Euthanasie: waarom niet? Pleidooi voor nuance en niet-weten – Marc Desmet



Yüklə 10,87 Kb.
tarix04.02.2018
ölçüsü10,87 Kb.
#24149

Euthanasie: waarom niet? Pleidooi voor nuance en niet-weten – Marc Desmet

10 ideeën – 10 uitdagingen tot reflectie, onderzoek en actie

  1. Op zoek naar derde wegen

Ik weet het niet: Wat over 30 jaar? Het gaat om wat het individu lijdt maar ook waar het ons leidt… maar ik geloof dat… : de eerste vraag = neem je het lijden ernstig? – het gaat niet om moord, wel om doden (lijdensbeëindiging) – het geestelijk lijden is beslissend (ook in het ‘fysisch lijden’) – het grondprobleem: geassisteerde zelfdoding – er zijn koude en warme euthanasies – ik geloof in zelfbeschikking-in-verbinding

In de Vlaamse praktijk zijn er qua verhouding PZ /euthanasie drie groepen te onderscheiden zonder ze te scheiden: vijanden (dogmatici), vrienden (programmatici) , buren (pragmatici)

“Binnen het ongeoorloofde is er nog veel ethiek”.


  1. Diversiteit is goed:

Diversiteit hoeft niet enkel bron van ergernis te zijn maar kan ook garantie zijn voor een ‘juist midden’. Voorwaarde is dan wel: democratie …geen emo-cratie, demon-cratie, media-cratie, crypto-cratie. Nood aan echte dialoog.

‘Niemand heeft het monopolie van de solidariteit’. Er zijn verschillende soorten solidariteit: (a) programmatici: solidariteit met de patiënt die zo ondraaglijk lijdt dat dit het verbod tot doden in vraag stelt – nadruk op rechten individu (b) pragmatici: solidariteit met de familie en de zorgverlener - nadruk op het ‘hoe’ van de zorg (cultuur), tot en met euthanasie (c) dogmatici: solidariteit met de gemeenschap & zwaksten (mentale handicap) - nadruk op verbod te doden (respect elk menselijk leven)



  1. We verschuiven van euthanasie naar hulp bij zelfdoding:

We zien inderdaad een verschuiving in het soort zieken en indicaties voor euthanasie:

Niet-terminaal < Psychisch ondraaglijk < Levensmoe < Voltooid leven



  1. Waarom gebruiken wij die term ‘ondraaglijk lijden’ zo veel, zo gemakkelijk?

Is het omdat we de zwaarte van bepaalde situaties beter inzien? Nooit zoveel oog voor slachtoffers. Is het omdat de belasting van onze levens objectief zo vergroot is? We leven langer & beter; we lijden & sterven langer. Is het omdat de ‘ont-lasting’ – door goede zorg en door aangepaste levensomstandigheden – meer dan vroeger te kort schiet? We denken aan de casus van de psychopaat Vanderbleken, maar ook aan de ‘gewone’ zorg voor dementerenden en geriatrische patiënten.

Is het omdat we minder draagkracht, minder ruggengraat hebben dan vroeger? Zoals Ehrenberg betoogt in La fatigue d’être soi.

  1. Het psychisch lijden betreft veel vormen van lijden en dus veel competenties

Er zijn veel vormen van psychisch lijden: Burn-out: mentale impact fysische aandoening? Psycho-socio-spiritueel lijden tgv ongeneeslijke ziekte? Psychiatrisch ? Anticipatorisch lijden? Levensmoeheid? Het voltooide leven?

Wat is daarbij het verband met medische uitzichtloosheid? Dat is niet altijd zo duidelijk. Cf. De Wet spreekt van de noodzaak van ‘een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening’ (Wet betr euthanasie) Organische afwijkingen van psychiatrische aandoening? Mental disorder (psychiatrisch erkend) versus psychiatric illness (organisch aantoonbaar)

En wanneer kan psychisch lijden niet gelenigd worden? Er treden soms onverwachte of niet meer verwachte verbeteringen op. Maar de chroniciteit is een element van de existentiële uitzichtloosheid.



  1. Ik probeer eerder te begrijpen dan te veroordelen. Vandaar: mijn oog voor ritualiteit

Waarom zijn we zo behept met euthanasie? Euthanasie als postmodern ritueel, want een ritueel kanaliseert en creëert gemeenschap. En: de psychiater als biechtvader- of moeder die onderscheidt tussen draaglijk en ondraaglijk lijden (een ‘doodzonde’ waard) en absolutie en/of penitentie geeft.

  1. We moeten ons niet alleen concentreren op het ondraaglijk lijden maar ook op de algemene lijdenscultuur. Euthanasia talk als uiting van zoeken naar omgaan met lijden.

Van lastpost naar las-post Van voltooid naar vol-ledig Van ondraaglijke lichtheid naar draaglijke zwaarte van het bestaan

  1. Bij dementie en euthanasie zijn er een aantal vergeten dimensies.

Is er voldoende respect voor het ‘ik’ dat men wordt? Cf. het verschil tussen het then self & now self

Indien men euthanasie zou mogelijk maken in een gevorderd stadium van dementie via een voorafgaandelijke wilsverklaring, gaat het feitelijk niet meer over ‘euthanasie’ maar om levensbeëindiging op vraag van een ander, namelijk: mijn vroeger ik; de persoon die met wilsverklaring komt; de arts in samenspraak met omgeving

Deze problematiek herinnert aan vergeten rechtsfiguren: a priori mogelijkheid (PaGe) – de noodsituatie

Gevaar: voorbijgaan aan wat rest en soms ontstaat aan mogelijkheden bij de dementerende

Dementerenden stellen bepaalde aspecten scherp: Vergeten waardigheid: los van criteria / Vergeten vrijheid: enkel mogelijk door solidariteit / Vergeten geluk: geen continuüm, soms heel even / Vergeten geheugen: dignity therapy / Vergeten veerkracht: ‘niets doen’ of inspanning om te bestaan


  1. Waarom is België (Vlaanderen) zo liberaal en progressief? Uitnodiging tot onderzoek en zelfonderzoek

Men kan denken aan redenen als: de perceptie van vrijheidsdrang vanuit een zich steeds gedomineerd weten (mogendheden, Franstaligen, Kerk) / Het Liberaal katholicisme van bij het ontstaan (Lammenais) / Het bestaan van een vrijzinnige elite, een sterk aanwezige en antiklerikale loge / Socio-economische ontvoogding / Teleurstelling over Vaticanum II en katholieke implosie.

Frankrijk: ondanks zijn Révolution Française en zijn laïcité oogt Frankrijk toch stukken conservatiever op vlak van persoonlijke moraal cf. reactie op mariage pour tous / Onverwerkt verleden? De twee Frankrijken…

Québec: eerst volgend land met euthanasie (Québec in 2015, Canada juni 2016) /Lijkt erg op ons: gedomineerd door Engelstaligen - economische ontvoogding – Révolution tranquille - Trudeau: katholiek en liberaal.

  1. Archaïsche taal’ kan bron van nuance zijn: bv. ‘nedergedaald ter helle’, ‘apocalyps’.

In de Nederdaling ter helle zie je een scheiding tussen ziel en lichaam net zoals patiënten gescheiden worden van wat hen lief is, en de zorgverleners gesplitst wordt tussen wat hij doet en waar hij voor staat. Het beeld van die nederdaling drukt ook de wil uit om de lijdende gelijk waar zo ver mogelijk te volgen om de hoop uit te drukken dat ziel en lichaam van de lijdende worden herenigd, alsook de gesplitste familie-leden, en zorgverlener(s). En laat ons apocalyptisch nuchter en positief blijven.

PS: er is een diepgaander, bredere, meer zorg-wekkende evaluatie nodig van de euthanasiepraktijk dan dewelke gebeurt in de Federale Controle- en Evaluatie Commissie (overwicht van het tellen op het vertellen).



Enige diepe evaluatie of waardering van die zorg, of enige maatschappelijke reflectie of bezorgdheid om de bijna exponentiële stijging van die frequentie merk ik niet.

Euthanasie: Waarom niet? Pleidooi voor nuance en niet-weten. Lannoo, Tielt, 2015 Derde druk (voorjaar 2016)
Yüklə 10,87 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə