HÜDAİ (SANDIKLI-AFYON) JEOTERMAL SİSTEMİNİN
ÇEVRESEL ETKİLERİ, GB TÜRKİYE
Ümit Memiş, Selma Demer ve Nevzat Özgür
Süleyman Demirel Üniversitesi, Jeotermal Enerji, Yeraltısuyu ve Mineral Kaynakları
Araştırma ve Uygulama Merkezi, 32260 Isparta, Türkiye. jeoumit@hotmail.com
Sandıklı-Hüdai jeotermal sahası Afyon ve çevresindeki jeotermal sistemlerden biri olup Afyon ilinin yaklaşık
40 km güneybatısında yeralır. Çalışma alanı volkanik, sedimanter ve metamorfik kayaçlardan oluşur. Paleozoyik yaşlı
Kestel yeşilşist formasyonu temeli oluşturmaktadır. Kestel yeşilşist formasyonunun üyesi olan kuvarsitler, Hüdai
jeotermal sisteminin rezervuar kayacıdır. Hüdai jeotermal alanından dört adedi jeotermal akışkandan olmak üzere
toplam sekiz adet örnek alınmıştır. Jeotermal akışkanın çevresel etkisini belirlemek için üç adet yeraltısuyu ve bir adet
de yüzey suyu (Hamamçay) örneği alınmıştır. Jeotermal sularda hakim iyon dizilimi, katyonlar için Na+K>Ca>Mg,
anyonlar için SO4>HCO3>Cl olarak belirlenmiştir. Yeraltısuyunda ise hakim iyon dizilimi, katyonlar için
Ca>Na+K>Mg, anyonlar için HCO
3
>SO
4
>Cl olarak belirlenmiştir. Yeraltısuyu ve yüzey suyu (Hamamçay)
örneklerinde SAR değerleri 0,46-4,44 arasında değişmektedir. SAR ve EC değerleri kullanılarak yapılan sınıflamada
çalışma alanındaki yeraltısuları orta tuzlulukta sular (C2S1) olarak sınıflandırılmıştır. Buna karşılık yüzey suyu sodyum
tehlikesi oluşturmayan tuzlu sular (C3S1) sınıfına girmektedir. Yeraltısularının in-situ ve hidrojeokimyasal analiz
sonuçları ulusal ve uluslararası içme suyu standartları ile karşılaştırılmıştır. Bu analiz sonuçları çalışma alanındaki
yeraltısularının içme suyu standartları ile uyumlu olduğunu göstermektedir. Ancak çalışma alanındaki jeotermal
kuyuların sayısının her geçen gün artması ve re-enjeksiyon sisteminin devreye girmemesi nedeniyle ilerleyen
zamanlarda özellikle yeraltısuyunda kirlilik olması muhtemeldir.
Anahtar Kelimeler: Sandıklı-Hüdai, hidrojeokimya, jeotermal kirlilik.
ENVIRONMENTAL EFFECTS OF HÜDAI (SANDIKLI-AFYON) GEOTHERMAL
SYSTEM, SW TURKEY
Ümit Memiş, Selma Demer and Nevzat Özgür
Süleyman Demirel Üniversitesi, Research and Application Center for Geothermal Energy,Groundwater and Mineral
Resources, 32260 Isparta, Turkey,
jeoumit@hotmail.com
Sandıklı-Hüdai geothermal field, one of the geothermal systems in Afyon and environ, is located
approximately 40 km southwest of Afyon. The study area consists of volcanic, sedimentary and metamorphic rocks.
Kestel yeşilşist formation in Paleozoic age forms the basement rocks in the area. Quartzites which are the member of
Kestel yeşilşist formation are reservoir rocks of Hüdai geothermal system. In total eight samples are taken from the
Hüdai geothermal field; four of them being taken from geothermal fluids. In order to assess the environmental effect of
the geothermal fluid, three groundwater and one surface water (Hamamçay) samples are taken. The array of dominant
ions of geothermal fluid was determined as Na+K>Ca>Mg for the cations and SO4>HCO3>Cl for the anions. In
groundwater was determined as Ca>Na+K>Mg for the cations and HCO3>SO4>Cl for the anions. SAR values of
groundwaters and surface waters (Hamamçay) are between 0,46-4,44. In the classification with using of SAR and EC
values, the groundwaters in the investigated area can be considered as moderate salty waters (C2S1). In comparison,
surface water is of salty water (C3S1) which forms no sodium hazards. In-situ and hydrogeochemical analyses results of
groundwaters are comparable with national and international drinking water standards. These analyses show that the
groundwaters in the area are compatible with the drinking water standards. However, it is possible of groundwater
contamination in the future, due to the increase in the number of geothermal wells as well as non-existent re-injection
systems.
Key Words: Sandıklı-Hüdai, hydrogeochemistry, geothermal pollution.