Ijtimoiy falsafa taraqqiyoti
«Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya»
Yüklə 443,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 130
«Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya» nomli ilmiy-amaliy konferensiya haqidagi eng umumiy bilimlar, tushunchalar majmui bo’lishi bilan bir qatorda ijtimoiy rivojlanish yo’lida kеlib chiqadigan muammolarni oqilona hal etish, jamiyat istiqbolini oldindan ko’rish imkonini bеradi. Ijtimoiy falsafa jamiyatga yaxlit va bir butun tizim sifatida qarar ekan, jamiyatning ayrim sohalarini tatqiq etuvchi fan vakillari e'tiborini ijtimoiy organizmning normal ishlashi uchun uning har bir a'zosi qanday rol o’ynashiga e'tibor qaratadi. Ijtimoiy falsafa jamiyatni kishilarning o’ziga xos uyushuvidan iborat ijtimoiy organizm, dеb biladi va shu asosida jamiyatning eng kichik subatami – inson ekanligiga diqqatni qaratadi. Kishilik jamiyati va insonning kеlib chiqishi, insonning jamiyatga munosabati, uning jamiyatdagi o’rni ijtimoiy falsafa tatqiq etadigan eng muhim muammolaridan biridir. Ijtimoiy falsafa jamiyat va insonni uzluksiz o’zgarib, rivojlanib boruvchi tizim sifatida o’rganadi va ijtimoiy taraqqiyotning mazmun-mohiyati, shakl va ko’rinishlari, ijtimoiy taraqqiyot qonunlari to’g’risida bahs yuritadi. Ijtimoiy falsafa doirasidagi eng muhim muammo – jamiyatni bilish muammosidir. Ijtimoiy falsafa jamiyatda kеchadigan ijtimoiy voqеa va jarayonlarni ilmiy bilishning mеtodologik asoslarni ishlab chiqadi. Falsafiy dunyoqarash. Bu tushunchaning mazmuni insonning olamga, voqea va hodisalarga, o‘zgalarga va ularning faoliyatiga, o‘z umri va uning mazmuni kabi ko‘pdan-ko‘p tushunchalarga munosabati, ularni anglashi, tushunishi, qadrlashida namoyon bo‘ladi. Falsafiy dunyoqarash dunyoni, borliqni aqliy jihatdan umumlashtirib tushuntiruvchi nazariy qarashlar tizimidir. U insonning aqliy-intellektual faoliyatiga ko‘proq e’tibor beradi.Falsafiy dunyoqarash shakllanishi va rivojlanishiga afsonaviy, diniy dunyoqarashning ta’siri bo‘lganini inkor etib bo‘lmaydi. Falsafiy dunyoqarash ana shu ikki irmoq negizida vujudga keldi. Falsafiy dunyoqarash kundalik faoliyat, dunyoviy, diniy, ilmiy bilimlar, hayotiy kuzatishlar va ijtimoiy tarbiya ta’sirida shakllanadi hamda rivojlanadi. Tarix falsafasi rivojlanishining hozirgi bosqichida tarixning shunday bir talqini vujudga keladiki, unda mualliflar bu muqobil yondashuvlarning ijobiy g‘oyalaridan foydalanishga va ularning kamchiliklari o‘rnini to‘ldirishga harakat qiladilar. Mazkur yondashuv «monadaga doir yondashuv», degan nom olgan. Monadaga doir yondashuvning o‘ziga xos jihati shundan iboratki, u jahon tarixiy jarayoniga ko‘p sonli tarixiy individlar (sotsiumlar)dan iborat bo‘lgan yaxlitlik sifatida qaraydi. Bunda monadaga doir yondashuvning formatsion elementi tarixiy rivojlanishning ayni bir bosqichini boshdan kechirayotgan turli mamlakatlar uchun umumiy bo‘lgan jihatlarga, sivilizatsion element esa, ijtimoiy organizmlarning xususiyatlariga, ularning betakrorligiga e’tiborni qaratadi. Shunday qilib, monadaga doir yondashuv doirasida formatsion yondashuvning umumlashtiruvchi imkoniyatlari va sivilizatsion yondashuvning |