16
incidə bilməz, əksinə, o özü hər dəqiqə hiss edirdi ki, onu bir
dilənçi kimi hər yerdən qova bilərlər.
Miller xoşməzac, rəhmdil bir adam idi.
Əlini qocanın çiyninə toxunduraraq ona ürək-dirək
verdi:
– Yox, yox, – dedi, – oturun! Aber
1
her
2
Şults çox xahiş
edir ki, siz ona elə diqqətlə baxmayasınız. Onu sarayda
tanıyırlar.
Lakin zavallı qoca bunu da başa düşmədi, o
bayaqkından daha artıq əl-ayağa düşdü, şlyapasından düşən
köhnə, yırtıq, göy yaylığını əyilib yerdən götürdü, itini
çağırmağa başladı. İt tərpənmirdi, görünür, sifətini pəncələri
arasına alaraq bərk yatmışdı.
Qoca titrək, zəif səslə dedi:
– Azorka! Azorka! Azorka!
Azorka yenə də tərpənmədi.
Qoca kədərli səslə təkrar etdi:
1
Lakin(alm.)
2
Ağa, cənab(alm.)
downloaded from KitabYurdu.org
17
– Azorka, Azorka! – Ağacı ilə iti tərpətdi, lakin it
əvvəlki vəziyyətində yatıb qalırdı.
Ağac onun əlindən yerə düşdü. O əyildi, dizlərini yerə
qoyub Azorkanın başını əllərilə qaldırdı. Yazıq Azorka!
Ölmüşdü. O öz sahibinin ayaqları altında bəlkə qocalıqdan,
ya bəlkə acından səssiz-səmirsiz ölmüşdü. Qoca heyrət
içində bir an ona baxdı, sanki Azorkanın öldüyünü başa
düşmürdü, sonra yavaş-yavaş öz dostuna tərəf əyildi, öz
solğun üzünü ölmüş itin sifətinə söykədi. Hamı susurdu. Biz
bundan çox mütəəssir olduq... Nəhayət, zavallı qoca ayağa
qalxdı. O, ağappaq ağarmışdı, bütün bədəni əsirdi, elə bil ki,
titrədirdi.
Rəhmdil Miller qocaya təsəlli vermək məqsədilə, yenə
pozuq rus dilində dedi:
– Bundan uyuq düzəltmək olar. Yaxşı uyuq düzəltmək
olar. Fyodor Karloviç Kriger uyuq düzəltməyin böyük
ustasıdır. – Miller son sözləri deyərkən, yerdən əl ağacını
götürüb qocaya verdi.
downloaded from KitabYurdu.org
18
Cənab Kriger özü də qabağa yeridi, o da rus sözlərini
və cümlələrini pozuq bir şəkildə ifadə edərək təvazökarlıqla
dedi:
– Bəli, mən çox əla uyuq düzəldirəm.
O, ucaboy, arıq, xeyirxah bir alman idi, kürən saçı
çəngə-çəngə idi, donqa burnunun üstündə gözlük vardı.
Miller söylədiyi fikrindən son dərəcə fərəhlənərək
əlavə etdi:
– Fyodor Karloviç Krigerin hər cür əla uyuq
düzəltməkdə böyük istedadı var.
Cənab Kriger yenə də onun sözünü təsdiq etdi:
– Bəli, hər cür əla uyuq düzəltməkdə mənim böyük
istedadım var. – Sonra da özünü fəda etmək alicənablığına
qapılaraq əlavə etdi. – Mən sizə sizin itinizin dərisindən
pulsuz uyuq düzəldərəm.
Adam İvanıç Şults daha artıq qızararaq, bərkdən
çığırdı:
– Dayanın! Bir qədəh yaxşı konyak için!
Konyak gətirdilər. Qoca qeyri-ixtiyari olaraq, qədəhi
əlinə aldı, lakin onun əli əsirdi, qədəhi ağzına aparana kimi
downloaded from KitabYurdu.org
19
konyakın yarısını dağıtdı, ancaq ondan bircə damcı da
içməyib, qədəhi yenə məcməyiyə qoydu. Sonra, vəziyyətə
heç də uyğun olmayaraq, qəribə bir halda gülümsədi.
Azorkanı öldüyü yerdə qoyub, səndirləyə-səndirləyə tez
dükandan çıxdı. Hamı buna heyrət etdi, təəccüb ifadə edən
həyəcanlı səslər eşidildi.
Almanlar gözlərini bərəldə-bərəldə bir-birinə baxaraq
deyirdi:
– Şvernot! Vas-für-eyne-heşixte!
1
Mən tez qocanın dalınca getdim. Qənnadı dükanından
bir neçə addım kənarda, ondan sağ tərəfə dönəndə, iri evlər
tikilmiş, dar, qaranlıq bir dalan vardı. Mənə elə bil dedilər
ki, qoca mütləq bu dalana getmişdir. Dalanın sağ tərəfində
bir ev tikilirdi, bu ikinci ev idi, ev başdan-başa xərəki içində
idi. Evin çəpəri az qala dalanın ortasına çıxırdı, çəpərin
dibində
adamların gəlib-getməsi üçün taxta səki
düzəldilmişdi. Qocanı mən evlə çəpərin arasında, qaranlıq
bir bucaqda tapdım. O, taxta səkinin qırağında oturmuşdu,
1
Bir işəbaxırsanmı?Belə də şey olar! (alm.)
downloaded from KitabYurdu.org
20
dirsəklərini dizləri üstə qoyub, başını əlləri içinə almışdı.
Gedib onun yanında oturdum.
Söhbəti heç bilmirdim nədən başlayım, dedim:
– Qulaq asın, siz Azorkanın dərdini çəkməyin. Gəlin
mən sizi evinizə aparım. Sakit olun. Mən bu saat gedib araba
gətirərəm. Siz harada olursunuz?
Qoca dinmədi. Mən bilmədim ki, nə edim. Oradan
gəlib-gedən də yox idi. Birdən o mənim əlimi tutdu. Güclə
eşidiləcək xırıltılı bir səslə dedi:
– Nəfəsim tutulur! Nəfəsim tutulur!
Mən güclə onu yerindən qaldıraraq çığırdım:
– Gedək, sizi aparım evinizə! Çay içib yatağınızda
uzanarsınız... Bu saat araba gətirərəm. Həkim çağıraram...
Mənim bir həkim tanışım var...
Ona daha nələr dediyim yadımda deyil. O, yerindən
qalxmaq istədi, lakin bir az qalxaraq yenə də yerə yıxıldı,
yenə də bayaqkı kimi xırıltılı, boğuq bir səslə astadan nəsə
dedi. Mən ona tərəf daha çox əyilərək bu sözləri eşitdim.
Qoca xırıldayaraq deyirdi:
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |