Əhatə olunan məsələlər
Şəxsiyyətyönümlü kurikulumlar
Yüklə 419,65 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birincisi
Şəxsiyyətyönümlü kurikulumlar bilavasitə həyati bacarıq və vərdişlərə üstünlük verilməsi ilə fərqlənir. Bu kurikuluma görə insanın gələcək həyat fəaliyyətində lazım olacaq praktik bacarıq və vərdişlər əhatə edilir, onun əqli fəaliyyətlə bağlı qabiliyyətlərinin formalaşması ön plana çəkilir. Tələb olunan bacarıq və vərdişlərin formalaşdırılmasına imkan yaradan minimum biliklərin həcmi müəyyənləşdirilir. Bu biliklər minimum təlim məqsədlərinə çatmaq üçün vasitə kimi nəzərdə tutulur. Onlar dinamik xarakterə malik olub müəyyən bacarıq və vərdişlərin, əqli fəaliyyət növlərinin əsasında durur. Daha çox funksional dəyərliliyi ilə seçilir. Belə kurikulumlardan, adətən, təhsilin icbari mərhələsində istifadə olunur. Şagirdlərin hazırlığına verilən minimum tələblər bu kurikulumlara daxil edilir və dövlət tərəfindn təsdiqlənərək hüquqi status alır. Şəxsiyyətyönümlü kurikulumlar inteqrativ məzmunu ilə seçilir. Oradakı fənlərin adlandırılmasında, məzmunun müəyyənləşdirilməsində şəxsiyyətin formalaşması üçün lazım olan tələblər əsas götürülür. Kurikulumların inteqrativ məzmunda hazırlanması onun bir neçə cəhətdən keyfiyyətinin yüksəlməsinə təsir göstərir. Birincisi, fənlərin inteqrasiyası onların saylarının azalması ilə nəticələnir. Məzmunca yaxın fənlər sintez edilir. İkincisi, fənlərin inteqrasiyası həftəlik saatların minimum səviyyəyə endirilməsinə imkan yaradır. Bu isə təlim yükünün, məşğələlərin sayının azalmasına gətirib çıxarır. Üçüncüsü, şagirdlərin həyati əhəmiyyəti olan bilik, bacarıq və vərdişlər qazanmalarına, onların şəxsiyyətinin formalaşması üçün ən zəruri paktik işlərin həyata keçirilməsinə imkan yaranır. Bütün bunlar bütövlükdə təhsilin humanist prinsip əsasında qurulmasına təminat verir.
Bilikyönümlüdür Şəxsiyyətyönümlülük
Müəllimyönümlüdür Şagirdyönümlülük
Fənyönümlüdür Nəticəyönümlülük
Təklifyönümlüdür Tələbyönümlülük
Fəndaxili və fənlərarası əlaqə məqsədyönlü və sistemli xarakter daşımır İnteqrativlik əsas prinsip kimi qəbul olunub
Bəzi fənlər üzrə qiymət normaları müəyyən edilib Qiymətləndirmə standartları və
mexanizmləri müəyyənləşdirilib
Kurikulumun “şəxsiyyətyönümlülük”, “şagirdyönümlülük” və “nəticəyönümlülük” yanaşmaları təlim prosesinin mərkəzində şagirdin olmasını göstərir. Bu yanaşmalar, xüsusən ,təlim məqsədlərinin yazılışında əks olunur. Kurikulumun vurğulanan xüsusiyyətlərinin təlim-tərbiyə prosesində böyük faydası var: təlim-tərbiyə prosesini daha səmərəli edir, təcrübə yönümlü bacarıqlar formalaşdlırmağa imkan yaradır. Bununla əlaqədar müəllimin qarşısında yeni tələblər qoyulur, bunu cədvəl şəklində əyaniləşdirək: Şəxsiyyətyönümlülük Təhsilalanın idraki, ünsiyyət və psixomotor fəaliyyətləri əsasında həyati bacarıqlarını inkişaf etydirməklə onlarda milli və bəşəri dəyərlərin formalaşdlırılmasıdır. Şagirdyönümlülük Təhsil
sahəsində fəaliyyətlələrin təhsilalanların mənafeyinə, maraq və
təlabatlarının ödənilməsinə, istedad və
qabiliyyətlərinin, potensial imkanlarının inkişafına xidmət etməsidir. Nəticəyönümlülük Nəzərdə tutulan təlim nailiyyətlərinin nəticələr formasında əvvəlcədən müəyyən edilməsidir. Tələbyönümlülük Fərdin, cəmiyyətin və dövlətin dəyişən ehtiyac və təlabatlarının nəzərə alınmasıdır. İnteqrativlik
Təhsilin məzmun komponentlərinin bir-biri ilə, həyatla sistemli şəkildə əlaqələndirilməsidir. Qiymətləndirmə standartları Təhsilalanların nailiyyət səviyyəsinə qoyualn dövlət tələbidir
Azərbaycanda kurikulumlara ciddi konseptual bir sənəd kimi yanaşılır. Onun fənn üzrə bütün fəaliyyətləri istiqamətləndirə biləcək bir sənəd olması vacib hesab edilir. Ona görə də orada ilkin olaraq fənnin məzmununa yer ayrılır. Şagirdlərin əldə edəcəkləri nəticələr təhsil pillələri və siniflər üzrə müəyyənləşdirilir. Onlar zəruri məzmun standartları kimi kurikulumlara daxil edilir. Şagirdlərin, daha geniş mənada, məktəbin nailiyyətlərinin müəyyən olunmasında onlar əsas vasitə kimi çıxış edir. Kurikulumlar hazırlanarkən, məzmuna uyğun müvafiq strategiyaların müəyyən olunmasına diqqət yetirilir. Gözlənilən nəticələrin daha uğurlu əldə olunması baxımından bu, əhəmiyyətli hesab edilir. Həmin strategiyaların verilməsinin dərslik müəllifləri, fənni öyrədən müəllimlər üçün faydalı olduğu nəzərə alınır. Prinsiplər fənlər üzrə təlimin mühüm didaktik əsası kimi şərh olunur. Fənnin ümumi məqsəd və vəzifələrinin yerinə yetirilməsi baxımından əsaslan- dırılır. Bu zaman hər bir fənnin özünəməxsus cəhətləri, ümumi təhsil sistemində rolu və əhəmiyyəti nəzərə alınır. Bunlardan əlavə, prinsiplərə fənn üzrə strateji fəaliyyətin özülünü təşkil edən bir anlayış kimi də yanaşılır. Onlara müxtəlif forma və üsulların mütəhərrik mexanizminin pedaqoji təminatçısı kimi baxılır.
Yüklə 419,65 Kb. Dostları ilə paylaş:
|