan Kaçışı

  • Virüslerin hücre içi yerleşimi ve latent kalması

  • Virüslerin antijenlerde yaptığı değişiklik



Bağışıklık sistem hücreleri



Retiküloendoteliyal sistem hücreleri

  • KC Kupfer hücreleri

  • AC alveoler makrofaj

  • Kemikte osteoklastlar

  • Deride Langerhans

  • Kanda monositler

  • MSS’de mikroglia

  • Böbrek mezengial hücreler

  • Kavitelerde makrofajlar





Mononükleer hücreler

  • Temel işlevleri arasında

  • Fagositoz

  • Öldürme

  • Antijen sunulması ve sekresyon

  • Sitokin salınımı



Mononükleer hücreler

  • Nötrofiller(Akut enfeksiyonlarda etkili,fagositoz yapar)

  • Dolaşımda en fazla bulunan mononükleer hücredir.



Mononükleer hücreler

  • Eozinofiller allerjik ve parazitik olaylarda

  • Toksik maddeler ve bol miktarda üretebildikleri oksijen metabolitleri ile parazitin membranını zedelemede rol alır.

  • Steroid kullanımı sayılarını dramatik olarak azaltır.



Mononükleer hücreler

  • Bazofiller ve Mast hücreleri,

  • Allerjik reaksiyonlardan sorumlu

  • Dentridik hücreler,

  • Deride bulunanına Langerhans,

  • lenfoid organlardakine foliküler dendritik denir.





Mononükleer hücreler Tbc enfeksiyonlarında deri altında Langhans epiteloid hücreleri oluşturur.

  • Mononükleer hücreler Tbc enfeksiyonlarında deri altında Langhans epiteloid hücreleri oluşturur.



Sitokinler

  • İmmun ve inflamatuar olaylara katılan hücrelerin etkinliklerinin arttırılması ve çeşitli hücrelerin uyarılmasını sağlayan

  • Uyarılmış lenfositler, monosit-makrofajlar ve diğer bazı hücrelerden salgılanan peptid yada glikoprotein yapısında maddelerden oluşan karmaşık bir sistemdir.









KEMOKİNLER

  • Makrofajve monositleri etkileyen , makrofaj ve nötrofilleri belirli bir bölgeye çeken sitokinlere kemokin denir.

  • 50 nin üstünde kemokin tanımlanmıştır.

  • Kemotaktik ajan kabul edilen TNF alfa ve C5a nötrofilleri inflamasyon ortamına çekerek immunolojik cevabın oluşumunu sağlarlar.



İnterferonlar

  • Özellikle viral infeksiyonlar karşı immun yanıttan sorumludurlar.

  • Viral m-RNA çevirisini inhibe ederek etkili

  • Hücre dışı virüslere etki etmezler.



IF-alfa

  • Lökositlerden salgılanır.

  • Kronik hepatit

  • Kondyloma acuminata tedavisinde kullanılır.



IF-beta

  • Fibroblastlardan salgılanır.

  • Son dönemlerde MS hastalarının tedavisinde etkili olduğu kabul görmektedir.



IF-gama

  • Th1 hücreleri tarafından sentezlenir.

  • Fagositik etkinliğini arttırır.

  • Bu hücrelerin mo.ları ve tümör hücrelerini öldürme yeteneğini arttırır.





Lenfositler

  • Dolaşımdaki lökositlerin %20 ila 30 nu oluşturmalarına rağmen lenfositlerin büyük çoğunluğu dolaşımda yer almamaktadırlar.

  • B- lenfositleri

  • T- lenfositleri

  • NK hücreleri



B-Lenfositler

  • Antikor üreterek humoral immun yanıtı oluştururlar.

  • İnsanda embriyonik çağda önce fetal karaciğerde belirlenirken sonra olgunlaşmalarını kemik iliğinde tamamladıkları bilinmektedir.

