Hatir çekleri ve muhasebesi



Yüklə 14,87 Kb.
tarix27.03.2018
ölçüsü14,87 Kb.
#34788
növüYazı

HATIR ÇEKLERİ VE MUHASEBESİ

M. Vefa TOROSLU

S.M.


1. GENEL OLARAK ÇEK

Çek,ödeme emri içeren emre yazılı bir senettir. Türk Ticaret Kanunu çeki tarif etmemiş sadece çekte bulunması gereken unsurları saymıştır.

T.T.K. na göre çekte bulunması gereken unsurlar şunlardır;

-Çek kelimesi veya senet Türkçe den başka bir dilde yazılmış ise de çek karşılığı olarak kullanılan kelime.

-Kayıtsız ve şartsız belli bir bedelin ödenmesi emri

-Ödeyecek kimsenin (Muhatabın) adı ve soyadı

-Ödeme yeri.

-Keşide günü ve yeri.

-Çeki düzenleyen kimsenin (Keşidecinin) imzası.

Çek' de üç taraf bulunmaktadır;

a) Keşideci: Çeki düzenleyen kimse

b)Hamil:Çek muhteviyatı kendisine ödenecek olan kimse

c)Muhatap:Çek muhteviyatını ödeyecek olan kimse. Türkiye’de ödenecek olan çeklerde muhatap olarak ancak bir banka gösterilebilir.

Çekte, bono ve poliçede olduğu gibi bir vade yoktur. Çek görüldüğünde ödenir. Yani çek bir kredi aracı değil ödeme aracıdır. Türk hukuk sisteminde “vadeli çek” şeklinde bir kavram bulunmamaktadır. T.T.K.’nun 707. maddesine göre;



"Çek görüldüğünde ödenir. Bana aykırı herhangi bir kayıt yazılmamış hükmündedir. Keşide günü olarak gösterilen günden önce ödenmek için ibraz olunan bir çek ibraz günü ödenir."

Bütün bunlara rağmen uygulamada vadeli çeklerin, alacaklı yönü senede göre daha sağlam, borçlu yönünden ise damga vergisi gerektirmediği için yoğun bir şekilde kullanıldığı da bir gerçektir. Vadeli T.T.K.nun belirlediği anlamda çek olmamakla birlikte belli bir borcu ve alacağı temsil eden senet niteliğinde belgedir.



2. HATIR ÇEKİ

Hatır çeki, ticari bir işlem karşılığı olmaksızın düzenlenmiş çeklerdir. Hatır çekleri genellikle vadeli olarak düzenlenir. Bu tür çeklerde keşideci durumunda olan kişi, gerçekte borçlu değildir fakat borçlu görünmeyi kabul etmiştir.

Hatır çeklerinde önemli bir konu çeki keşide edenin taşımış olduğu risktir. Bunun için hatır çekleri genellikle çift yönlü olarak düzenlenir. Yani iki firma, karşılıklı olarak hatır çeki düzenlemek suretiyle birbirlerine karşı hem alacaklı, hem de borçlu duruma geçerler. Böylece risk karşılıklı olarak dengelenmiş olur.

Hatır çeki, veren firma yerine daha çok alan firma için bir anlam ifade etmektedir. Hatır çekleri genellikle bankalara teminata verilerek karşılığında kredi kullanılmaktadır. Bunun dışında çeşitli nedenlerle teminat ve ciro etmek amacıyla da kullanılmaktadır.



3. HATIR ÇEKİNİN MUHASEBESİ

3.1. Hatır Çeki İle İlgili Hesaplar

Tekdüzen Hesap Planı çerçevesinde hatır çekleri ile ilgili hesaplar şunlardır:



3.1.1 101 Alınan Çekler

Bu hesap gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, henüz tahsil için bankaya verilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlenmesini sağlar. Alınan çeklerin yazılı değerleri ile borç, bankadan tahsil veya ciro edildiğinde alacak kaydedilir.



3.1.2 102 Bankalar

Bu hesap işletmece yurtiçi ve yurtdışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan ve çekilen paraların izlenmesini kapsar. Bankalara para olarak veya hesaben yatırılan değerler borç, çekilen tutarlar ile üçüncü kişilerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve ödeme emirleri alacak kaydedilir.



3.1.3 136 Diğer Çeşitli Alacaklar

Ticari olmayıp diğer alacaklar grubundaki hesaplardan herhangi birine dahil edilmeyen alacakların izlendiği hesaptır. İşletme lehine doğan alacaklar bu hesaba borç, tahsilatlar alacak kaydedilir.



3.1.4 336 Diğer Çeşitli Borçlar

Ticari olmayıp diğer borçlar grubundaki hesaplardan hiçbirinin kapsamına alınamayan çeşitli borçların izlendiği hesaptır. Bu hesaba borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.



3.2 Hatır Çeki İle İlgili Muhasebe Kayıtları

3.2.1 Hatır Çekinin Verilmesi

/

136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR

136.09 Hatır Çekinden Alacaklar

336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

336.09 Hatır Çekinden Borçlar

Hatır Çeki Verilmesi



/

Firmaya vadeli hatır çeki verildiği zaman, verilen çek tutarı kadar 136 nolu hesap borçlandırılır. Karşılığında 336 nolu hesap aynı tutar kadar alacaklandırılır.



/

336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

336.09 Hatır Çekinden Borçlar

136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR

136.09 Hatır Çekinden Alacaklar

Hatır Çekinin Ödenmesi



/

Verilen hatır çeki ödendiği zaman veya verilen firmadan geri alındığı zaman 336 nolu hesap çek tutarı kadar borçlandırılır, karşılığında 136 no.lu hesap aynı tutar kadar alacaklandırılır.

3.2.2 Hatır Çekinin Alınması

/

101 ALINAN ÇEKLER

101.01 Portföydeki Çekler

336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

336.09 Hatır Çekinden Borçlar

Hatır Çeki Alınması



/

Hatır çeki alındığı zaman 101 nolu hesap çek tutarı kadar borçlandırılır, karşılığında 336 no.lu hesap aynı tutarda alacaklandırılır.



/

336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

336.09 Hatır Çekinden Borçlar

100 KASA

102 BANKALAR

Hatır Çekinin Ödenmesi



/

Alınan hatır çeki ödendiği zaman, 336 nolu hesap çek tutarı kadar borçlandırılır, karşılığında 100 veya 102 nolu hesaplar aynı tutarda alacaklandırılır.
Yüklə 14,87 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə