Elektr Shikastlanishning Asosiy Aspektlari: a. Elektr shikastlanish turlari: referat

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FARG`ONA FILIALI

“KOMPYUTER INJINIRINGI” FAKULTETI

3-kurs 614-20 guruh talabasi
Nuriddinov Muhammadyusufning Hayot va faoliyati xavsizligi fanidan mustaqil ishi

FARG’ONA – 2023

.

Reja:


1) Elektor shkastlanishdan himoya choralari.
2) Qurilish va rejalashtirish yong'in oldini olish tadbirlari.
3) Aloqa texnalogiyalari va kampyuter bilan ishlaydigan mashinalar va havfsizlik texnikasi tadbirlari
1. Elektr shikastlanishi, elektr energiyasining ta'siri va natijalarining salomatlik va xavfsizlikni ta'minlashda katta ko'payishga olib kelgan bo'lib, hattoki o'ldiruvchi natijalarga olib kelishi mumkin. Bu sababli, elektr shikastlanishidan muhofaza tizimlari va usullari hozirgi zamonning katta talablari bo'yicha katta ahamiyatga ega bo'lib, elektr ishlarida ishtirok etuvchi hamda elektr energiyasiga doir ishlar bilan shug'ullanuvchi insonlar uchun muhimdir.
Asosiy Qism:

1. 
   Elektr Shikastlanishning Asosiy Aspektlari: a. Elektr shikastlanish turlari: Referatda elektr shikastlanishning turlari (misol uchun, qattiq o'quvli, qattiq o'quvssiz, yonmasa o'quvli shikastlanishlar) haqida ma'lumot berish lozim. Bu turli shikastlanishlar qanday holatlarda sodir bo'lishi mumkin va ularning oqibatlari haqida tushuncha berish muhimdir. b. Elektr energiyasining xavfsiz ishlatilishi: Elektr shikastlanishni oldini olishning eng asosiysi, elektr energiyasining xavfsiz ishlatilishi va uning amalga oshirilishi bo'lib, elektr texnikasi va uskunalari ishchilar uchun xavfsiz bo'lishi kerak. Referatda elektr energiyasining xavfsiz ishlatilishi uchun kerakli maslahatlar va qoidalarga e'tibor berish muhimdir. c. Elektr jihozlarning ishlash holatlari: Elektr jihozlarning ishlash holatlari va ularning xavfsizlik standartlari haqida tushuncha berish lozim. Bu standartlar, elektr jihozlarni ishlash paytida ishchilar va muhandislarning ishlarini xavfsiz va to'g'ri bajarishlari uchun ko'rsatmalarni taqdim etadi.
   
2. 
   Elektr Shikastlanishdan Muhofaza Usullari: a. Ishtirok etuvchilar ta'limi: Elektr shikastlanishdan muhofaza bo'yicha ta'lim berish, ishtirok etuvchilarning elektr energiyasining xavfsiz ishlatishini va shikastlanish turlarini tushunishini ta'minlaydi. Ta'lim jarayonida elektr texnikasi va uskunalarining xavfsiz ishlashiga oid qoidalarni ham o'rgatish kerak. b. Shikastlanishdan muhofaza uskunalari: Elektr shikastlanishdan himoya tizimlari, misol uchun, qattiq o'quvli kesishish to'plamlari, yonmasa o'quvlar, elektroqat'larning avtomatik o'chirish tizimlari kabi uskunalar elektr ishchi va sohasiga qaratilgan muhofaza usullariga misol bo'ladi. c. Teknik muhofaza tadbirlari: Elektr ish joyida yangi muhofaza tadbirlari bilan ta'minlash, elektr shikastlanishdan himoya beruvchi texnik uskunalar va qurilmalar, muhafaza izolyatorlari, xavfsizlik davriylari va boshqa xavfsizlik vositalari bilan shug'ullanish mumkin.
   
3. 
   Elektr Shikastlanishdan Muhofaza va Psixologiya: a. Psixologik ta'lim: Elektr shikastlanishdan muhofaza psixologiyasi, ishtirok etuvchilarning elektr ishlariga oid qoidalar va muhofaza tadbirlarini tushunish, ularni amalga oshirishga motivatsiya berish va xavfsizlik bilan bog'liq qo'llab-quvvatlashda ahamiyatga ega bo'ladi. b. Riskni tushunish: Psixologlar, elektr shikastlanishdan muhofaza bo'yicha ishtirok etuvchilarning riskni tushunishini, xavfsiz ish faoliyati va qoidalarini o'rganishni va umumiy elektr shikastlanishdan muhofaza xavf va xatarlarini tushunishga yordam berishadi. c. Xavfsiz davranishning o'rgatilishi: Psixologik ta'limning bir qismi elektr shikastlanishdan muhofaza xususiyatlari va xavfsizlik qoidalari bo'yicha xavfsiz davranishni o'rganishga bag'ishlangan. Bu o'rganish, elektr shikastlanishdan himoya tizimlarining samarali amalga oshirilishi, elektr jihozlarning xavfsiz ishlashining o'rgatilishi va xavfsizlik madaniyatini oshirishga yordam beradi.
   

Yakun:
Elektr shikastlanishdan muhofaza, elektr energiyasining xavfsiz ishlatilishini ta'minlash va elektr ishlarida ishtirok etuvchilar uchun muhimdir. Referatda elektr shikastlanishning asosiy aspektlari, elektr energiyasining xavfsiz ishlatilishi, elektr jihozlarning ishlash holatlari, elektr shikastlanishdan muhofaza usullari va psixologik ta'lim bo'yicha ko'rsatmalar berilishi kerak. Bu bilimlar va qoidalarni amalga oshirish elektr shikastlanishdan muhofazani oshirish va elektr ishlarining xavfsizligini ta'minlashda muhim ahamiyatga ega bo'ladi.
2. Qurilish va rejalashtirish yong'in oldini olish tadbirlari, energetika iste'molchilarining energiya ishlab chiqarish va foydalanish jarayonlarida yong'in sarflarini kamaytirish, o'zaro aloqalarini o'zgartirish va asbob-uskunalarining ishlab chiqarishida hamda ishga tushirishda energiya samaradorligini oshirishga qaratilgan strategiyalar va amallardir. Bu tadbirlar qurilish va rejalashtirish sohasida energiya israfini kamaytirish, ishlab chiqarish jarayonlarini optimallashtirish, eng muhim hisoblanadigan muammolarni aniqlash va ularga yechimlar qidirish uchun qo'llaniladi. Bu referatda sizga bir necha qurilish va rejalashtirish yong'in oldini olish tadbirlarini ko'rsatishga harakat qilamiz:
Energiya samaradorligini oshirish: Qurilish va rejalashtirish sohasida yong'in oldini olishning eng asosiy qismi, energiya samaradorligini oshirishdir. Buning uchun qurolsiz isitish, ventilatsiya va konditsioner tizimlari, yaxshi izolyatsiya, energiya samaradorli lampalar va energiya samaradorli isitkichlar kabi texnologiyalardan foydalanish kerak. Bundan tashqari, avtomatik yo'llanma tizimlari, aylanadigan yoritish, yoninchi kuch va tizimlarni optimallashtirish uchun texnikalar ham energiya ishlab chiqarish jarayonlarini samaradorligini oshirishga yordam beradi.
O'zaro aloqalarni o'zgartirish: Qurilish va rejalashtirish sohasida yong'in oldini olish uchun boshqa muassasalar bilan o'zaro aloqalarni o'zgartirish juda muhimdir. Mijozlar, do'stlar, to'lovchilar va xizmat ko'rsatuvchilar bilan tashkillashtirilgan jamoalar, tajribali ishchi va boshqaruvchilar tomonidan qo'llab-quvvatlanishi lozim. Buning o'z ichiga kommunikatsiyalarning yaxshi tashkil etilishi, tajribali ishchilar va o'zaro fikrlashishning o'rnatilishi kiritiladi.


