www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
birlik, bir böl dördlük, səkkizlik, on altılıq… Nə notlar, nə vuruşlar… Heç birini bilməzdik, am-
ma xoşbəxt idik. Musiqi deyəndə ağlımıza yanıqlı bir türkü gəlirdi. Zaman türkülər kimi idi, bə-
zən
şən-şaqraq, nəşəli, bəzən dərdli…
Nüsrət müəllim gəlməmişdən əvvəl musiqi dərsində ən müvəffəqiyyətli şagird Möhtərəm
idi. Bizə, digər dərslərdəki müvəffəqiyyətlərimizə görə qiymət verən Yaşar müəllim Möhtərəmlə
comərd davranardı. Möhtərəm yanıqlı səsiylə “ay dooost…” deyərək bir bozaz vurar, “on” alıb
oturardı.
Möhtərəmdən başqa hər kəsin yalnız bir türküsü vardı. Kilimçinin Murtazı,
“Qızım, sənə,
paltar aldım, varındımı, varındı”, Nalbəndlərin Bayramı, “Bağçada bibər əkdim, qız, Məryəm,
Məyrəm…”, Nurukalərin Arifi, “Bağa gəl, bostana gəl” deyə başlardı. Yaşar müəllim çoxumu-
zun türkülərini yarıda kəsərdi. Möhtərəm hər həftə fərqli bir türkü söyləyərdi. Onun türkülərini
heç kəsməz, axıra qədər dinləyərdi. Başqa sayaq olurdu onun türküləri. “Qaradı bu bəxtim, qara,
ağ əllərin sallaya-sallaya gələn yar…” Yaşar müəllim qulaq asıb bəzən kədərlənərdi... Möhtərəm
bir türkü də söyləyərdi. Yaralı, qəmgin, dərin türkü idi. Musiqisi bir atəş kimiydi. Möhtərəmin
sinəsindən qalxan alov Yaşar müəllimi də, bütün sinfi də yaxardı. Hamımız səssizcə dinlərdik.
İp atdım, ucu qaldı,
Daraqda kücü qaldı,
Mən sevdim, ellər aldı,
Ürəkdə acı qaldı.
***
Nüsrət müəllimin elə ilk dərsdəcə əsdirdiyi qorxu küləyi kəndlərdəki analarımızı belə silkə-
ləmişdi. Könülsüz də olsa fleytapulunu çıxarıb vermişdilər…
Nüsrət müəllim İstanbullu idi. Havası, suyu, insanları, türküləri fərqli şəhərdən. Çətin tələf-
füz etdiyimiz “konservatoriya” məzunuydu. Bu kəlməni eşidəndə gözlərimiz böyümüşdü.
“Konservatoriya!”
Nüsrət müəllimin gözləri maviydi. Donuq, ifadəsiz, soyuq. Hiddətlənəndə isə gözlərində
qorxunc, anlaşılmaz ifadələr oynaşardı. Baxışlarımızı yerə dikərdik. Gözlərinə baxa bilməzdik.
Həmin gün musiqi dərsimiz vardı. Fleytalarımızı və beşxətli dəftərlərimizi götürüb gəldik.
Müəllim tabaşir tozuna batırdığı bir iplə taxtaya beş xətt çəkdi, xətlərin əvvəlinə bir “açar” qoy-
du. Sinif bir həbsxanaya, o beş xətt də dəmir barmaqlıqlara döndü birdən. O açar, “sol açarı”ydı.
Onunla heç birimiz heç bir qapını aça bilmədik. Ritm, solfecyo, tam vuruş, yarım vuruş, incə re,
qalın do, si bemol, fa diyez… Mənasız qışqırıqlar və fleyta. Bir vedrə qatıq puluna alınan o ka-
bus, yuxularımızı qarışdıran bir alət. O gündən sonra musiqilərimiz yarımçıq, türkülərimiz dilsiz
qaldı…
İngilis dilindən, riyaziyyatdan qorxmazdıq. Musiqi dərsi olan günlərimiz isə narahatlıqla
keçərdi. Nüsrət müəllim bizi qaldırmasın deyə bildiyimiz bütün duaları oxuyardıq. Bir türkü söy-
ləyib yeddi, səkkiz, on aldığımız günləri yada salardıq…
O günləri ki, sis-duman içində itən uzaq
xatirələr kimiydi.
Əl çatmaz, ün yetməz xatirələr…
Nüsrət müəllim fleytanı çalıb soruşardı:
- Bu, hansı səsdi?
- Fa.
- Aç əlini!
“Part, part, part, part.”
- Keç yerinə, sənin yerində eşşək olsa, öyrənərdi.
“Do, re, fa,
bir vuruşluq, dörd vuruşluq” heç cür aldıra bilməzdik. Çubuq əlimizə dəyib qal-
xardı. Əlimizi yalayıb yerimizə keçərdik.
Bir bahar günü, çərşənbəydi. Analarımızla görüşüb gəlmişdik. Riyaziyyat dərsindən təzə
çıxmışdıq. Fa, sol, la sol, mi mi, re mi… əzbərləməyə çalışırdıq. Möhtərəmin vecinə deyildi. Bi-
zə baxıb gülürdü.
