Ədalət Bəşirbəyli
Yüklə 391,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- REDAKTORDAN
- MƏMMƏDOV ƏZİZ
| Ədalət Bəşirbəyli KAİNATIN BİOQRAFİYASI
Bakı - 2013 2
f əlsəfə elmləri doktoru, professor ƏZİZ MƏMMƏDOV Ədalət İsmayıl oğlu Bəşirbəyli. “Kainatın bioq- rafiyası”. TƏHSİL”ELM. - Bakı., 2013.” 65 s.
Kitabda s ərbəstdüşmə təcilinin əmsalı vasitəsi ilə Kainatın parametrik meyar larının təsvirini verən müəllif cGhT-struk- turundan istifad ə edərək, Kainat dinamikasının qanunlarını açıqlamışdır. Aparılan araşdırmalar göstərir ki, Heyzenberqin qeyri-mü əyyənlik prinsipi və Kainatın dinamikasını şərtləndirən qanunlar t əkcə Kainatın Başlanğıcını deyil, eyni zamanda onun bütün t əkamülü və sonu üçün də yararlıdır. Kainatın parametrik modeli v ə onun tətbiqi şərh olunmuşdur.
3
M
ən yüksək və təmərküzləşmiş ifadəsini elmdə tapır. Müasir elmi s
əciyyələndirən ən qabarıq cəhətlərindən biri onun mikro- v ə makroaləmin deyil, həm də meqaaləmin, kosmik f əzanın, kainatın dərinliklərinə nüfuz edib, əldə etdiyi nəti- c ələri yüksək dərəcəli abstraksiyalarla ifadə etməsi ilə müəy- y ən olunur. Müasir elm meqaaləmə daima qarşılıqlı əlaqədə v ə əbədi inkişafda olan səma cisimlərinin dinamik sistemi kimi baxaraq, onun intensiv v ə ekstensiv öyrənilməsinin, iyir mi birinci yüz illiyin yalnız kibernetika, sinergetika, atom əsri kimi deil, eyni zamanda kosmos əsri kimi başa dü- şülməsinin zəruri bir vəzifə kimi qarşıya qoyur. Bu baxım- dan texnika elml əri üzrə fəlsəfə doktoru Ə.İ.Bəşirbəylinin haqqında mülahizələrimizi söylədiyimiz “Kainatın bioqra- fiyası” kitabı mühüm elmi və evristik əhəmiyyət kəsb edən v ə maraqlı nəticələri ilə diqqət çəkən elmi tədqiqat əsəri kimi n əzəri cəlb edir. Mük əmməl tərtib olunmuş plan əsasında yazılmış mo- no qrafiyanın başlıca məqsədi kainatın inkişaf dinamikasının açıqlayan fundamental qanunları yığcam və lakonik formada oxucu t
əfəkkürünə çatdırmaq və bununla da insana daim sakit ulduzlar al əmi kimi görünən Kainatın həqiqətdə heç də
4 sakit v ə amorf fenomen olmayıb, daima inkişafda və dəyiş- m əkdə olan bir varlıq olduğunu sübuta yetirməkdir. Monoqrafiyanın həcmi kiçik olsa da, onun məna və münd
ərəcəsi böyükdür, zira bu əsərdə Kainatın kosmoloji modell
əri, o cümlədən onun klassik modeli, relyativist mo- del v
ə nəhayət, amerikan alimi Qamov tərəfindən formalaş- dırılmış post–qeyri modeli intensiv təhlil süzgəcindən keçiri- l ərək, “Böyük Partlayış” və “Genişlənən Kainat” nəzəriyyə- l əri ilə birlikdə oxucu nəzərinə çatdırılmışdir. Kitabda ame- ri kan kosmologiyasının görkəmli nümüyəndələri Slayferin baxışları, “Xabbl qanunu” diqqətlə təhlil olunmuş və əldə edil
ən pozitiv nəticələr Kainat dinamikasının pozulmaz qanunauyğunluqları kimi dəyərlənmişdir. Fikrimizic ə monoqrafiyanın dəyərli aspektlərindən biri d ə Kainatın dinamikasını açıqlayan qanunların uğurlu təhlil süzg əcindən keçirilərək, yeni söz, yeni məna çalarları ilə birlikd ə ifadə olunmasından ibarətdir. Bir sözlə, kitabın elmi m əziyyətləri kifayət dərəcədə yetərlidir. Lakin eyibsiz gözəl olmaz, demi şlər. Ə.Bəşirbəylinin kitabı da müəyyən qüsur- lardan xali deyil. Mü əllifə məsləhət görərdim ki, bu sahədə aparacağı gələcək tədqiqatlarda A.Eynşteynin ümumi nisbi- lik n
əzəriyyəsinə və rus geofiziki A.Fridmanın işlərinin ma- hiyy
ətinə daha diqqətli olub, onların nəzəri baxışlarından daha çox faydalansın. Kitab haqqında son qənaətim, bundan 5 ibar ətdir ki, onun çapı geniş kütlələr və mütəxəssislər üçün faydalı olacaqdır.
fizik-filosof, f əlsəfə elmləri doktoru, profes- sor, Avrasiya İdarəçilik Elmlər Akademi- yas ının akademiki, Beynəlxalq Müasir Elml ər Akademiyasının akademiki, Avropa Elml ər Akademiyasının akademiki, Rusiya f əlsəfə cəmiyyətinin üzvü Yüklə 391,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|