Grippo ve Ibex "Denetim teknikleri ve kanıtları ile elde edilen, mali konularla ve değerleme konuları ile ilgili hukuki problemlere muhasebe bilgilerini uygulayan bilimdir."



Yüklə 445 b.
tarix06.02.2018
ölçüsü445 b.
#26806



Adli muhasebe kavramı Türkiye için yeni bir kavram olup, esas kaynağını Amerika Birleşik Devletleri uygulamalarından almaktadır. Adli muhasebe, Kanada ve Avrupa birliği ülkelerinde de kendisine kısmen uygulama alanı bulabilmiştir. Yeni bir kavram olduğu için tüm dünyada geçerli standart kabul edilebilecek bir tanımı yoktur.

  • Adli muhasebe kavramı Türkiye için yeni bir kavram olup, esas kaynağını Amerika Birleşik Devletleri uygulamalarından almaktadır. Adli muhasebe, Kanada ve Avrupa birliği ülkelerinde de kendisine kısmen uygulama alanı bulabilmiştir. Yeni bir kavram olduğu için tüm dünyada geçerli standart kabul edilebilecek bir tanımı yoktur.

  • Mahkemeye intikal etmiş veya henüz etmemiş, ancak hukuksal bir çatışma yaratması kesin olan bir soruşturmada, özellikle konunun önemli bir kısmının muhasebesel olduğu hukuksal ihtilaflarda, psikoloji, suç bilimi gibi diğer bilim dallarından da yararlanarak, kendine has araştırma, sorgulama ve analiz teknikleri kullanarak, adaletin sağlanmasına yardımcı olacak gerçeği arayan, delilleriyle raporlayan bir bilim dalıdır.



Grippo ve Ibex "Denetim teknikleri ve kanıtları ile elde edilen, mali konularla ve değerleme konuları ile ilgili hukuki problemlere muhasebe bilgilerini uygulayan bilimdir." (Grippo ve Ibex, 2003: 4).

  • Grippo ve Ibex "Denetim teknikleri ve kanıtları ile elde edilen, mali konularla ve değerleme konuları ile ilgili hukuki problemlere muhasebe bilgilerini uygulayan bilimdir." (Grippo ve Ibex, 2003: 4).

  • Adli muhasebe; “muhasebe, denetim, hukuk, sayısal yöntemler, finans, bilgisayar teknolojileri gibi alanlarda bilgi ve beceri sahibi olmayı gerektiren ve adli alanda kanıt olarak nitelendirilebilecek bilgi ve belgeleri toplayıp, bunları analiz etme ve değerlendirmeyi kapsayan bir disiplindir” (Cole, 2008:3).

  • Adli muhasebe, “mevcut deliller kapsamında finansal konulardaki yeteneklerin ve araştırmacılık mantığının çözülmemiş sorunlara uygulanmasıdır.(Crumbley ve Apostolou, 2002:15)



Bir başka tanımda ise “ekonomik suç işleyen kişiler aleyhine suçla ilgili mali bilgileri bir araya getirip, mahkemede kabul edilebilecek bir şekilde sunmaya çalışan bir bilim dalı”(Manning, 2000:1)

  • Bir başka tanımda ise “ekonomik suç işleyen kişiler aleyhine suçla ilgili mali bilgileri bir araya getirip, mahkemede kabul edilebilecek bir şekilde sunmaya çalışan bir bilim dalı”(Manning, 2000:1)

  • Adli muhasebeciler ise hilenin önlenmesi, tespiti, mesleki soruşturmalar ve mali tablo hile soruşturmaları ile ilgili hukuk davaları üzerine çalışırlar (Peterson ve Reider, 2001: 29).



Adli Muhasebe

  • Adli Muhasebe

  • Dava Uzman Yolsuzluk,

  • Destekleri Tanıklık Suistimal ve

  • Hile Denetimi

  • Adli Muhasebe, bu üç alt çalışma alanından oluşur.



Avukatın savunmasının oluşturulmasıyla ilgili delillerin toplanmasında veya karşı tarafın avukatının veya savcının oluşturduğu iddiaların çözümlenerek etkisiz hale getirilmesinde adli muhasebenin büyük desteği olabilmektedir.

  • Avukatın savunmasının oluşturulmasıyla ilgili delillerin toplanmasında veya karşı tarafın avukatının veya savcının oluşturduğu iddiaların çözümlenerek etkisiz hale getirilmesinde adli muhasebenin büyük desteği olabilmektedir.

  • Dava destekleri adli muhasebe hizmetlerinin içerisinde en sistematik şekilde yürütülen ve etki ve sonuçları hemen göze çarpan çalışma alanlarındandır. Dava desteklerinin avukatlar ve müvekkil için çok önemli olduğu, çoğu zaman süregelen bir davanın dahi seyrini değiştirdiği iyi bilinmelidir. Dava desteklerinde esasen avukatın savunma hizmeti vermesine yardımcı olunmaktadır. Adli muhasebeci avukat gibi taraf tutamaz ve esasen bir tarafı destekler nitelikte objektiflikten uzak hareket edemez.



Boşanma davalarında evlilik süresinde elde edinilen varlıkların gerçekleştirilen finansal olayların etki ve sonuçlarının analiz edilmesinde, özellikle paylaşılması gereken varlıklar arasında ticari işletmelerin bulunduğu durumlarda

  • Boşanma davalarında evlilik süresinde elde edinilen varlıkların gerçekleştirilen finansal olayların etki ve sonuçlarının analiz edilmesinde, özellikle paylaşılması gereken varlıklar arasında ticari işletmelerin bulunduğu durumlarda

  • İşletmelerin mali kayıplarına ilişkin davalarda işletme yönetiminin veya işletme çalışanlarının yaptığı olaylarda oluşan zararların tespiti ve hesaplanması sırasında

  • Ceza davalarında belge ve kredi kartı dolandırıcılıklarında, çek ve senetlere ilişkin dolandırıcılıklarda



İcra İflas hukuku ile ilgili davalarda hileli iflas uygulamaları gibi özellik arz eden durumlarda, borçlunun mal kaçırmak için gerçekleştirdiği muvazaalı olaylarda

  • İcra İflas hukuku ile ilgili davalarda hileli iflas uygulamaları gibi özellik arz eden durumlarda, borçlunun mal kaçırmak için gerçekleştirdiği muvazaalı olaylarda

  • İş hukukunun uygulama konusuna giren davalarda

  • Vergi hukukunun uygulama alanına giren davalarda

  • Ticaret Hukuku ile ilgili davalarda

  • Kara paranın aklanması ile ilgili davalarda

  • Sermaye Piyasası ile ilgili davalarda



Türkiye uygulamalarında bilirkişilerin yazılı rapor vermesi esastır. Ancak yazılı rapor verilmesi sırasında ifadelerin muğlak olması, çok fazla teknik kavram ve terimlerin yer alması, Türkçe dilbilgisi kurallarının tam olarak kullanılamaması, anlatılmak istenilen mesajın mahkemeler tarafından anlaşılamamasına neden olmaktadır. Bu tip durumlarda hakim, bilirkişiden ek açıklama talep etmektedir.

  • Türkiye uygulamalarında bilirkişilerin yazılı rapor vermesi esastır. Ancak yazılı rapor verilmesi sırasında ifadelerin muğlak olması, çok fazla teknik kavram ve terimlerin yer alması, Türkçe dilbilgisi kurallarının tam olarak kullanılamaması, anlatılmak istenilen mesajın mahkemeler tarafından anlaşılamamasına neden olmaktadır. Bu tip durumlarda hakim, bilirkişiden ek açıklama talep etmektedir.

  • Uzman tanıklık Türk Yargı sisteminde uygulaması yeni başlayan bir sistemdir. Uzman tanıklık sisteminde ise sözlü ifade esastır. Böylece hakimler, savcılar ve avukatlar yazılı hususlar hakkında şüpheye düştükleri veya tam olarak algılayamadıkları kısımları sorarak adaletin sağlanması konusunda daha iyi bir durumda olurlar.



Adli muhasebecinin herhangi bir araştırma yapmadan, mahkeme için sunum hazırlaması (görsel materyaller, tablolar vs.) doğru olmaz. Ayrıca adli müşavir mahkemede sözlü görüş bildirirken bir savcı, avukat veya hakim gibi değil bir uzman olarak davranmak, gerçek ve tarafsız bilgi vermek zorundadır.

  • Adli muhasebecinin herhangi bir araştırma yapmadan, mahkeme için sunum hazırlaması (görsel materyaller, tablolar vs.) doğru olmaz. Ayrıca adli müşavir mahkemede sözlü görüş bildirirken bir savcı, avukat veya hakim gibi değil bir uzman olarak davranmak, gerçek ve tarafsız bilgi vermek zorundadır.

  • Hukuken bu durum Hukuk Muhakemeleri Kanunu hazırlanırken görüşülmüş ve söz konusu Kanunun 293. maddesinde “Uzman Görüşü” başlığı altında tarafların uzmanından bilimsel görüş alabilecekleri hükme bağlanmıştır. 



“5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Madde 201:(1) Cumhuriyet savcısı, müdafi veya vekil sıfatıyla duruşmaya katılan avukat; sanığa, katılana, tanıklara, bilirkişilere ve duruşmaya çağrılmış diğer kişilere, duruşma disiplinine uygun olarak doğrudan soru yöneltebilirler. Sanık ve katılan da mahkeme başkanı veya hâkim aracılığı ile soru yöneltebilir. Yöneltilen soruya itiraz edildiğinde sorunun yöneltilmesinin gerekip gerekmediğine, mahkeme başkanı karar verir. Gerektiğinde ilgililer yeniden soru sorabilir.

  • “5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Madde 201:(1) Cumhuriyet savcısı, müdafi veya vekil sıfatıyla duruşmaya katılan avukat; sanığa, katılana, tanıklara, bilirkişilere ve duruşmaya çağrılmış diğer kişilere, duruşma disiplinine uygun olarak doğrudan soru yöneltebilirler. Sanık ve katılan da mahkeme başkanı veya hâkim aracılığı ile soru yöneltebilir. Yöneltilen soruya itiraz edildiğinde sorunun yöneltilmesinin gerekip gerekmediğine, mahkeme başkanı karar verir. Gerektiğinde ilgililer yeniden soru sorabilir.

  • (2) Heyet halinde görev yapan mahkemelerde, heyeti oluşturan hâkimler, birinci fıkrada belirtilen kişilere soru sorabilir.

  • Adli Muhasebe alanları içerisinde Türkiye’de hukuki alt yapısı en sağlam olan Adli muhasebe alanı uzman tanıklıktır. 



Adli muhasebecilerin mahkeme sürecinde, uzman tanıklık yaparken uymaları gereken bazı temel kurallar bulunmaktadır. Bunlar (Gülten ve Kocaer, 2011: 129-131):

  • Adli muhasebecilerin mahkeme sürecinde, uzman tanıklık yaparken uymaları gereken bazı temel kurallar bulunmaktadır. Bunlar (Gülten ve Kocaer, 2011: 129-131):

  • Tarafsız Bir şekilde Uzman Görüşü Bildirmek

  • Gerçekleri Olduğu Gibi Göstermek,

  • Kesin İfadeler Kullanmak,

  • Varsayımlar Yapmamak,

  • Açıklayarak Anlatmak,

  • Belirli Bir Anlatım Düzenine Uymak,

  • Açıklamalar Arasında Tutarlılık Sağlamak,

  • Konudan  Konuya Geçmemek,

  • Soruları Tam Anlayarak Cevap Vermek,

  • Açıklamaların Bilimsel Dayanağını Gerektiğinde Sunabilmek,

  • Mahkemede Sözlü Açıklamaları Şekil, Tablo ve Görsel Öğelerle Desteklemek,



Amerika Birleşik Devletlerinde işletme çalışanları üzerinde yapılan araştırmalar;

  • Amerika Birleşik Devletlerinde işletme çalışanları üzerinde yapılan araştırmalar;

  • Çalışanların %10’u her durumda hile ve yolsuzluk yapar.

  • Çalışanların %75’i fırsat bulursa işletme varlıkları aleyhine hile, yolsuzluk ve suistimal olaylarına katılır.

  • Çalışanların %15’u ise hiçbir durumda hile, yolsuzluk veya suistimal olaylarına bulaşmaz.



Bir varlığı, hukuki düzenlemeler dışında elde etmenin iki farklı yolu bulunmaktadır:

  • Bir varlığı, hukuki düzenlemeler dışında elde etmenin iki farklı yolu bulunmaktadır:



“HİLE BİR SUÇTUR”

  • “HİLE BİR SUÇTUR”

  • “işletme içindeki veya dışındaki kişiler tarafından varlıkların zimmete geçirilmesi veya başka kazançlar için finansal tablolarda ya da diğer kayıtlarda yapılan kasıtlı tahrifatlardır



Hile kavramının incelenmesi sırasında beş unsurun bir arada bulunmadan hileden söz edilemeyeceği söylenebilir.

  • Hile kavramının incelenmesi sırasında beş unsurun bir arada bulunmadan hileden söz edilemeyeceği söylenebilir.

    • Hileyi gerçekleştiren kişi veya kişiler (Fail)
    • Failin hile yapma isteği yani kasıt (Manevi Unsur)
    • Hilenin gerçekleşmesi ile failin elde ettiği ekonomik fayda veya işletmeni uğradığı ekonomik zarar (Maddi Unsur)
    • İşletmenin diğer kimselerinin hile yapıldığı sırada bunu fark edememesi
    • Hileyi gizlemek amacıyla girişilen yol ve yöntemler (Deliller)




ACFE hile raporlarına göre hileler 3 ana bölüme ayrılmaktadır:

  • ACFE hile raporlarına göre hileler 3 ana bölüme ayrılmaktadır:



Hile Üçgeni;

  • Hile Üçgeni;

  • Baskı

  • Fırsat Haklı Gösterme





İŞLETMEDE HİLE YAPABİLECEKLER

  • İŞLETMEDE HİLE YAPABİLECEKLER

  • İşletme Sahipleri Yöneticiler Çalışanlar

  • Veya Hissedarlar (CEO, Genel Müdür) (Teknik, Mali,

  • idari…)

  • İşletme içerisinde hile yolsuzluk yapacaklar olduğu gibi işletme dışında tedarikçiler, alıcılar, kredi kuruluşları gibi hile yapabilecekler olabilir.





Zeki; güvenli sistemlere meydan okuyan ve rutin işlerden sıkılan,

  • Zeki; güvenli sistemlere meydan okuyan ve rutin işlerden sıkılan,

  • Egoist; belirgin kontrol yetersizliklerini, budala müdürleri vs. küçümseyen,

  • Meraklı; örnek olarak bilgisayar sistemindeki bir zayıflığı bulmaya çalışan,

  • Çok çalışkan; sabahları işe ilk gelen, akşamları en son işten çıkan, az izin kullanan,



Stres altında olan; ciddi finansal sorunlar, kötü giden evlilik vs.

  • Stres altında olan; ciddi finansal sorunlar, kötü giden evlilik vs.

  • Aç gözlü ya da kötü alışkanlıkları olan; uyuşturucu, kumar vs.

  • İşinde mutsuz olan ya da şikayetçi olan; gerçekten hak ettiğinin karşılığını almadığını düşünen,

  • Çok para harcayan; pahalı hobiler, kazancının çok üstünde yaşam standartlarına sahip olan.









Örgütlerin çoğunda hileye ilişkin kullanılan model (Geçerli Model-Varsayılan Model) aşağıdaki gibidir:

  • Örgütlerin çoğunda hileye ilişkin kullanılan model (Geçerli Model-Varsayılan Model) aşağıdaki gibidir:





Hile önleme tekniklerinin bazıları şunlardır.

  • Hile önleme tekniklerinin bazıları şunlardır.

  • İşletmede Dürüstlük, Yardımlaşma ve Dayanışma Kültürünün Oluşturulması

  • Eleman Seçiminde Titizlik

  • Pozitif Çalışma Ortamı Yaratmak

  • İşletmede Ödül ve Cezalandırma Sistemi Kurmak

  • Etkin Bir İç Kontrol Sistemi Kurmak

  • Etkin Denetimler Yapmak

  • İşletme İçi İhbarları Denetleme Hattı Oluşturmak:

  • İşletmede Bilgi Akış Sisteminin Kurulması





Hileyle mücadele,

  • Hileyle mücadele,

  • hileden caydırma ve önleme,

  • hileyi ortaya çıkarma ve

  • hile soruşturması/araştırması

  • unsurlarının hepsini kapsayan bir yaklaşımı gerekli kılmaktadır.











Adli Muhasebenin Müşterileri kimlerdir?

  • Adli Muhasebenin Müşterileri kimlerdir?

  • Avukatlar

  • Hakimler, Savcılar, Kolluk Kuvvetleri

  • İşletme Sahipleri (Mağdurlar)

  • İşletme Yöneticileri

  • Ve benzeri…



Adli Muhasebe Mesleği Alt Yapı Koşulları

  • Adli Muhasebe Mesleği Alt Yapı Koşulları

  • Eğitim ve Öğretim Mesleki Etik, Meslek Yasası

  • Koşulları İlke, Standart Yönetmelik ve

  • Programları ve Çalışma Diğer Mevzuat

  • Metodolojisi

  • Adli Muhasebe, ancak bu üç alana bağlı olarak ülkemizde gelişebilecektir.



Adli muhasebe uygulamaları ülkemizde genelde ara çözümlerle halledilmeye çalışıldığından bu alan fazla gelişememiştir. Avukatlar dava destek hizmetlerini muhasebecilerden ahbap-çavuş ilişkileri içerisinde temin etmektedir. Uzman tanıklık hizmetlerini ise bilirkişiler tarafından karşılanmasına çalışılmaktadır. Hile, yolsuzluk ve suistimal denetçiliği faaliyetlerini ise iç veya dış denetçiler ya da mali polis teşkilatı bir ölçüde üstlenmektedir. Böyle ara çözümlerle adli muhasebeye olan ihtiyaç giderilmeye çalışıldığından adli muhasebe uygulamaları ülkemizde yeterince gelişmemiştir. Oysaki belli bir alanda uzmanlaşma ve profesyonelleşmenin getireceği sayısız faydalar olduğu muhakkaktır.

  • Adli muhasebe uygulamaları ülkemizde genelde ara çözümlerle halledilmeye çalışıldığından bu alan fazla gelişememiştir. Avukatlar dava destek hizmetlerini muhasebecilerden ahbap-çavuş ilişkileri içerisinde temin etmektedir. Uzman tanıklık hizmetlerini ise bilirkişiler tarafından karşılanmasına çalışılmaktadır. Hile, yolsuzluk ve suistimal denetçiliği faaliyetlerini ise iç veya dış denetçiler ya da mali polis teşkilatı bir ölçüde üstlenmektedir. Böyle ara çözümlerle adli muhasebeye olan ihtiyaç giderilmeye çalışıldığından adli muhasebe uygulamaları ülkemizde yeterince gelişmemiştir. Oysaki belli bir alanda uzmanlaşma ve profesyonelleşmenin getireceği sayısız faydalar olduğu muhakkaktır.



Dava Destekleri: Herhangi bir yasal alt yapıya ihtiyaç duymaksızın sadece sözleşmelerle çözümlenebilir.

  • Dava Destekleri: Herhangi bir yasal alt yapıya ihtiyaç duymaksızın sadece sözleşmelerle çözümlenebilir.

  • Uzman Tanıklık: Türkiye’de yasal alt yapısı mevcuttur. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (12.01.2011)

  • Uzman görüşü

  • MADDE 293- (1) Taraflar, dava konusu olayla ilgili olarak, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler. Sadece bu nedenle ayrıca süre istenemez.

  • (2) Hâkim, talep üzerine veya resen, kendisinden rapor alınan uzman kişinin davet edilerek dinlenilmesine karar verebilir. Uzman kişinin çağrıldığı duruşmada hâkim ve taraflar gerekli soruları sorabilir.

  • (3) Uzman kişi çağrıldığı duruşmaya geçerli bir özrü olmadan gelmezse, hazırlamış olduğu rapor mahkemece değerlendirmeye tabi tutulmaz. 

  • Hile Denetimi: Henüz yasal alt yapısı yoktur. İkincil mevzuatta denetim konusunun içerisinde çözümlenmeye çalışılmaktadır.



Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda Hile’ye ilişkin hükümler şöyledir.

  • Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda Hile’ye ilişkin hükümler şöyledir.

  • MADDE 222- (1) Yönetim şirket sözleşmesiyle bir ortağa verilmişse, bu ortak, diğer ortaklar itiraz etseler ve karşı çıksalar bile, hileye dayalı olmamak şartıyla, şirketin yönetimi için gereken işlemleri yapabilir.

  • MADDE 428: (5) Kusurlu olarak bildirgesine veya kanuna aykırı hareket eden veya hileli işlemler yapan kurumsal temsilci bu fiil ve kararlarının sonuçlarından Türk Borçlar Kanununun 506 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkraları uyarınca sorumlu olur; sorumluluğu kaldıran veya sınırlayan sözleşmeler geçersizdir.

  • MADDE 207- (1) Denetçi, özel denetçi, riskin erken saptanması ve yönetimi komitesi; bağlı şirketin, hâkim şirketle veya diğer bağlı bir şirketle ilişkilerinde hilenin veya dolanın varlığını belirtir şekilde görüş bildirmişse, bağlı şirketin her pay sahibi, bu konunun açıklığa kavuşturulması amacıyla, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden özel denetçi atanmasını isteyebilir.



ADLİ MUHASEBE İLE İLGİLİ KURSLAR, SEMİNERLER, KİTAPLAR, DERGİLER, EĞİTİMLER, MAKALELER, YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA TEZLERİ MUTLAK SURETLE ARTMALIDIR.

  • ADLİ MUHASEBE İLE İLGİLİ KURSLAR, SEMİNERLER, KİTAPLAR, DERGİLER, EĞİTİMLER, MAKALELER, YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA TEZLERİ MUTLAK SURETLE ARTMALIDIR.

  • ADLİ MUHASEBE UZMANLARI DA DEĞİŞEN TEKNOLOJİ, ULAŞIM VE İLETİŞİM OLANAKLARI KARŞISINDA KENDİLERİNİ YENİLEMELİDİR.

  • ADLİ MUHASEBE, MESLEK MENSUPLARIMIZ İÇİN YENİ ÇALIŞMA ALANLARI MEYDANA GETİRECEKTİR.





Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə