Gümüş Kaplama Banyosunun Volumetrik - Kompleksometrik Analizi
Gümüşü elektrolizle belirleme
Yöntem :
Gümüş kaplama çözeltisinden 10 ml.yi pipetle bir behere alıp saf su ile seyreltin ve 2 A’ de karıştırma uygulamadan elektroliz edin. Gümüşün çoğu kaplandığında (yaklaşık 20 dakika sonra) akım yoğunluğunu 4 A’ e yükseltin. Platin elektrotları saf su ve alkol ile durulayıp 105 °C’ de kurutun. Kaplanan gümüşü tartın : a ml.
Hesaplama : Ag yoğunluğu = a x 100 [gr/lt]
Gümüş klorür formunda gümüş belirleme
Eklenen kimyasallar : 1) Derişik nitrik asit
2) %5 lik sodyum klorür çözeltisi
Yöntem :
Gümüş kaplama çözeltisinden 10 ml.yi pipetle bir behere alıp 25 ml. derişik nitrik asit ekleyerek kaynatın ve ilk oluşan gümüş siyanür çökeltisi tekrar çözülene kadar kaynatmaya devam edin. Ardından 50 ml. saf su ile seyreltip, gümüş klorür çökelmesi durana kadar sodyum klorür eklemeye devam edin. Çözeltiyi devamlı surette karıştırarak ve kaynamasına izine vermeden, çökelti yoğunlaşıp iyice çökmeye başlayana kadar ısıtın. Kısa bir süre bekleyip, ağırlığı bilinen cam krozeye süzün ve suyla dikkatlice yıkayıp 120 °C’ de kurutun. Desikatörde soğutup tartın. (ağırlık : a gr.)
Hesaplama : Ag yoğunluğu = a x 75,26 [gr/lt]
Gümüşü tiyosiyanat titrasyonuyla belirleme –1.Yol
Eklenen kimyasallar : 1) Demir(III) amonyum sülfat çözeltisi
2) 0,1 N potasyum tiyosiyanat çözeltisi
3) Derişik sülfürik asit
4) Derişik nitrik asit
Yöntem :
Gümüş kaplama çözeltisinden 10 ml.yi gaz çıkışı olurken pipetle bir erlene alıp, 10 ml. derişik sülfürik asit ve 10 ml. derişik nitrik asit ekleyin. Gümüş siyanür çökeltisi tekrar çözülene kadar çözeltiyi ısıtın ve yoğun beyaz sülfürik asit dumanları oluşmaya başlayana kadar ısıtmaya devam edin. Soğutup saf su ile seyrelttikten sonra 3 ml. derişik nitrik asit, 2 ml. demir(III) amonyum sülfat çözeltisi ilave edin ve devamlı surette çalkalayarak, soluk pembe görünüş ortaya çıkana kadar 0,1 N potasyum tiyosiyanat çözeltisiyle titre edin. (Potasyum tiyosiyanat hacmi : a ml.)
Hesaplama : Ag yoğunluğu = a x 1,079 [gr/lt]
Gümüşü tiyosiyanat titrasyonuyla belirleme –2.Yol
Eklenen kimyasallar : 1) %30 luk formaldehit çözeltisi
2) 1:1 nitrik asit
3) Demir(III) amonyum sülfat çözeltisi
4) 0,1 N potasyum tiyosiyanat çözeltisi
Yöntem :
Gümüş kaplama çözeltisinden 10 ml.yi pipetle bir erlene alıp, 5 ml. formaldehit çözeltisi ekleyin ve 5 dakika boyunca kaynatın. Ardından 40 ml. nitrik asit ekleyip tekrar kaynatın. Soğuttuktan sonra saf su ile 150 ml.ye seyreltip, 2 ml. demir(III) amonyum sülfat çözeltisi ekleyin ve soluk pembe renk alana kadar 0,1 N potasyum tiyosiyanatla titre edin. (Potasyum tiyosiyanat hacmi : a ml.)
Hesaplama : Ag yoğunluğu = a x 1,079 [gr/lt]
Not : Bu yöntemde gaz çıkışı gerekli değildir.
Gümüş belirleme (kompleksometrik)1
Eklenen kimyasallar : 1) Doymuş brom suyu
2) Amonyak
3) %10 luk potasyum nikel siyanür
4) 0,05 M EDTA çözeltisi
5) Müreksit – 1:1 NaCl
Yöntem :
Gümüş kaplama çözeltisinden 10 ml.yi pipetle bir erlene alıp, soluk sarı renk alana kadar brom suyu ekleyin. 10 dakika kaynatıp yaklaşık 5 ml. daha brom suyu ilave edin ve tekrar 5 dakika kaynatın. Soğutup 15 ml. amonyak, 5 ml. potasyum nikel siyanür ekleyin, saf su ile 150 ml.ye seyreltin ve indikatör olarak müreksit kullanarak, renk sarıdan kırmızıya dönene kadar 0,05 M EDTA çözeltisi ile titre edin. (EDTA hacmi : a ml.)
Hesaplama : Ag yoğunluğu = a x 0,535 [gr/lt]
Gümüş nitrat kullanarak serbest siyanür belirleme
Eklenen kimyasallar : 1) %10 luk potasyum iyodür çözeltisi
2) 0,1 N gümüş nitrat çözeltisi
Yöntem :
Gümüş kaplama çözeltisinden 10 ml.yi pipetle 300 ml.lik erlene alıp, saf su ile 150 ml.ye seyrelterek, 2 ml. %10 luk potasyum iyodür çözeltisi ekleyin ve sabit bulutlu görüntü elde edilene kadar 0,1 N gümüş nitrat çözeltisi ile titre edin. (Gümüş nitrat hacmi : a ml.)
Hesaplama : NaCN yoğunluğu = a x 0,98 [gr/lt]
1 Lalitha, Natarjan : Metal Finishing 66 (1968) 5, s.82-83
Nikel sülfat kullanarak serbest siyanür belirleme
Eklenen kimyasallar : 1) Derişik amonyak
2) Müreksit – 1:100 NaCl
3) 0,1 M nikel sülfat çözeltisi
Yöntem :
Gümüş kaplama çözeltisinden 10 ml.yi pipetle bir erlene alıp, 150 ml. saf su ile seyrelterek, 5 ml. derişik amonyakla bir tutam Müreksit ilave edin ve renk eflatundan sarıya dönene kadar 0,1 M nikel sülfat çözeltisi ile titre edin. (Nikel sülfat hacmi : a ml.)
Hesaplama : NaCN yoğunluğu = a x 1,96 [gr/lt]
Karbonat belirleme – 1.Yol
Eklenen kimyasallar : 1) 0,1 M nikel sülfat çözeltisi
2) Fenolftalein
3) 0,5 hidroklorik asit
Yöntem :
Gümüş kaplama çözeltisinden 10 ml.yi pipetle bir erlene alıp, 150 ml. saf su ile seyreltin ve serbest siyanür belirlemede kullanılmış olan miktarda nikel sülfat çözeltisi ilave edin. 3 damla fenolftalein ekleyip, eflatundan renksiz olana kadar 0,5 N hidroklorik asit çözeltisi ile titre edin. (HCl hacmi : a ml.)
Hesaplama : Na2CO3 yoğunluğu = a x 5,3 [gr/lt]
Karbonat içeriği belirleme – 2.Yol
Eklenen kimyasallar : 1) %25 lik amonyak
2) %10 luk baryum klorür çözeltisi
3) 1 N hidroklorik asit
4) %0,1 lik metil oranj
5) 1 N kostik soda
Yöntem :
5 ml. gümüş kaplama çözeltisini bir behere pipetle boşaltıp 100 ml. saf su ile seyrelterek, 2 ml. amonyak ve 25 ml. baryum klorür çözeltisi ekleyin. Çökelti oturduğunda bir filtre kağıdından süzüp saf su ile iyice yıkayın. Filtreyi ve çökeltiyi bir erlene koyup üzerine 25 ml. 1 N hidroklorik asit ilave edin ve serbest kalmış olan karbonik asitten kurtulmak için kaynatın. Soğutup 100 ml. saf su ekleyin ve renk pembeden sarıya dönene kadar metil oranja karşı 1 N kostik soda ile titre edin. (Kostik soda hacmi : a ml.)
Hesaplama : Na2CO3 yoğunluğu = (25 – a) x 10,6 [gr/lt]
K2CO3 yoğunluğu = (25 – a) x 13,82 [gr/lt]
Bakır ve nikel belirleme (kompleksometrik)
Eklenen kimyasallar : 1) 0,1 N gümüş nitrat çözeltisi
2) Derişik amonyak
3) Müreksit
4) 0,05 M EDTA çözeltisi
5) Timolftalekson
6) 0,05 M kalsiyum nitrat çözeltisi
7) Tiyoglikolik asit %20
Yöntem :
10 ml. gümüş kaplama çözeltisini 300 ml.lik erlene pipetle boşaltıp, 100 ml. saf su ile seyreltin ve serbest sodyum siyanür belirlemede kullanılmış olan miktarda gümüş nitrat çözeltisi ilave edin.
10 ml. daha gümüş nitrat çözeltisi ile 5 ml. derişik amonyak ve bir tutam müreksit ekleyip, renk eflatuna dönene kadar 0,05 M EDTA çözeltisi ile titre edin. (Hacim : a ml.)
5 ml. tiyoglikolik asit çözeltisi, 20 ml. derişik amonyak ve bir tutam timolftalekson ilave ettikten sonra, bakır içerikle eşit miktarda olan serbest haldeki EDTA’ yı renk mavi olana kadar 0,05 M kalsiyum nitrat çözeltisi ile titre edin. (Kalsiyum nitrat hacmi : b ml.)
Hesaplama : Ni yoğunluğu = (a – b) x 0,2935 [gr/lt]
Cu yoğunluğu = b x 0,3177 [gr/lt]
Nikel belirleme (kompleksometrik)1
Eklenen kimyasallar : 1) Amonyaklı gümüş klorür çözeltisi.
(71,67 gr. AgCl 600 ml. %25 lik amonyakta çözülüp,
saf su ile 1000 ml.ye seyreltilir)
2) 1 N gümüş nitrat çözeltisi
3) Müreksit
4) 0,05 M EDTA çözeltisi
5) %5 lik amonyak çözeltisi
Yöntem :
5 ml. gümüş kaplama çözeltisini 300 ml.lik erlene pipetle boşaltıp, 100 ml. saf su ile seyreltin ve 25 ml. %5 lik amonyak çözeltisi ile 4,5 ml. amonyaklı gümüş klorür çözeltisi ilave edin. Ardından tortu tekrar çözülene kadar 1 N gümüş nitrat çözeltisi damlatın. Bulanık bir görüntü varsa birkaç damla %5 lik amonyum hidroksit çözeltisi damlatmak suretiyle berraklaştırılır. Bir tutam müreksit katıp, renk sarıdan mora dönene kadar 0,05 M EDTA çözeltisiyle titre edin. (EDTA hacmi : a ml.)
Hesaplama : Ni yoğunluğu = a x 0,5869 [gr/lt]
1 Malat, Holecek : Chemist ANALYST 89 (1964)
|