Эириш-Хейирбяй

 

 

88 

                                                                                                                             

200

  Бах: Дадашзадя М.А. Азярбайъан халгынын орта яср мяняви мядя-

ниййяти (тарихи-етнографик тядгигат). Бакы, 1985. 

201

 Йеня орада, с. 18-86. 

202

 Йеня орада, с. 87-139. 

203

 Йеня орада, с. 140-208. 

204

 Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены. Баку, 1989. 

205

 Йеня орада, с. 105-130. 

206

 Бах: Эфендиев О.А. Азербайджанское государтсво Сефевидов в XVI 

веке. Баку, 1981;  йеня онун.  Азярбайъан  Сяфявиляр дювляти. Бакы, 

1993. 

207

 Йеня орада, с. 4. 

208

 «Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах. 

209

 Рахмани А.А. Азербайджан в конце XVI и в XVII веке (1590-1700 го-

ды), с. 198-213. 

210

 Ашурбейли С.Б. Государство Ширваншахов. Баку, 1983. 

211

 «Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах. 

212

 Ашурбейли С.Б. История города Баку (Период средневековья). Баку, 

1992. 

213

 «Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах. 

214

 Йеня орада. 

215

 Бах: Эянъя (Тарихи очерк). Бакы, Елм, 1994, 152 с. 

216

 Йеня орада, с.3-51. 

217

 Бах: Щаъыйев Гасым. Бярдя шящяринин тарихи. Бакы, 2000. 

218

 Йеня орада, с. 263-295. 

219

 Йеня орада, с. 285-295. 

220

 Нурийев А., Бабайев Я. Бярдя шящяринин тарихи-археоложи очерки 

(Антик вя орта ясрлярдя). Бакы, 2001. 

221

 Йеня орада, с. 111-120. 

222

 «Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах. 

223

 Йеня орада. 

224

  Бах: Гасымов Х.С. Азярбайъан мядяниййяти (XVI-XVII ясрляр). Ба-

кы, 2002. 

225

 «Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах. 

226

 Йеня орада. 

227

  Бах: Акимушкин О.Ф. , Иванов А.А. Персидские миниатюры XVI-

XVII вв. М., 1968; Веймарн Б.В. Искусство арабских стран и Ирана 

VII-XVII вв. М., 1974 и д. 

228

 Бах: Эфендиев О.А. К. освещению некоторых вопросов истории Се-

февидов в современной Иранской историографии // Против буржу-

азной фальсификации истории и культуры Азербайджана.  Баку, 

1978, с. 125-140;  Мяммядова Ш.К. Мцасир Иран тарихшцнаслыьы 

Шащ Исмайыл Хятаи щаггында // Шащ Исмайыл Хятаи. Мягаляляр 

топлусу. Бакы, 1988, с. 210-217. 

---

 

 

89 

                                                                                                                             

229

 Мяммядова Ш.К. Мцасир Иран тарихшцнаслыьы Шащ Исмайыл Хя-

таи щаггында, с. 210-217. 

230

 Бах: Араслы Щямид. Ачыг мяктуб // Ядябиййат вя инъясянят, 17 ий-

ул 1981-ъи ил; Яфяндийев О.Я. Хятаинин шяхсиййяти // Ядябиййат 

вя инъясянят, 29 йанвар, 1989-ъу ил. 

231

 Бах: Алиев С.М. Работы Ахмеда Кесрави по средневековью // Ближ-

ний и Средний Восток. М., 1962. 

232

 «Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах. 

233

 Эфендиев О.А. Азербайджанское государство Сефевидов в XVI веке, 

с. 37. 

234

  Йеня онун. Новый труд по истории Сефевидского государства, с. 

133-138. 

235

 «Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах. 

236

 Леопольдо Сэа. Философия американской истории. Перевод с испан-

ского. М., 1984, с.11. 

237

 Кузнецов В.Н. Немецкая классическая философия…, с. 381. 

238

 Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены…, с. 73. 

239

 Бах: Луконин В.Г. Культура Сасанидского Ирана. М., 1969. 

240

 Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены, с. 117. 

241

 Йеня орада, с. 119. 

242

 Йеня орада, с. 117. 

243

 Йеня орада, с. 118 

244

 Бойс Мэри. Зороастрийцы…, с.6. 

245

 Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены, с. 130. 

246

 Ашурбейли С.Б. Государство Ширваншахов, с.56. 

247

 Бцнйадов З.М. Азярбайъан VII-IX ясрлярдя, с.174. 

248

 Мяммядова Ф. Азярбайъанын (Албанийанын) сийаси тарихи вя …, с. 

4. 

249

  Мяммядова Ф. Азярбайъанын (Албанийанын) сийаси тарихи вя…, 

с.105-144. 

250

 Йеня орада, с. 217. 

251

 Щаъыйев Гасым. Бярдя шящяринин тарихи, с. 155-205. 

252

 Мяммядова Ф. Азярбайъанын (Албанийанын) сийаси тарихи вя …, с. 

226. 

---

 

 

 

II FƏSİL 

 

AZƏRBAYCAN MƏDƏNİYYƏTİ  

VII-XII ƏSRLƏRDƏ 

 

 

 

§1. Azərbaycan dövrün İctimai-siyasi münasibətlər 

sistemində. 

 

VII  əsrin II yarısına  doğru  Azərbaycan 630-cu ildə 

yaranmış,  tədricən  güclənən  Ərəb  dövlətinin  tərkibinə daxil 

olundu. «643-644-cü  illərdə,  xəlifə  Ömərin  dövründə,  ərəblər 

tarixi  Azərbaycan  ərazisinin  yalnız  cənub  və  Dərbəndədək 

Xəzər sahili torpaqlarını tuta bildilər».

1

  Azərbaycanın simal 

vilayətlərində ərəblərə qarşı müqavimət on ildən artıq davam et-

di. İlk ərəb işğallarından sonra Azərbaycanın cənub hissəsi siya-

si müstəqilliyini tamamilə itirmiş, bilavasitə xəlifə canişinliyinin 

hakimiyyətinə tabe olunmuşdu. Albaniya isə  Ərəb  Xilafətinin 

vassalı kimi vergi ödəmək  şərtilə ondan asılı  vəziyyətə 

düşmüşdü. 705-cı  ildən  etibarən Albaniya vassallıq  mövqeyini 

də itirdi. Azərbaycanın  cənub  və  şimal  əraziləri  qəti  surətdə 

ərəblərin tabeliyinə keçdi.

2

 VIII əsrin əvvəllərində Ərəb Xilafəti 

özünün  ən  qüdrətli  dövrünü  keçirirdi. Sasani dövlətini 651-ci 

ildə siyasi tarix səhnəsindən çıxarmış (Azərbaycan 3 əsrdən artıq 

Sasani dövlətinin tərkibində olmuşdur), Bizansı xeyli zəiflətmiş 

Ərəb Xilafəti bir əsrdən çox xəzərlərin həmlələrinə, hücumlarına 

qarşı  gərgin  mübarizə  apardı  və bu qarşıdurmadan daha çox 

zərər  çəkən  Azərbaycan oldu.

3

  Mənbələrin  məlumatına  görə, 

Azərbaycanda  məskən salan ərəb  qəbilələrinin  «hər biri 

bacardığı qədər torpaq zəbt etdi, bir hissəsi isə əcəmlərin (qeyri-

ərəblərin)  torpağını  satın  aldı.  İşğal  edilmiş  torpaqları bu yolla 

ələ keçirən ərəblər tədricən iri torpaq sahiblərinə çevrilirdilər».

4

 

---