  • Yüzeydeki CD 19, 20, 21, 22 antijenleri B-lenfosit markeri olarak kullanılır.



Oluşturduğu yanıt geçicidir ve bellek hücreleri oluşmaz.

  • Oluşturduğu yanıt geçicidir ve bellek hücreleri oluşmaz.

  • B-lenfositi çok miktarlarda özgül antikor üretecek bir plazma hücresine dönüşür.

  • Bazı B-lenfositleri bellek hücrelerine dönüşürler.



T-lenfositleri

  • Timusa gidip farklılaşan lenfosit grubudur.

  • Dolaşımdaki lenfositlerin % 70-80’i oluşturur.

  • T-lenfositleri timusta immün yanıtta etkin rol alabilecek hücrelere farklılaşırlar.

  • Tüm T-lenfositleri yüzeylerinde CD3 antijeni taşırlar.



CD4 ya da CD8 antijenleri taşımalarına göre iki gruba farklılaşırlar.

  • CD4 ya da CD8 antijenleri taşımalarına göre iki gruba farklılaşırlar.

  • CD4 hücreleri; immün cevapta önemli rol oynarlar.Ayrıca intraselüler patojenlere gelişen geç tip reaksiyonda da görev alır.

  • CD8 T-lenfositlerinin etkin sitotoksik-T lenfositlerine dönüşümünü sağlar (IL-2)



CD 4 reseptörü HIV gp 120 yapısının bağlandığı bir reseptör görevi görür..

  • CD 4 reseptörü HIV gp 120 yapısının bağlandığı bir reseptör görevi görür..

  • CD8 T- lenfositlerin;

  • Temel işlevleri

  • Tümör hücreleri

  • Allograft hücreleri

  • Virusla infekte hücreleri öldürmektir.





Normalde CD4/CD8 oranı ½ olması gerekirken HIV virüsünde bu oran CD8 lehine sonuçlanmaktadır ve immun yetmezliğe bağlı fırsatçı enfeksiyonlar görülmektedir..

  • Normalde CD4/CD8 oranı ½ olması gerekirken HIV virüsünde bu oran CD8 lehine sonuçlanmaktadır ve immun yetmezliğe bağlı fırsatçı enfeksiyonlar görülmektedir..



Lenfositlere antijen sunulması ve kazanılmış immunitenin gelişmesi



ANTİJEN SUNAN HÜCRELER

  • Makrofajlar (işlevi en çok olan)

  • B-lenfositleri

  • Dalağın dendritik hücreleri

  • Derinin Langerhans hücreleri



Antijen sunumu

  • Virüslerle enfekte hücreler uygun peptid antijenleri MHC I peptidleriyle birlikte CD8(sitotoksik) T-hücrelerine sunar.

  • Tüm çekirdekli hücreleri ve çekirdeksiz olmasına rağmen eritrositlerin de bu işlevi gerçekleştirebileceği düşünülmektedir.



Antijen sunumu -MHC

  • MHC molekülleri (HLA) majör doku uyum antijenleri olarak görev görürken antijen sunulmasında da kilit rol oynarlar.

  • Bu durum da organ nakil reddinde yaşanılın bazı komplikasyonlara açıklık getirmektedir.



  • Hücre içine yerleşen m.o’lar için

  • MHC1

  • Dışardan alınan antijenler için

  • MHC2



  • APC yüzeyindeki B7 proteini, CD4 T-lenfosit üzerindeki CD28 ile etkinleşerek etkili olur.

  • Bu birleşme ile IL-2 uyarılır ve böylece immunitede rol oynayacak hücreler belirlenir.



Eğer bu birleşme gerçekleşmezse Anerji dediğimiz olay ortaya çıkar.İmmun yanıt oluşmaz.

  • Eğer bu birleşme gerçekleşmezse Anerji dediğimiz olay ortaya çıkar.İmmun yanıt oluşmaz.



B-lenfositleri, direkt olarak antijenlerle etkileşime girebilirler.

  • B-lenfositleri, direkt olarak antijenlerle etkileşime girebilirler.

  • Peptidler, polisakkaridler, nükleik asitler kimyasal bileşikler (penisilin,hapten,...) gibi farklı moleküler yapıları tanıyabilmektedir.



İşlenen antijen yardımcı T-lenfositlerine sunulacakken MHC II proteinlerle birlikte sunulmaktadır.

  • İşlenen antijen yardımcı T-lenfositlerine sunulacakken MHC II proteinlerle birlikte sunulmaktadır.



CD4 T-lenfositlerin uyarılması çeşitli lenfokinlerin üretilmesine neden olur.

  • CD4 T-lenfositlerin uyarılması çeşitli lenfokinlerin üretilmesine neden olur.

  • IL-2 hem CD-8 lenfositleri hem de CD-4 hücreleri uyararır.

  • IF-gama üretimi ile APC üzerinde MHC II yapımının arttırılmasına yardımcı olur.



  • TŞST-1 işleme tabi tutulmadan doğrudan MHC II proteinlerine bağlanabilir.



T-lenfositlerin 2 önemli görevi vardır.

  • T-lenfositlerin 2 önemli görevi vardır.

  • Gecikmiş tip aşırı duyarlık reaksiyonları ve sitotoksisite yetenekleridir.

  • Gecikmiş tip aşırı duyarlık reaksiyonu özellikle hücre içi mo’lara karşı geliştirilen bir immun yanıttır.Makrofajlarla beraber rol oynar.



Sitotoksisite

  • Virusla infekte hücreler(CD8 hücrelerinin T helper dan salınan IL-2 ile uyarılması sonucu öldürülebilir.)

  • Tümör hücreleri

  • Greftin uzaklaştırılmasında rolü



CD 8 salgıladığı perforin ve granzim ile öldürür.

  • CD 8 salgıladığı perforin ve granzim ile öldürür.



Antikora bağımlı hücresel sitotoksisite olayında sitotoksik T-lenfositleri Fc reseptörleri olmadığından rol oynamazlar.

  • Antikora bağımlı hücresel sitotoksisite olayında sitotoksik T-lenfositleri Fc reseptörleri olmadığından rol oynamazlar.

  • Enfekte hücre yüzeyine bağlı antikor makrofajlar ya da NK hücreleri tarafından tanınarak o hücrenin öldürülmesi sağlanır.



Polisakkarit (kapsül ag,…) ve lipid(DNA,RNA,…) yapıdakilere karşı oluşan yanıtta,

  • Polisakkarit (kapsül ag,…) ve lipid(DNA,RNA,…) yapıdakilere karşı oluşan yanıtta,

  • Bellek B-hücreleri oluşmaz.



T-lenfositlerine bağımlı olarak oluşan antikor yanıtında APC tarafından alınan antijen MHC II ile birlikte sunulur.

  • T-lenfositlerine bağımlı olarak oluşan antikor yanıtında APC tarafından alınan antijen MHC II ile birlikte sunulur.

  • Bu yapı CD4 ile birleşerek IL-2, IL-4 (B-hücre gelişme faktörü), IL-5 (B-hücre farklılaşma faktörü) arttırır.



  • CD4 ve CD8 immün yanıtın oluşmasında önemli görevler üstlenirler..

  • Hastalıkların(lepra,AIDS) CD8 lehine bir artışa neden olması durumunda bellek yanıt oluşmaması ve fırsatçı patojenlere karşı oluşacak immun yanıtın azalması gibi sorunlarla karşılaşılır.

  • Bazı virüsler de MHC1 i baskılayarak immün yanıt oluşumunu engeller…



Aynı mikro organizmayla yeniden karşılaşmak bellek hücrelerinin daha hızlı ve efektif yanıt vermesini sağlar.

  • Aynı mikro organizmayla yeniden karşılaşmak bellek hücrelerinin daha hızlı ve efektif yanıt vermesini sağlar.



NK

  • Lenfosittir.

  • Ancak…

  • Olgunlaşma sürecini timüste geçirmez.

  • TCR, CD3 ve yüzeysel Ig M ya da Ig D taşımazlar.



Bellek yok..

  • Bellek yok..

  • Perforin ve granzim..

  • Virüsle enfekte hücrenin,tümör hücrelerinin baş düşmanı…

  • Çeperinde yeterince MHC1 taşımayanın vay haline…







Antikorlar…

  • Kendini uyaran antikora özgün yanıtı vardır..

  • G,A,M,D,E çoktan aza doğru…

  • Sabit (hücre yüzeyine bağlanma)ve değişken bölgeleri vardır,değişken bölge(antijenin bağlanması) özgüllüğü sağlar..







Antijen bağlayan kısmın çok değişken birimine idiyotip denir.

  • Antijen bağlayan kısmın çok değişken birimine idiyotip denir.

  • Antiidiyotip antikorlar antijenik yapıyı temsil ettiğinden aşı olarak kullanımları düşünülmektedir.



HÜCRESEL BAĞIŞIKLIK, DOKU UYGUNLUK ANTİJENLERİ



Antikorla tepki veren yapılara antijen (allo,oto,heterofil..)

  • Antikorla tepki veren yapılara antijen (allo,oto,heterofil..)

  • Bağışıklık yanıtı uyandıran moleküllere immünojen

  • Haptenler antikora bağlanabilen oluşmuş immün cevapla reaksiyona girebilen fakat tek başlarına immünolojik yanıt oluşturamayan

  • Haptenler(penisilin,..) ancak büyük, immunojenik bir protein ile birleştiklerinde etkin olabilirler.

  • Antijen üzerinde bulunan yapılara epitop denir..



İmmünojenlerin gücünü belirleyen…

  • Yabancılık

  • Molekül büyüklüğünün fazla olması

  • Kimyasal yapının karmaşıklığı

  • Epitoplar

  • İşlenmeye uygunluk



Adjuvanlar…

  • Ag ile birleştiğinde etkisini artırabilen yapılara adjuvan

  • Alüminyum-potasyum fosfat,

  • Freund adjuvanı (parafin+ölü M. tubercülosisler)

  • Mikobakteri muramil-polipeptidi

  • Alüminyum hidroksit

  • Saponin

  • Vitamin A



Doku uygunluk antijenleri

  • İmmün sistem hücreleri arasında bağlantıyı sağlayan,

  • Doku ve organ nakillerinde rol oynayan yapılardır..



MHC I antijenleri,

  • MHC I antijenleri,

  • Tüm çekirdekli hücrelerde bulunmakta

  • CD8 T-lenfositlerinin bağlanmasında rol oynarlar.

  • MHC II antijenleri

  • B-lenfositleri

  • Makrofajlar

  • Dendritik hücreler

  • Endotel

  • CD4 T-lenfositleri kendine sunulan peptidi bu antijen varlığında tanıyabilir.



Süperantijenler

  • en güçlü immunomodülatör yapılardır

  • MHC1 e direk bağlanırlar,işlemden geçmezler.

  • Ör: retroviruslar,bakteriyel ekzotoksinler

  • S. aureus TŞST-1, enterot,S.pyogenes pirojenik ekzotoksinleri, C. Perfringens enterotoksin ,Y. enterocolitica enterotoksin





Kompleman Sistemi







Kompleman sisteminde bozulmalar…

  • İmmun komplekslerle oluşan nefrit ve SLE C1,2,4 miktarlarındaki azalmalar

  • Kronik Kc hastalıklarında

  • C3 eksikliği

  • Kompleman eksikliği (özellikle C5-C9)

  • C1 esteraz (inhibitör)eksikliği anjioödem

  • Paroksismal noktürnal hemoglobinüri’de

  • Hatalı kan nakillerinde



Teşekkürler….



Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə