Epilepsiyanın diaqnostika və müalicəsi üzrə klinik protokol



Yüklə 0,53 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/22
tarix17.09.2017
ölçüsü0,53 Mb.
#456
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22

 

6

İxtisarların siyahısı: 

 

AKTH 

adrenokortikotrop hormon 



EEQ – 

elektroensefaloqrafiya 



EƏP  

– epilepsiya əleyhinə preparatlar 



EKQ – 

elektrokardioqrafiya 



EQBL  

– Epilepsiyaya Qarşı Beynəlxalq Liqa 



ES 

– epileptik status 



ET  

– epilepsiya tutmaları  



GAE  

– gənclərin absans epilepsiyası  



GME – 

gənclərin mioklonik epilepsiyası  



XBT-10   – Xəstəliklərin Beynəlxalq Təsnifatı, 10-cu baxış 

İQ – 

intellekt 

əmsalı  

İS – 

infantil 

spazmlar 

KOK   

– kombinə olunmuş oral kontraseptivlər  



KT 

– kompüter tomoqrafiyası 



QAYT – 

qamma-aminyağ turşusu 



QOYT – 

qamma-oksiyağ turşusu 



LQS 

– Lennoks-Qasto sindromu 



MRT – 

maqnit-rezonans 

tomoqrafiyası 

MSS – 

mərkəzi sinir sistemi 



SGTSİ 

– serotoninin geriyə tutulmasının selektiv inhibitorları 



TSA 

– trisiklik antidepressantlar 



UAE – 

uşaqların absans epilepsiyası  



VS 

Vest sindromu 



YET – 

yayılmış epileptik tutmalar  



YXAT – 

yenidoğulmuşların xoşxassəli ailəvi tutmaları 



YXQT – 

yenidoğulmuşların xoşxassəli qeyri-ailəvi tutmaları 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.




 

7

İstifadə edilən terminlər: 



 

Tutma – (a) epileptik mənşəli, (b) sinkop nəticəsində və ya (c) başqa 

etioloji mexanizmlə keçən beyin funksiyasının paroksizmal 

pozulması. 

Konvulsiv tutma – müəyyən hərəki (motor) fəaliyyəti ilə (məsələn, 

klonik silkələnmə/diksinmə və ya tonik epileptik tutma) keçən tutma. 

Konvulsiv tutma epileptik və ya qeyri-epileptik olur. 

Qeyri-konvulsiv tutma – müəyyən hərəki (motor) fəaliyyət olmadan 

(məsələn, absans) keçən tutma. Qeyri-konvulsiv tutma epileptik və 

ya qeyri-epileptik olur. 

Epileptik tutma – baş beyin neyronlarının epileptik (həddən artıq 

güclü. hipersinxron) boşalmasının nəticəsi olan tutma. 



Qeyri-epileptik tutma – baş beyin neyronların epileptik (həddən artıq 

güclü. hipersinxron) boşalmasının nəticəsi olmayan tutma (məsələn, 

hipoksiya nəticəsində sinkop tutması). 

 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin



İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.


 

8

Protokol nevroloqlar, psixiatrlar, ilkin səhiyyə xidmətləri 



səviyyəsində çalışan həkimlər üçün nəzərdə tutulmuşdur. 

Pasiyent qrupu: Epilepsiya xəstəliyi olan uşaq və böyük yaşlı 

şəxslər.  

 

Protokolun məqsədləri: 

 



Müxtəlif ixtisaslardan olan həkimlərə epilepsiyanın diaqnostika 

və müalicəsi üzrə sübutlu təbabətə  əsaslanan tövsiyələr təqdim 

etmək, o cümlədən 

 

epilepsiya əleyhinə preparatların (EƏP) ilkin tətbiqi 



 

rezistent epilepsiyanın, epileptik statusun, provokasiya (tibdə 

xəstəlik hallarının süni surətdə törədilməsi) edilən tutmaların 

müalicəsi 

 

əqli inkişafdan geri qalma və epilepsiyası olan pasiyentlərin 



müalicəsi 

 

müxtəlif kontrasepsiya üsullarından istifadə edən, hamilə  və 



ya menopauza dövründə olan qadınların müalicəsi 

 



Epilepsiyanın erkən aşkar edilmə  və müalicəsi səviyyəsinin 

yüksəldilməsi 

 

Epilepsiyalı 



xəstələrin həyat keyfiyyətinin və sosial 

adaptasiyasının yaxşılaşdırılması 



ÜMUMİ MÜDDƏALAR 

Epilepsiya – əsas  əlaməti təkrarlanan və adətən provokasiya 

olunmayan (refleks epilepsiyalar istisna olmaqla) epilepsiya 

tutmaları (ET) olan, müəyyən sindromlar zamanı  şəxsiyyətin 

dəyişilməsinin xüsusi tipi və psixi pozuntularla müşayiət edilən 

müxtəlif etiologiyalı heterogen xəstəliklər qrupudur. 

Epilepsiya tutması – baş beyin neyronlarının həddən artıq güclü, 

hipersinxron boşalmasının klinik təzahürüdür. ET epileptik 

boşalmalara cəlb olunmuş baş beyin şöbələrinin funksional 

vəziyyətindən asılıdır və bu zaman ali baş beyin funksiyalarının 

pozulması, düşüncənin pozulması, anomal sensor və psixi 

hissiyyatlar, hərəki (motor) pozuntular, yayılmış tutmalar müşahidə 

olunur.  

 

 



Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.




 

9

Epidemiologiya 

Müxtəlif məlumatlara görə, epilepsiya ilə  xəstələnmənin rast 

gəlmə tezliyi il ərzində 100 000 nəfər  əhaliyə 30-50 hadisə  təşkil 

edir. Epilepsiyanın inkişaf riski 20 yaşa qədər 1%, 75 yaşa qədər isə 

3%-ə bərabərdir. 



XBT-10 üzrə təsnifat 

G40 Epilepsiya 

G41 Epileptik 

status 


G40 və F02.8.2 Epilepsiya 

ilə bağlı demensiya 



G40 və F06.2 Epilepsiya 

zamanı şizofreniyayabənzər psixoz 



G40 və F06.3  Üzvi 

mənşəli əhval (affektiv) pozuntuları 



G40 və F06.8 

Əlavə göstərişlər olmadan epileptik psixoz 



G40 və F07.0 Üzvi 

mənşəli şəxsiyyət pozuntusu 



DİAQNOSTİKA 

1.

 

Paroksizmal hadisənin təsviri 

Baş vermiş tutmanın epileptik tutma olub-olmamağının təyin 

edilməsi. (Yəni tutmanın inkişaf mexanizminin əsasında beyin 

qabığı neyronlarının həddən artıq güclü, hipersinxron boşalması 

dayanır, ya yox.)  

2.

 

Tutmanın təsnifatı (anamnez, klinika, EEQ) 

Tutmanın növü və ya növlərinin təyin olunması (bax, cədvəl 1). 



3.

 

Tutmanın etiologiyasının müəyyənləşdirilməsi (MRT, 

kariotipləşdirmə, biokimyəvi tədqiqatlar, əzələlərin biopsiyası və s.) 

Əgər tutma epileptik tutmadırsa, o zaman onun hər hansı səbəbə 

görə ikincili olmasını – yəni həmin səbəblə bilavasitə  əlaqəlidir 

və  səbəb aradan qaldırıldıqda təkrarlanmır – müəyyən etmək 

lazımdır (məsələn, neyroinfeksiya və  kəllə-beyin travmalarının 

kəskin dövründə epileptik tutmalar; şişlər, serebrovaskulyar 

patologiya zamanı epileptik tutmalar; yaxud bir sıra xəstəliklərin 

– xroniki alkoqolizm, narkomaniya və toksikomaniyalar, 

maddələr mübadiləsi pozulmaları, yuxunun deprivasiyası 

(yuxudan məhrum etmək) – gedişi zamanı meydana çıxan 

tutmalar). 

4.

 

Epilepsiyanın formasının diaqnostikası (anamnez, klinika, EEQ, 

video-EEQ monitorinq, neyrovizualizasiya) 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.



Yüklə 0,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə