Fizika-2 fənnindən kollokvium
suallarının cavabları.
1.
Optikanınəsasqanunları: işığın düz xətli yayılması qanunu. İşıq
dəstələrinin qeyri-asılılıq qanunu.
Optik hadisələrin ilk qanunları işıq şüalarının düz xətt üzrə yayılması
(həndəsi optika)
təsəvvürləri əsasında qurulmuşdur. Həndəsi optikanın dörd əsas qanununu şərh edək.
İşığın düz xətt boyunca yayılması qanunu.
Göz ilə işıq mənbəyi arasına qeyri şəffaf cisim qoyduqda işıq mənbəyinin görünməməsi,
nöqtəvi işıq mənbəyinin qarşısına qoyulmuş qeyri – şəffaf
cismin ekranda kölgəsinin alınması və s. bu kimi hadisələr
işığın bircins mühitdə düz xətt boyunca yayılması ilə izah
edilir. S nöqtəvi işıq mənbəyinin qarşısına A kürəsi qoyduqda
ekranda dairə şəklində kölgə alınır (şəkil 25.1,a). Əgər həmin
kürənin üzərinə S
1
və S
2
nöqtəvi mənbələrindən işıq düşərsə
ekranda üç kölgə alınır (şəkil 25.1,b). Bunlardan biri tam kölgə
(həmin yerə mənbələrin heç birindən işıq düşmür) adlanır.
Digər ikisi isə yarımkölgə adlanır. (həmin yerlərə isə bir mənbədən işıq düşür).
Günəşin və ayın tutulması kimi hadisələr də işığın düz xətt
boyunca yayılmasına misal ola bilər. Lakin bir şeyi qeyd etmək
lazımdır ki, işığın düz xətt boyunca yayılması müəyyən şəraitdə
baş verir. İşığın difraksiyası hadisəsində bu barədə ətraflı şərh
veriləcək.
