.............................................................................................................
İmamların siması tarix guşəsində
165
mam Mə
hdinin (ə
) xüsusi nümayə
ndə
lə
rinin
ə
sas və
zifə
və
fə
aliyyə
tlə
ri
On ikinci mamın özü üçün nümayəndə və səfir təyin etməsi həqiqətdə
vəkillik əlaqəsinin davamı idi. Bu əlaqə doqquzuncu mamın dövründə
yaranmış, mam Əliyyən-Nəqi (ə) və mam Həsən Əskərinin (ə) dövründə
daha genişlənmiş, mam Məhdinin (ə) dövründə isə özünün son mərhələsinə
çatmışdır. mam Məhdinin (ə) xüsusi nümayəndələrinin əsas vəzifə və
fəaliyyətlərini aşağıdakı mərhələlərdə konkretləşdirmək olar:
a. mam Mə
hdinin (ə
) adını və
yerini gizli saxlamaq
Kiçik qeyb dövründə mam Məhdinin (ə) görünməsi xüsusi naiblər və
bəzi şiələr üçün mümkün olub və arabir görünsə də bir sıra siyasi çətinliklər
üzündən dörd naibin heç birinin öz dövründə o Həzrətin adını çəkməyə və
onun yerini bütün camaata bildirməyə ixtiyarı yox idi. Çünki əks təqdirdə
mam üçün hökumət tərəfindən təhlükə yaranardı. mamın ad və yerinin gizli
saxlanılması siyasəti o Həzrətin öz göstərişi əsasında icra olunurdu. Bir dəfə
mamdan bu barədə heç bir sual olunmadan aşağıdakı məzmunda ikinci
nümayəndə Məhəmməd ibn Osmana bir məktub gəlməsi də, bu məsələni
təsdiqləyir: “(Mənim) adımı soruşanlar bilməlidirlər ki, sükut etsələr, onları
Cənnət, danışsalar, Cəhənnəm gözləyir. Əgər onlar mənim adımı bilsələr,
onu hamıya deyər, yerimi bilsələr hamıya göstərərlər.”
1
Həmçinin, bir gün şiənin böyük şəxsiyyətləri Osman ibn Səidlə
görüşərkən ondan “ mam Həsən Əskərinin (ə) canişinini görməsi” barədə
soruşurlar. Osman ibn Səid adını deməkdən imtina edib buyurur: «Bu barədə
soruşmaq sizə haramdır. Özü də bunu mən demirəm. Çünki hansısa halal
ş
eyi haram, haramı isə halal etməyə mənim ixtiyarım yoxdur. Bunu ( mamın
adını soruşmağın qadağan olunmasını) onun özü buyurmuşdur.
Çünki Abbasi
hökuməti elə bilir ki, mam Həsən Əskəri (ə) vəfat etmiş, özündən sonra isə
heç bir övladı qalmamışdır. Buna görə də, onlar mam Əskərinin (ə) əmlakını
heç onun vərəsəsi olmayanlar (Cəfər Kəzzab və anası) arasında bölüş-
dürdülər. mam bu məsələ barədə sükut və səbr ixtiyar etmişdir. ndi mamın
1
Ə
l-ğ
eybə
, sə
h.222