Yaratish jarayonlarini optimallashtirish: Qurilish va rejalashtirish yong'in oldini olishning bir yuzi, yaratish jarayonlarini optimallashtirishdir. Bu, iste'molchilar tomonidan yong'in sarflarini minimalga tushirish uchun malakali qurilish va rejalashtirish usullarini qo'llashni talab qiladi. Bu, tashqi ishlab chiqarish jarayonlarida, ish haqida ma'lumotlarni tarqatish, texnik jarayonlarni avtomatlashtirish va optimallashtirish, materiallarni to'g'ri va samaradorlik bilan foydalanish kabi jarayonlarni o'z ichiga oladi.
O'qitish va bilim: Qurilish va rejalashtirish sohasida yong'in oldini olishning bir qismi, mijozlar va xodimlar o'rtasidagi ma'lumotlarning oshirilishi, bilim va texnologiyalarni o'rganish va ulardan foydalanishga bag'ishlangan. Bu o'quv jarayonlari, o'quv markazlari, seminarlar va tadqiqotlar orqali amalga oshirilishi mumkin. Tadqiqot institutlari va universitetlar esa yangi energiya samaradorligi texnologiyalarini ishlab chiqarish va ulardan foydalanishga yo'l qo'yishda muhim ahamiyatga ega.
Bu yozuvda, qurilish va rejalashtirish sohasida yong'in oldini olishning muhim tadbirlari haqida umumiy bir tasvirdan bahashtik. Haqiqiy amaliyotda, bu tadbirlar mamlakatlar va sohalarning iqtisodiy, ijtimoiy va ekologik sharoitiga qarab o'zgarishi mumkin.
3. Aloqa texnologiyalari, bilgilar o'tkazish, ma'lumot almashish va kommunikatsiya qilishning keyingi bosqichini ifodalovchi bir terimdir. Bu, dunyo bo'ylab insonlar, kompyuterlar, telekomunikatsiya tizimlari va boshqa elektron qurilmalar orqali ma'lumotlarni o'tkazish va almashishni o'z ichiga oladi.


Aloqa texnologiyalari, tarixiy rivojlanish va innovatsion o'zgarishlar bilan birga har tomonlama ko'payishni davom ettirmoqda. Ularga moslashtirilgan texnologiyalar va vositalar dunyoni global aloqada, internetda, mobil aloqada va boshqalarida to'g'ri-borliq va tezlik bilan bog'lashga imkon beradi. Bu referatda, aloqa texnologiyalarining asosiy turlari va ularning foydalanish sohalaridan ba'zi misollar haqida bahsolishga harakat qilamiz:
Mobil Aloqa: Mobil aloqa, 3G, 4G va hozirgi kunda 5G texnologiyalari orqali telefonda va boshqa portativ qurilmalarda ma'lumot almashish imkoniyatini ta'minlaydi. Bu texnologiyalar, matnli xabarlarni yuborish, ovozli aloqa, ilova va o'yinlar yuklash, ma'lumot almashish va internetga kirishni o'z ichiga oladi. Mobil aloqa, odamlarning bir-biriga va internetga tez, oddiy va barqaror aloqada bo'lishini ta'minlaydi.
nternet: Internet, dunyoning global tarmogi sifatida tariflanadi. Uning yordamida insonlar o'zaro xabarlar almashish, ma'lumotlar izlash va ularga kirish, ilovalarni yuklash va foydalanish, elektron pochta orqali xabar almashish, ijtimoiy tarmoqlarda do'stlar bilan aloqada bo'lish va boshqa ko'plab amallarni bajarish imkoniyatiga ega bo'ladi. Internet, kompyuterlarda, smartfonlarda, planshetlarda va boshqa bir qator elektron qurilmalarda foydalanishga imkon beradi.
Bulut Hisoblash: Bulut hisoblash, ma'lumotlarni internet orqali uzaktan saqlash va ularga kirish imkonini ta'minlaydigan bir xizmatdır. Foydalanuvchilar o'z ma'lumotlarini bulut serverlarida saqlab, ularni istalgan joydan va qurilmadan ularga kirish imkoniyatiga ega bo'lishadi. Bu shu bilan birga ma'lumotlar yedeklangan va muhafaza qilinadigan bir xotira tizimida saqlanadi. Bulut hisoblash, ma'lumotlar almashishni, hamkorlikni va ishbirlikni osonlashtiradi.


Shtat radiolabi: Shtat radiolabi, yuqori tezlikda ma'lumot o'tkazishni ta'minlaydigan noyob bir aloqa texnologiyasidir. Uning yordamida kichik qurilmalar, sensorlar va asboblar ma'lumotlarni tez va kablosiz tarzda almashishlari mumkin. Shtat radiolabi texnologiyasi IoT (Internet of Things) tizimlarini o'rganishda va ma'lumotlar to'plash, monitor qilish va boshqarish uchun juda foydali bo'ladi.
Aloqa texnologiyalari jamiyatning turli sohalarida ko'p yo'l topgan bo'lib, bizning huzur-achchikliklarimizdan tashqari, bizning kasblarimiz, hokazo hamkorlik, tibbiyot, transport va ko'plab boshqa sohalar uchun muhimdir. Aloqa texnologiyalari yangi imkoniyatlarni ochish, tarqalish va insonlarga bog'liqligimizni kuchaytirishga yordam beradi.
Kompyuterlar va texnik vositalar hayotimizning bir qismiga muhimroq bo'lib keldi va bizning ish faoliyatimiz, ma'lumotlarimiz va shaxsiy ma'lumotlarimizni o'z ichiga oladi. Bu esa kompyuterlarni va ular bilan ishlash uchun zarur bo'lgan mashinalarni havo va internetga bo'lgan xavfsizlik zaruratiyatlari ortishiga sabab bo'ladi. Bu referatda sizga kompyuter bilan ishlaydigan mashinalar va ularning havfsizlik texnikasi tadbirlarini ta'riflashga harakat qilamiz:
Xavfsiz tizimni ta'minlash: Kompyuterlar va ular bilan ishlash uchun zarur bo'lgan mashinalar uchun xavfsiz tizimni ta'minlash juda muhimdir. Bu tizimlar, zararli dasturlarni aniqlash va oldini olish, viruslarni aniqlash va o'chirish, havfli fayllarni ajratish va ko'rsatish, tarmoqlardagi korxonalarning havfsizlik protokollari bilan bog'liqlikni ta'minlash kabi bir nechta xavfsizlik vositalari va texnikalardan iborat bo'lishi mumkin.


Ma'lumotlarni himoya qilish: Kompyuterlar va ular bilan ishlash uchun zarur bo'lgan mashinalarda saqlanadigan ma'lumotlarning himoyasi muhimdir. Bu ma'lumotlarni maksimal darajada shifrlash, ma'lumotlarni yedeklash, ma'lumotlar bazalarining hisob-kitoblari va kirish kabi ko'rsatkichlarni himoya qilish, foydalanuvchilarning parollarini va autentifikatsiyasi ni himoya qilish kabi usullar foydalaniladi.
Ma'lumot almashish tarmoqlari: Kompyuterlar va ular bilan ishlash uchun zarur bo'lgan mashinalar, o'zaro ma'lumot almashish tarmoqlarida ishlayishi mumkin. Bu tarmoqlar xavfsiz bo'lishi lozim va ma'lumotlar almashish jarayonida ma'lumotlar yoki kirishlarni havo va internetdagi xavfsizlik protokollari orqali himoya qilish kerak.


Sohalararo xavfsizlik: Kompyuterlar va ular bilan ishlash uchun zarur bo'lgan mashinalar, tarmoq vositalari orqali internetga bog'lanadi va bu esa ulardagi havfsizlikning ko'p jihatdan havfsizlikni talab qilishini anglatadi. Bunday mashinalar internetga kirishning xavfsizligini ta'minlash, yoritish, doimiy ta'minot, iste'molchilar uchun yuqori darajada autentifikatsiya va boshqalar kabi sohalararo xavfsizlik tadbirlarini o'z ichiga oladi.
Kompyuter bilan ishlaydigan mashinalar va havfsizlik texnikasi, ma'lumotlar himoyasining asosiy qismidir. Bu, zararli dasturlardan himoya, ma'lumotlarning shifrlanishi, tarmoqlarda va internetda havfsizlikni ta'minlash va iste'molchilar uchun autentifikatsiya tizimlarini o'rnatish kabi amallarni o'z ichiga oladi. Bunday tadbirlar kompyuter va texnik vositalarning havo va internetga bog'liqligini himoya qilishda katta ahamiyatga ega.