Nüsrət müəllim dərsə girən kimi sinfə ölü sükutu, dərin bir səssizlik çökdü. Hamımız göz-
lərimizi qaçırdırdıq. Möhtərəmlə mən orta sırada başımızı aşağı əymişdik, bir cüt kəklik kimi pu-
surduq. Müəllim fleyta ilə bir parça çaldı. Sonra musiqisi ilə söylədi.
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
- Oooooo, mavi top kimi dünyaaaaaaa!
Bütün dünyanın uşaqlarııııııııı!
Gəlin oynayalıııııııııım.
Mavi toplarlaaaaa…
Dostluq, qardaşlıqlaaaaaaa…
Bu sözlər hamımıza mənasız görünürdü. Yaddaşımızdakı heç bir ağrıya, atəşə, türküyə uy-
ğun gəlmirdi. Gülmək istəyir, qorxudan gülə bilmirdik. Yaşar müəllim olsa, qəhqəhələrimiz uca-
lardı. O da bizimlə gülərdi.
Nüsrət müəllim mahnısını bitirdi və mənasını heç cür anlamadığımız, bəlkə bundan sonra
da anlamayacağımız əcaib bir səslərlə bağırmağa başladı.
- Siiiiiii, la sol fa re do re siiiiiiiiii….
Möhtərəm astadan pıçıldadı:
- Köçdən ayrı düşmüş dəvə balası kimi bu niyə bağırır, qurban olduğum?..
Dodaqlarımı dişlədim. Balaca vaxtı ağlayanda anam söylərdi bu sözü. Möhtərəm də az qa-
lırdı gülsün. Özümüzü zorla saxlamışdıq. Möhtərəmin gözləri parıldayırdı. Sifətimiz gərilmişdi.
Qorxmasaq pıqqıldaşar, qəhqəhələrimiz aşıb-daşardı. Müəllim fısıldadığımızı gördü. Qorxdum,
taxtaya baxa bilmirdim. Möhtərəm də qaşlarını çatıb ciddiləşdi, üzündəki ifadə dəyişdi. Nüsrət
müəllim gözlərini ağartdı. Gözlərindəki çil mavini iki kürəyə bölməyə başladı. Baxışları zəhmli,
soyuq idi. Sinfə göz gəzdirdi. Bizə doğru irəlilədi. Biz kiçilib yumağa döndük. Müəllim Möhtə-
rəmin peysərindən tutub:
- Taxtaya çıx, - dedi.
Möhtərəm ölüm fərmanı oxunan məhkum kimiydi. Taxtanın qabağına çıxdı. Pencəyinin al-
tında köynəyi yox idi. Bir jaket geyinmişdi və qalstuku yalın boynuna bağlamışdı. Nüsrət müəl-
lim sağ əlindəki fleytanı dəyənək kimi sallayıb sol əlinə vururdu. Möhtərəmin önündə sağa-sola
gedib gəldi, birdən geriyə döndü və guruldadı.
- Fleytan hanı?
- Fleytam yoxdu, müəllim.
- Onda de görüm: Ooooooo mavi kürəcik kimi dünyaaaaaaaaa…
Möhtərəm boğazından asılan kimi səsləndi:
- Ooooo…
- Sus! Sus! İyrənc! Bu səninçün kəndli türküsümü! Kəs! Buna bir fleyta verin,
tut görüm bu
fleytanı. Çal! Siiiiiii, la sol fa re do re siiiiiiiiii…
Zurnanı əlinə alan kimi yanıqlı-yanıqlı dilləndirən, barmaqları dəliklərində ahənglə gəzən
Möhtərəmin barmaqları indi fleytanın üzərində mənasız-mənasız gəzişdi. Ətli, tombul barmaqla-
rı titrəyirdi. Ovurdlarını şişirdib daha bir-iki dəfə sınadı. Alınmadı. Nüsrət müəllim artıq yerində
dayana bilmirdi. Zurnanı, qaradır bu bəxtim, qara, sözüm kar etmir yara, deyə acı-acı inlədən,
zurnaya “əfsus, əfsus” dedirdən
Möhtərəm, bu kiçik alətə heç bir şey dedirdə bilmirdi.
Möhtərəm “dürt, dürt”lə daha bir-iki səs çıxartdı. Amma bunlar Nüsrət müəllimin istədiyi
səslər deyildi. Müəllimin gözləri döndü, hiddətləndi:
- Çal, oğlan. Siiiiiii, la sol fa re do re siiiiiiiiii….
- Düdüdüüt, düt, düdüdüt.
- Yox, yoox! Eşşək belə…
- Bunu
çala bilmirəm, müəllim.
- Çalacaqsan, çal!..
- Müəllim, zurna! Zurna olsa…
Möhtərəm sözünü tamamlaya bilmədi. Nüsrət müəllim zurna sözünü eşidəndə gözlərindəki
mavilik itdi. Dəli oldu. Ağzı köpükləndi.
- Zurnamı? Zurnamı? Zurna!..
Əlindəki fleyta ilə Möhtərəmin başına-gözünə, harası gəldi çırpmağa başladı. Qorxudan ye-
rimizdə öldük. Başımızı qaldırıb baxa bilmirdik. Fleyta Möhtərəmin başında ikiyə bölündü. Fley-
tanın başı qırılıb atıldı. Sifətinə yumruqlar çırpılan Möhtərəm bir heykəl kimi hərəkətsiz dayan-
mışdı. Bircə yumruqlar dəyərkən gözlərini qırpırdı. Hamımızın əsəbimiz gərilmişdi. Ağlamaq is-