Gültəkin-əmin Abid
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 19 oktyabr 1916
- 15 iyul 1917
- 24 iyul 1917
- 25 avqust 1917 89
- Xəzər dənizi 25 noyabr 1917
- BÖYÜK TÜRK ŞAİRİ TOFİQ FİKRƏTƏ KİÇİK HƏDİYYƏ
- “BUZLU CEHENNEM” KİTABINDAN
- ƏLYAZMALAR İNSTİTUTUNUN ARXİVİNDƏN
BİR GÜN GƏLƏR Kİ…
B
Qalmaz hiç bir nişanəsi, o vəqt şanlı elimizdə — Həp ədalət günəşilə işıqlanub — işıq, aydın, Gözəl, xoş günlərə çıxar… olar hər iş əlimizdə…
Əcdadımız şanlı olmuş, dünyaları titrətmişdir, Çalışmaqdan usanmamış, uyumağı sevməmiŗdir. Hər saniyə, hər dəqiqə çarpışmış, qeyrət etmişdir, Eyşü işrət şərqisini oxumağı sevməmişdir.
Ol möhtərəm babaların mətin, möhkəm əzmi doğar. Böyük bir his s, böyük duyğu oyandırar cümləmizdə, Eyşin kəsavətin atar, qafil, cahilləri boğar.
86 QANLI HƏDİYYƏ
Yandırıb evləri xərab etmək, Analar qəlbini kəbab etmək, Canavarlar kibi qızub basmaq, Böyük- kiçikli kəsib asmaq, Bacını qardaşa, qızı anaya, Ananı oğula, övladı ataya, Atanı övlada - gözi yaşlı, Sinəsi dağlı. Ah...Neyləməliə Mütəhəssir və müntəzir qoymaq, Bir-
birindən uzaqlara atmaq, Xırda ətfalı süngüyə taxmaq, Ah, ey alçaq, ah...Ey alçaq! Mədəniyyət değil, dəniyyətdir... Mədəniyyət bumuə Bu — vəhşiyyət! Dəniyyətdir, dəniyyət. Adətlər yıqub, kaşanələr yakmaqla dünyanı Məzarıstanə döndərmək Azərbaycanı! Nədir, söylə, nədirə Aya, Degilmi sırf vəhşiyyətə Səraylar üzrə, evlər üzrə ya bayquşlar ötdürmək Ki, onlardan qalır hala Fəqət bir gülgü Qanlı bir ləkə Ancaq bana əhd!.. Bitər əhd!” Sunar sana hədiyyə! Bana vəhşiyyətdən yadigar oldu. Fəqət sən Nəhayətdə, görərsən: O damla intiqam öldi, dirildi. Sana qarşı qalınca türkün həp Sütutla
∗ çevrildi. 15 iyul 1917 ∗
zülmət, qaranlıq, insanlara zəhmət verənlər
VƏRƏMLİ QIZ
Bir qız ki, tanırdım mütəvərrim, mütəvəhhəş, Bir qız ki, tanırdım mütəvəllim və mükəddər. Dəryayi-ədəm mövcləri içrə mühəqqər, Təzyiq olaraq çarpışıyordu mütəhhəş.
Bir qız ki, qızıl surəti solmuş və saralmış, Bir qız ki, dərin gözləri ancaq baxaqalmış. Bir qız ki, nihani qəm ilə bir həyəcandır, Bir qız ki, kədurəti cahandır və cəhandır... Üç-
beş sənə qalmış talaq altında zəvallı, Hər dəmdə ziyadə olıyor dərdü-məlalı... Yoxluq ona varlıqdan ali oldu nəhayət.
Təbdil olundu vərəmə dərdi, həqiqət Şərin bu əsarətilə işindən, əvət, artıq Varlıq ona yoluqdu və yoxluq ona varlıq...
ALİYEYİ-HÜSN
Kimsən? Adın nə? Sevdicigim, söylə namını! Nerədə doğuldun? Hankı mələkdir anan? Və ya Göyd
ə bitən çiçəkmisən endin yerə, ya ki, Bir cənnəti-mübarəkə yapmağmı fikrinə Ey eşq pakı, qibləgahi adəmiyyətin, Ey hüsn safi bu ləkə, bu eyb, bu riya, Mavi gözün nə yaxşı səfalı cəfa edir... Ey şərqin ən yüce yüksək səmasının Bir süslü nəcim şaşaa baş mənuri Dutğun, kədərli gönlümün ey mehri-ənuri. Sevgi sənin, bahar sənin, yıl həp sənin. Yalnız adın nə? Canlı gülim var degilmidir? Söylə, çəkinmə, “qutluyayım namü şanlı”. Təqdis edim də lütfinlə, feyzi-bəyanınla, Kimsən? Nəsən? Adın nə? Çəkinmə de...
Türk qızı. Ey afət, ah, ey aliyeyi-hüsn, ey mələk,
Ey Türk səmasının gözəl, ən saf yıldızı... 25 avqust 1917
89 SÜKUTİ-PÜRHƏYƏCAN
Yenə coşqun dəniz sükut ediyor, Yenə susmuş mühibb, ağır, azğın. Rəhmsiz, dalgalu, fəqət məğrur, Mütəkəbbir xəyal ilə dalğın.
Bu xəyal bir sükuti-pürhəyəcan Bir məzar gəmi xatırlatıyor. Bu günün bu sükuti pürhəyəcan Vəhşicə bir yarın hazırlatıyor.
Yenə müdhiş, mühibb, furtınalı, Dalğalarla coşar Xəzər dənizi. Bağırar, hayqırar, köpər, çağlar, Qaplayar kainatı gurlu səsi...
Susamaz bir zaman, həman köpürər, Yeni qurbanlar istəyər zatən. Daima kəndisinə qan bəslər, Daima qəlbi qanlıdır, erkən.
Aldığı müstəhasələr, izlər, Al yanaqlı, zərif, gözəl qızlar. Xəzər
12 in v
ermiş olduği qurban Yatıyor sinəsinə həp əl’an.
12
Xəzər Qumzaşarə.
BÖYÜK TÜRK ŞAİRİ TOFİQ FİKRƏTƏ KİÇİK HƏDİYYƏ
Ah ey zəmanə, əhdim idi etməyüm bir səf, ətrafımi nə qədər fəlakətlər alsa da. Ruhim qırılmasın iləri məqsəd ardına Daim edüm müba rizə canım yox olsa da.
Mövci-
bəla yıxarsa da qalxam hücum edəm, Olsam zəbun isğəmi degil ruhi pürsəbat. Şəmşiri-rəsədarımı çarpum təcdidə, Çöhrəmdə bir təbəssüm ümid bir həyat.
Bayraqlarımda xəndeyi-fərdası Fikrətin, Huşimdə “vardır hər gecənin gündüzü” müdam. Bir inqilabə doğru koşardım dayanmadan, Bəs indi!.. əhdimə eləyümmi genə dəvamə..
TURAN ELLƏRİ
Bax T uran elləri, Turan elləri Fəryadlar edir, daim inləyür. Göglərində bayqu şərqi söyləyür, Gədalərə qaldı Turan elləri.
İrmaqlar yerində qanlar çağlıyor, Bülbüllər ötüşməz, sızlar, ağlıyor, Lalənin bağrını dikən dağlıyor, əğyarə keçdi həp canan elləri.
Bağlar xərab oldi bahar çağında, Çiçək görünməyür Türkün bağında. Obasında, çölündə, yaylağında Məzarlığa bənzər Turan elləri.
92 “ARXASIZ V ƏTƏNƏ DÜŞMƏN YARAŞIR”
Ağlamaq istəyür qanlı gözlərim, Q anlı olur da həp qəmli sözlərim. Türklük həqir oldu yüksəlməmişkən, Qovuldu
alçağə yüksəkliklərdən. Bahar dünyaları xəzan adlandı, Doğma yaşıl yurdlar yakıldı, yandı. Bəladır, gövşənlər həp batdı, dağıldı, Bayquşlar hər yanə uçdu, yayıldı. İmdi eşidilən qorxulu səslər, Hər bir yerə ölüm, yoxluq, şər edər. “Ağla gözüm, ağla, hicran yaraşır, Arxasız Vətənə düşman yaraşır”. 13
13
Beyt Ağa Gündüz Məkakənindir. 93
BU GÜN QƏRBİN GÖKLƏRİNDƏ…
Bu gün Q ərbin vəhşi, yırtıcı qartalı Qara qana təni ürkdi səmamıza. Boğmaq istər fəqət sevimli hilalı, Saçm
aq dilər murdarlıqlar axır bizə. Türkün dərdli olmasını niyaz edər, Türkün dərdilə öz nəfsini şənlədər. Bu gün Q
ərbin göglərində Türkə qarşı Kəsafətli bulutlar da qabarıyor, Bu gün Q ərbin göglərində Türkə qarşı, Həp çıldıranlar, gedənlər bərq vuruyor. Bu gün türklük yoxalırsa, — Qərbə bayram! İslamımız ucalırsa — Qərbə matəm! Şərq aləmi yüksəlirsə, ucalırsa, Şərq ölkəsi nurlanırsa, canlanırsa, Şərqin gözü açılırsa, şən qalırsa, Şərq elləri xanlanırsa, şanlanırsa, Qərbin gözü həp ovulub kor oluyor. Qərbə atəş, zülm, intiqam kin dolıyor. Xaçlı çıxmaq istər kəhkəşanə, Hilalımı salmaq istər daim qanə. Xaçlı koşmaq dilər səmalərə, Xaçlar baxmaq istəməz də ilhaq yerə. Lakin k
oşmaqla yetişməz asimanə, Alçala
r, çatamaz bunla şanə. Mə’bədlər başında zəvallı hilalın Üzərindəkilər dikənmiş alçaq cəhanə.
94 ŞƏRQƏ İRƏLİ
Haydı səadətə doğru, həyatə doğru, Canlı addımlar at, ey Türk oğlu! Qərbin zəhərlidir süni gülləri, Şərqə doğru yürü, Şərqə iləri. 14
Şərqin çiçəkligi solmaz, saralmaz, Qoxusunu başqa güllərdən almaz. K oş, ey qərib övlad, bağla bir dəmət, Şərqə xəzan deyən xəlqə təqdim et. Duyğusuz insanlar görsən ağlarsın, Şərqin baharını arzulayarsın.
14
İləli-irəri 95
TÜRKÜN SƏMASINDAN QANLAR DAMLIYOR
Bu bir səs deyir hər kəs, ey düşkün ellər, Yaralandı qəlbim bir çarə istər. Türkün səmasından qanlar damlıyor, Könüllər titriyor, gözlər ağlıyor. Öksüz Vətən artıq bayquş yuvası, Sızıldıyor, axıra qvamı, xası. Sinələr gül rəngli qanla bəzəndi, Döşlər yarələrlə süslü düzəndi. Yarələrə kılıc, xəncər soxulmaz, Məlhəmlər yerinə zəhər qoyulmaz. K oş öksüzə, kömək elə, dil yetir, Bir şirindil, sınıq könüllər tikir.
96
asri-hazir — orta əslər. Qədim Roma Dövlətinin ikiyə ayrılmasından, İstanbulun müsəlmanlar tərəfindən zəbt edildiyi tarixə qədər olan vaxt.
kin, hüsunət. bürji- mütəntən—dəbdəbəli, təntənəli ulduz. dəniyyət—əxlaqsızlıq, aşağılıq. dəsisə —gizli, hiylə, oyun. diyet — qan vədəli, qan bahası. esf — təəssüf, peşmanlıq. fərda —sabah. fisqu-ficuri — əxlaqsızlıq, pozğunluq. fuhş —çirkin və pis əməllər, haram, günah. hicrət —bir yerdən başqa yerə köçmək. Həz.Peyğəmbərin 622-ci ildə Məkkədən Mədinəyə hicrəti. ihtizar — qan vermə kəsafət — bulanıqlıq, kir. qana — mənfəət. lefs — söz. ləinü qəhhar— lənətlənmiş, qəzəbə uğramış. makbek — qəbir, məzar. mazi — keçmiş.
mebhut — çaşqın, sərsəm. məlal — qan sıxıntısı, qəmlilik, bezginlik. məlalipeyda — sıxıntı verən məlamət — rüsvay və rəzillik, qınanmışlıq. mevc — dalğa, titrəşim. mənur — işıq saçan. məzkur — haqqında bəhs olunan, zikri keçən. mutantan — dəbdəbəli, qorxunc, əzəmətli, təhlükəli. müəbbəd —əbədi. nezihe — pak, təmiz. nəcim — ulduz. nisvan — qadınlar. paçavra — köhnə parça, dəyərsiz. rahi-nicat — nicat, kurtuluş yolu. satvet — əzici qüvvət, qəzəb, hiddət. sefid — ağ.
seyfi - intiqam — intiqam qılıncı. sütut — zülmət, qaranlıq insanlara zəhmət verənlər. şahika — ağ təpəsi, zirvə. şeamət — uğursuzluq, bədbəxtlik.
97
UZAĞLIĞI DOĞURAN MİSRALAR VƏ YA “GÜLTƏKİN “ KİMDİR ........................................................................................ 6 “BUZLU CEHENNEM” KİTABINDAN BUZLU CEHENNEM ........................................................................................................ 22 BAYRAĞIM VE İSTİKLALIM ......................................................................................... 25 AZERBAYCAN İSTIKLALI ............................................................................................. 26 VATANİM VE AŞKIM .................................................................................................... 31 SEVGİLİ BAKÜYA .......................................................................................................... 32 ANNEME ........................................................................................................................... 33 GURBETTE BAYRAM ..................................................................................................... 35 AZERBAYCAN GENÇLİĞİNE ....................................................................................... 36 KORK ................................................................................................................................. 39 MOSKOVA ........................................................................................................................ 40 “ÇEKA” ............................................................................................................................. 41 AZERİ KOMUNİSTİNE .................................................................................................... 42 KIZIL RUS ŞAİRİNE ........................................................................................................ 43 ESİRELER BELDESİ ....................................................................................................... 46 CANAVAR ........................................................................................................................ 49 KOMUNİZM “DEHA”SINA .............................................................................................. 52 AĞLA GÖZEL GELİN ...................................................................................................... 54 ALDI, GİTTİ ...................................................................................................................... 56 KAFKAS TÜRKÜSÜ ........................................................................................................ 57 GÜRCÜ KARDEŞ ............................................................................................................. 59 BOLŞEVİK ........................................................................................................................ 60 QƏZET VƏ JURNALLARDAN DÖRDLÜKLƏR ................................................................................................................. 62 “Məktəb”dən ....................................................................................................................... 62
“Dirilik”dən ....................................................................................................................... 63 “İqbal” ”dan ........................................................................................................................ 63 “Babayi-
Əmir”dən .............................................................................................................. 66 İNTİQAM ........................................................................................................................... 72 KILICIM VƏ BAŞIM ........................................................................................................ 73 TÜRKÜN DƏRDİ .............................................................................................................. 74 BÖYÜK SİMALAR ........................................................................................................... 76 DİL ..................................................................................................................................... 77 MİLLİ MAHNI .................................................................................................................. 78 NİŞANSIZ NİŞANLIYA .................................................................................................... 79 AYRİLARKƏN .................................................................................................................. 80 BƏNİM YAZIM ................................................................................................................. 81 QÜRBƏT MƏKTUBU ....................................................................................................... 82
BİR GÜN GƏLƏR Kİ… .................................................................................................... 84 QANLI HƏDİYYƏ ............................................................................................................ 85 VƏRƏMLİ QIZ .................................................................................................................. 86 ĄLİYEYİ-HÜSN ................................................................................................................ 87
SÜKUTİ-PÜRHƏYƏCAN ................................................................................................ 88 BÖYÜK TÜRK ŞAİRİ TOFİQ FİKRƏTƏ KİÇİK HƏDİYYƏ ......................................... 89
TURAN ELLƏRİ ............................................................................................................... 90 “ARXASİZ VƏTƏNƏ DÜŞMƏN YARAŞIR” .................................................................. 91 BU GÜN QƏRBİN GÖKLƏRİNDƏ… ............................................................................... 92 ŞƏRQƏ İRƏLİ ................................................................................................................... 93 TÜRKÜN SƏMASINDAN QANLAR DAMLIYOR ......................................................... 94 LÜĞƏT .............................................................................................................................. 95 99 Document Outline
Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|