HamiLƏLİYİn biRİNCİ trimestr ağirlaşmalari giRİŞ

Yerli anesteziya il

ə dilyatasiya və kyuretajın aparılması üsulu  

1.

 

Pasiyentin  ağır  qanaxması  varsa  və  ya venadaxili dərmanlar yeridilməlidirsə, müvafiq 

(periferik v

ə ya mərkəzi) venanın kateterizasiyası aparılır. 

2.

 

Hematokrit v

ə  ya hemoqlobin və  Rh qrup təyin edilir. Klinik vəziyyətdən (məsələn,  ağır 

qanaxma, gizli abort v

ə  ya  ananın  xəbəri  olmadan  baş  vermiş  abort)  asılı  olaraq,  qanda 

leykositl

ərin  sayı,  protrombin  vaxtı,  aktivləşmiş  parsial  tromboplastinin  vaxtı,  firbinin 

parçalanma m

əhsulları və qanın qrupunun təyin edilməsi lazım ola bilər. 

3.

 

Xüsusil

ə qanaxmanın ağır olduğu və uşaqlığın ölçüsünün 12 həftədən böyük olduğu hallarda 

x

əstəyə köçürülən hər bir litr mayeyə 20 vahid oksitosin əlavə edilməlidir. 

4.

 

Sakitl

əşdirici və ağrıkəsici vasitələrdən istifadə edilməlidir. Adətən, 2-5 mq v/d midazolam 

(Versed®) v

ə  50-100 mkq v/d Fentanildən istifadə  edilir. Alternativ olaraq, 25-50 mq 

meperidin (Demerol) v

ə/və  ya 10 mq diazepam (Valium) istifadə  etmək olar. Bir çox 

hallarda prosedur zamanı pasiyentin həyat  yoldaşı və  ya başqa bir şəxs dəstək üçün onun 

yanında otura bilər.  

5.

 

Uşaqlığın ölçüsü və vəziyyəti bimanual müayinə vasitəsilə müəyyən edilməlidir. Uşaqlığın 

ölçüsü 12 h

əftədən böyükdürsə, təcrübəli mütəxəssisin konsultasiyası əldə edilməlidir. 

6.

 

Uşaqlıq  boynu  ginekoloji  güzgü  ilə  müayinə  edilməlidir. Orta ölçülü Qreyvs güzgüsü bu 

m

əqsəd üçün kifayət edir. Uşaqlıq boynu və uşaqlıq yolunun arxa tağı antiseptik məhlulla 

işlənir. Sonra uşaqlıq boynunun ön hissəsi dişli tutqacla tutulur.  

7.

 

Diametri 20 olan spinal iyn

ə vasitəsilə 10 ml 2%-li xloroprokain (Nesacaine®) və ya 10 ml 

lidokainl

ə  (Xylocaine®) paraservikal blokada əldə  edilə  bilər. Paraservikal blokada üçün 

anestetikin 1/4 hiss

əsi uşaqlıq boynunun uşaqlıq yolu ilə birləşməsinin saat əqrəbinin 3:00, 

5:00, 7:00 v

ə 9:00 pozisiyasına uyğun olan yerlərinə yeridilir. Alternativ olaraq anestetikin 

yarısı  uşaqlıq  boynunun  uşaqlıq  yolu  ilə  birləşməsinin saat əqrəbinin 4:00 və  8:00 

pozisiyalarına  uyğun  gələn yerlərinə  yeridilir. Anestetikin damardaxilinə  yeridilməsinin 

qarşısını  almaq  üçün  inyeksiyadan  əvvəl  anestetikin  "limon  qabığı”  üsulu  ilə  dərialtına 

yeridilm

əsi  aparılır.  Bundan  sonra  “limon  qabığından"  keçərək müvafiq yerlərə  inyeksiya 

edilir. Paraservikal blokadanın aparılmasının bir neçə növü vardır və hamısı eyni dərəcədə 

effektivdir.  

8.

 

Uşaqlıq boynu bağlıdırsa və ya abortun yerinə yetirilməsi üçün istifadə edilən kyuretin daxil 

olması  üçün  yetərincə  genişlənməyibsə,  bu  zaman  servikal  genişləndiricilərdən istifadə 

etm

əklə  yavaş-yavaş  onu  genişləndirmək olar. Prosedurun bu hissəsinə  nəzarət etmək 

lazımdır,  çünki  genişləndiricilər və  uşaqlıq  zondları  çoxlu  sayda  uşaqlığın  perforasiyası 

hallarına  səbəb olur. Pasiyentin klinik vəziyyəti 

stabildirs

ə, gecə  ərzində  “laminariya” dilyatatorundan 

istifad

ə  etməklə  uşaqlıq  boynunun  genişləndirilməsi 

mümkündür.  Uğurlu  hesab  edilən, amma hələ  də 

eksperimental olan dig

ər dilyatasiya üsullarından biri də 

prosedurdan 2-4 saat 

əvvəl misoprostol (Cytotec®) 600 

---

mkq per oral q

əbulu və ya 400 mkq intravaginal yeridilməsidir.  

9.

 

İnstrumental  müdaxilələrin  aparılması  məqsədilə  uşaqlıq  boynu  və  uşaqlıq  boşluğunun 

oxunu mü

əyyən etmək  üçün  uşaqlığın  zondla  müayinəsi  edilir.  Uşaqlıq  boynu  açıqdırsa, 

maşalar və ya küt kyuretdən zond kimi istifadə etməklə uşaqlıq boşluğunun təftişi aparılır və 

mü

əyyən edilən sərbəst toxuma xaric edilir.  

10.

 

Uşaqlıq  boynundan  asanlıqla  keçə  biləcək  ən böyük kyuret istifadə  edilməlidir.  Ən  çox 

istifad

ə  olunan 8-12 frenç ölçülü kyuretlərdir.  Qayda  olaraq  uşaqlığın  həftələrlə  ölçüsünə 

uyğun olan kyuretin seçilməsi (məs., 10 həftəlik hamiləliyə uyğun olan uşaqlığın təftişi üçün 

№10 kyuret istifadə edilir) məqsədəuyğundur. Önə və ya arxaya əyilmiş uşaqlıq hallarında 

müayin

ə  üçün  əyri kyuretdən istifadə  edilir.  Uşaqlıq  mərkəzdə  yerləşirsə, düz kyuretdən 

istifad

ə  etmək  olar.  Sorucu  kyuret  uşaqlığın  əvvəlcədən müəyyən  olunmuş  oxu  boyunca 

yeridilir v

ə  bu  zaman  uşaqlıq  boynunu  stabilləşdirmək və  uşaqlıq  boynu  ilə  uşaqlıq  yolu 

(cervico-

vaginal bucaq) arasındakı bucağı düzləşdirmək üçün tutqacla yüngül traksiya tətbiq 

edilir. Uşaqlıq boynunun daxili dəliyindən keçəndən sonra kyureti qətiyyən zorla itələmək 

olmaz, çünki bu prosedurun mümkün 

ən ciddi ağırlaşması uşaqlığın perforasiyasıdır.  

11.

 

Kyuret yerl

əşdirildikdən  sonra  sorucunun  şlanqı  ona  qoşulur  və  sorucu  işə  salınır.  Daha 

sonra şlanqın dəstəyindəki sorma klapanı bağlanır. Adekvat sorma üçün 60 mm c.s. və ya 

daha yüks

ək təzyiqin əldə edilməsi tələb olunur. 

12.

 

Sorucu işlək vəziyyətdə olarkən kyuretin bir neçə dəfə bir istiqamətdə, sonra bir neçə dəfə 

əks istiqamətdə  ehtiyatlı  irəli-geri hərəkətləri ilə  fırladılması  təmin  edilir.  Uşaqlığın 

perforasiyası riskini nəzərə  alaraq təzyiq əsasən  yana doğru saxlanılmalı və alətin uşaqlıq 

dibin

ə  doğru  zorla  itələnməsinə  yol verilməməlidir. Plastik kyuretlə  xaric edilən toxuma 

h

əcmi və xüsusiyyəti diqqətlə müşahidə edilməlidir. Bir çox hallarda mayalanma məhsulları 

sarı-şabalıdı və ya boz rəngdə, qanla və laxta ilə qarışmış olur. Sarımtıl maye də müşahidə 

edil

ə  bilər.  Sorucu  işlək  olan  zaman  uşaqlıq  yolunun  divarlarını  zədələmədən (onlara 

toxunmadan)  kyuret  yavaşca  çıxardılır.  Aparatla  aparılan  sormaya  alternativ  kimi  manual 

vakuum aspirasiya (MVA) üsulundan istifad

ə edilə bilər. Bu üsul zamanı mexaniki şəkildə 

sorma effekti yaradan sad

ə plastik şprisdən istifadə olunur. Bu alət bahalı deyil, istifadəsi 

asandır  və  işləməsi üçün elektrik enerjisinə  ehtiyacı  yoxdur.  Həmin  mexaniki  sormanın 

əsasən hamiləliyin  ən erkən dövrlərində  aparılan  abortlarda  istifadəsi məqsədəmüvafiqdir. 

Sorma cihazları olmayan tibb müəssisələrində məhz bu mexaniki üsuldan istifadə edilə bilər. 

Bu üsul, h

əmçinin, elektrik enerjisinin olmadığı və  ya məhdud verildiyi ölkələrdə istifadə 

edil

ə bilər.  

13.

 

Kyureti

n uşaqlığa daxil edilməsindən sonra sorma və fırlatma ardıcıllığı təkrarlana bilər. 

14.

 

Kyuretaj aparıldıqdan sonra uşaqlığın boşaldığını dəqiqləşdirmək üçün yüngül iti kyuretaj 

aparıla bilər. Bundan sonra isə sorma kyuretajı yenidən təkrarlana bilər.  

15.

 

Toxuman

ı  müayinə  etdikdən sonra diaqnozun təsdiqlənməsi üçün onu patoloji müayinəyə 

gönd

ərmək lazımdır. Uşaqlıqdaxili hamiləliyin təsdiq edilməsi üçün xorionik xovların təyin 

edilm

əsi tələb olunur.  

---