Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu
Rüfət Lətif oğlu Hüseynzadə
Firədun Nadir oğlu İbrahimov
AZƏRBAYCAN TƏHSİL TARİXİ
PROQRAM
Bakalavr hazırlığı təhsil pilləsi üçün nəzərdə
tutulmuşdur
.
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
13.02. 2014-cü il tarixli, 187 №-li əmri ilə təsdiq
edilmişdir.
2
Rüfət Lətif oğlu Hüseynzadə,
Pedaqogika üzrə elmlər doktoru, professor, Əməkdar
müəllim
Firədun Nadir oğlu İbrahimov,
Pedaqogika üzrə elmlər doktoru, professor, Əməkdar
müəllim,
Redaktor: Ləzifə Nağı qızı Qasımova
Pedaqogika üzrə elmlər doktoru, professor
Rəyçilər: Prof. Akif Nurağa oğlu Abbasov
Prof. Mircəfər Mirməsi oğlu Həsənov
R.L.Hüseynzadə, F.N.İbrahimov. “Azərbaycan təhsil
tarixi” proqramı (Bakalavr hazırlığı təhsil pilləsi üçün
nəzərdə tutulmuşdur).
Bakı: ADPU, 2015, 45 səhifə.
3
İzahat vərəqi
Təhsil sisteminin neçə əsrlər ərzində özünü təsdiq
etmiş müstəqil sosial hadisə olması heç kimdə şübhə
doğurmur. Hər bir ölkənin ictimai təşkilatlanma səviyyəsi
ilk növbədə təhsilin keyfiyyətindən asılıdır. İctimai inkişafın
ən böyük resursları təhsil sistemindədir.
“Təhsil millətin gələcəyidir”- Ulu öndərimiz Heydər
Əliyev demişdir.
Məktəb xalqın güzgüsüdür. “Bir millətin hər halını
tədqiq etmək üçün ən doğru meyar, ən kəsdirmə yol o
millətin məktəbləridir”(Hüseyn Cavid).
“Azərbaycan
təhsil
tarixi”
təhsilşünaslığın
mikrostrukturuna daxildir. “Təhsildə sosial psixoloji
xidmət” ixtisası üzrə kadr hazırlığını şərtləndirən fənlər
sırasında “Azərbaycan təhsil tarixi”nin xüsusi yeri vardır,
məcburi fənlər kateqoriyasına aiddir.
Təhsil tarixini bilmədən müasir təhsil sisteminin
problemlərini dərindən bilmək mümkün deyildir. Çünki
müasir təhsil keçmiş təhsilin pillələri üzərində qurulub
inkişaf etmişdir. Təhsilin inkişafı inqilabi yolla deyil,
təkamül yolı ilə həyata keçirilir.
Pedaqoji təmayüllü bakalavr hazırlığı pilləsində
“Azərbaycan təhsil tarixi” kursunun sistemli və planlı tədrisi
üçün bu fənnin proqramının hazırlanmasını vacib hesab
etdik.
~ ~
4
“AZƏRBAYCAN
TƏHSİL
TARİXİ”
PROQRAMI
ƏSASINDA TƏLƏBƏLƏR NƏYİ BİLMƏLİ VƏ NƏYİ
BACARMALIDIR:
- Qədim tarixə və zəngin mədəniyyətə malik, coğrafi
cəhətdən türk-islam dünyasının mərkəzində yerləşən
Azərbaycanın vətəndaşlarının hələ qədim zamanlardan yazı
və oxu mədəniyyətinə sahib olduqlarını, Azərbaycan
xalqının
ziyalılarının
dövrün,
ictimai
həyatın
xüsusiyyətlərinə uyğun təhsil ocaqları yarada bildiklərini,
milli
mənsublarını
inkişafa, tərəqqiyə səslədiklərini
əsaslandırmağı bacarmalıdır;
Tələbə bilməlidir: Zaman-zaman ölkəmizə edilən
basqınlar üzündən ulu babalarımızın yaratdıqları zəngin
elmi, ədəbi və pedaqoji irsin mühüm bir qismi tələf edilmiş,
böyük bir mənəvi xəzinə vətənimizdən çıxarılmış, başqa
ölkələrə aparılmış və bir qismi də itirilmişdir.
Zəngin şifahi xalq ədəbiyyatımız – “Kitabi Dədə
Qorqud”, “Bilqamıs”, “Alp Ər Tunqa”, “Oğuz”,
“Ərkənəqun”
kimi
dastanlarmız,
Oğuznamələr,
Ustadnamələr xalqımızın qədim tarixindən, onun ictimai-
mədəni həyatından, zəkasından, istək və arzularından,
tərbiyə və təhsil səviyyəsindən xəbər verir. Qobustan,
Gəmiqaya, Oğlanqala, Kültəpə, Orxon kitabələri və daha bir
çox qayaüstü yazılı abidələrimiz xalqımızın yazı yazmaq,
oxumaq, hesablamaq, rəsm çəkmək, rəqs etmək və s.
mədəni, təhsil vərdişlərinə sahib olmasından xəbər verir.
Tariximizin çox qədimliyini göstərən arxeoloji qazıntılar,
əldə edilmiş maddi, mədəni nümunələr, xaraba şəhər və
qəsəbələr Azərbaycanın ayrılmaz bir parçası olan
Naxçıvanda hələ daş dövründən istifadə edilən duz mədəni
və buradan tapılmış daş baltalar, buradakı duz
müalicəxanası çox uzaq keçmişimizin mədəni səviyyəsindən
xəbər verir. Bütün bunlar Azərbaycan xalqının hələ