Erməni xəyanəti
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
7 imzaladı. Məhz Novruz bayramı günü iki Azərbaycan xanlığının ləğv edilib, bu Azərbaycan torpaqlarında köçürülüb gətirilmiĢ ermənilər üçün xüsusi bir vilayət yaradılması xalqımız üçün həm də mənəvi təhqir idi. “Erməni vilayəti”nin nə qədər qondarma bir qurum olduğunu belə bir fakt da sübut edir ki, Çar Rusiyası o zaman Ġran və Türkiyədən nə qədər erməni köçürüb gətirsə də, yenə də bu vilayətin əhalisinin 76,24%-i azərbaycanlı idi. “Erməni vilayəti”ndə 1125 kənd vardı. Onlardan 1111-i Azərbaycan kəndi idi və bu kəndlərdə ancaq azərbaycanlılar yaĢayırdılar. Vilayətin qalan 14 kəndində isə azərbaycanlılarla qarıĢıq Ģəkildə köçürülüb gətirilmə ermənilər yaĢayırdılar. Yeri gəlmiĢkən, həmin kəndlərin də bir çoxunun adları Azərbaycan-türk mənĢəli idi. Bununla belə, “Erməni vilayəti”ni yaratmaqla Çar Rusiyası yenicə iĢğal etdiyi Azərbaycan torpaqları ilə Osmanlı imperiyası arasında bir “xristian səddi” çəkdi. Eyni zamanda, tarixi Azərbaycan ərazisində gələcək erməni dövlətinin əsasını qoydu. Bunun ardınca, 1836-cı ildə erməni Qriqorian kilsəsinin təhriki ilə müstəqil alban kilsəsi ləğv olundu. Çar Rusiyası tərəfindən himayə və müdafiə olunan ermənilər bu vaxtdan etibarən Azərbaycanda və Anadoluda türk-müsəlman əhaliyə qarĢı kütləvi qırğınlara baĢladılar. “Böyük Ermənistan” “doktrinası” ilə zəhərlənmiĢ erməni millətçiləri 19-cu əsrin sonlarında Qriqorian kilsəsinin “xeyir-duası” ilə daha mütəĢəkkil fəaliyyətə baĢladılar. Bir-birinin ardınca millətçi-terrorçu erməni partiyaları (“Hnçak”, “DaĢnaksütyun” və s.), cəmiyyətləri və terrorçu qrupların yaradılması dövrü baĢlandı. Məsələn, 1887-ci ildə yaradılmıĢ “Hnçaq” adlı erməni-millətçi partiyası öz proqramında Osmanlı imperiyası ərazisində müstəqil erməni dövləti yaratmağı qarĢısına baĢlıca məqsəd qoymuĢdu. Bu məqsədə nail olmaq üçün əsas vasitə terror aktlarının həyata keçirilməsi olmalı idi. Maraqlıdır ki, ermənilər ilk terror aktlarından birini onların “siyasətini” dəstəkləmədiyi üçün Qafqazın mülki iĢlər rəisi, knyaz Qolitsına qarĢı həyata keçirdilər (14 oktyabr, 1903-cü il). 1890-cı ildə yaradılmıĢ digər millətçi-terrorçu erməni partiyası olan “DaĢnaksütyun” da Türkiyə ərazisində müstəqil erməni dövləti yaratmağı özünün əsas vəzifəsi elan etmiĢdi. Bu planı həyata keçirmək üçün Osmanlı imperiyası ərazisində “Böyük Ermənistan” təbliğatı gücləndirilməli, silahlı terror dəstələri yaradılmalı, hökumət idarələrinin talan və qarət edilməsinə baĢlanılmalı idi. “DaĢnaksütyun” partiyası, faktiki olaraq, hər biri 10 nəfər “döyüĢçüdən” - tcrrorçudan təĢkil olunmuĢ silahlı dəstələrdən ibarət idi. BaĢqa sözlə, “DaĢnaksütyun” siyasi partiya deyil, silahlı terror təĢkilatı idi. “Hnçaq” və “DaĢnaksütyun” terrorçuları ġərqi Anadolu və Azərbaycan kəndlərini çapıb-talamaqda bir-biri ilə rəqabət aparır, “yarıĢırdılar”. Rəsmi proqramlarında terroru qarĢılarına vəzifə qoyan bu partiya və cəmiyyətlər “türkə ölüm” çağırıĢı ilə tarixin ən qanlı cinayətlərinə baĢladılar. Zaman keçdikcə “Böyük Ermənistan” xəstəliyə tutulmuĢ erməni terrorçuları onların mənafeyini təmin 8 etməyən qeyri-türk millətlərinin nümayəndələrinə qarĢı da qəsdlər törətməyə baĢladılar. Birinci Dünya müharibəsi (1914-18) dövründə Osmanlı imperiyasının aradan götürüləcəyinə ümid edən ermənilər vətəndaĢları olduğu və hər zaman himayə və qayğı gördükləri Türkiyə dövlətinə xəyanət edərək Osmanlı imperiyasına qarĢı vuruĢan Çar Rusiyasl və digər böyük dövlətlərlə geniĢ əlaqə yaradaraq ümumdünya tarixinin ən qanlı cinayətlərini törətdilər. Çar Rusiyasının silahlandırdığı və digər böyük dövlətlər tərəfindən müdafiə olunan erməni-daĢnak quldur dəstələri ġərqi Anadoluda və Azərbaycanda (həm Ģimalda, həm də cənubda) türk-müsəlman əhalini kütləvi surətdə qurmağa baĢladılar. Naxçıvan, Ġrəvan, Zəngəzur, Qarabağ, Urmiya, Salmas, Xoy, Maku və digər yaĢayıĢ məntəqələrində yüz minlərlə Azərbaycan türkü, o cümlədən uĢaqlar, qadınlar, qocalar məhv edildi. Bakıda hakimiyyəti ələ keçirən daĢnak S. ġaumyan Birinci Dünya müharibəsi cəbhələrindən qayıdan erməni zabit və əsgərlərini səfərbərliyə alaraq Azərbaycan xalqına qarĢı tarixin ən dəhĢətli soyqırımlarından alaraq Azərbaycan xalqına qarĢı tarixin ən dəhĢətli soyqırımlarından birini törətdi. ġimali Azərbaycanın bütün bölgələrində, o cümlədən Bakı, ġamaxı, Göyçay, Kürdənir, Quba, Salyan, Lənkəran və baĢqa yerlərdə türk-müsəlman əhali əvvəlcədən düĢünülmüĢ plan əsasında kütləvi surətdə ucdantutma məhv edildi, xalqın min illər boyunca yaratdığı maddi və mənəvi sərvətlər məhv və talan olundu. Birinci Dünya müharibəsi baĢa çatdı. Böyük Atatürk Türkiyəni xilas etdi. Bununla da böyük dövlətlərin həmiĢə bir alət kimi istifadə etdikləri erməni millətçilərinin “Böyük Ermənistan” yaratmaq niyyəti iflasa uğradı. Bununla belə, o zamankı mürəkkəb tarixi Ģəraitdə müstəqil Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xoĢ məram nümayiĢ etdirdi. 1918-ci il mayın 29-da Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzlərindən biri və keçmiĢ Azərbaycan dövlətlərindən olan Ġrəvan Ġrəvan xanlığının paytaxtı olmuĢ Ġrəvan Ģəhərini ermənilərin “bir siyasi mərkəzləri olması” xatirinə onlara güzəĢtə getdi. Beləcə, ermənilərə 100 il bundan əvvəl öz torpağında yer verən Azərbaycan bu dəfə onlara paytaxt Ģəhəri də bağıĢladı. Beləliklə, tarixdə ilk dəfə olaraq, 1918-ci ildə Cənubi Qafqazda - tarixi Azərbaycan ərazisində erməni dövləti yaradıldı. Lakin daĢnaklar bununla kifayətlənmədilər. Növbəti xəyanət və növbəti dəfə torpaq qoparmaq üçün məqam gözlədilər. Azərbaycana Denikinin hücum təhlükəsi yarandıqda, ermənilər dərhal onun tərəfinə keçdilər və ağqvardiyaçı generalı Azərbaycana dəvət etdilər. Bu “siyasət” iflasa uğradıqdan sonra da Azərbaycana və Türkiyəyə qarĢı yeni-yeni ərazi iddiaları qaldırdılar. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|