To‘liqmas o‘zaro almashinuvchanlik prinsipiga qarab yig‘ishni
bikr
yoki rostlanuvchi kompensatorlar (qistirmalar, xalqalar, vtulkalar, ponalar va
xokazolar) ni ishlatib bajarish mumkin.
1.
Yig‘ish oxirgi operatsiyadir. Mashinani yig‘ishda barcha
operatsiyalarni tipoviy texnologiyada keltirilgan tartibda aniq bajarish va
yig‘ish ishlarining umumiy prinsipiga rioya qilish zarur. Dastavval detallardan
iborat birkmalar yigiladi, so‘ngra ular ma’lum navbatda uzel qilib biriktiriladi,
so‘ngra uzellardan agregatlar yig‘iladi va nihoyat agregatlar, uzellar va
detallardan mashinalar yig‘iladi.
Yigim ishlarida qismlarga ajartishdagi kabi universal montaj asboblari
maxsus moslama va ajratgich ustanovka va stendlar ishlatiladi.
Truboprovodlar va boshqa flanetsli birikmalarni yig‘ish vaqtida ularning
germetikligini sinchiklab tekshirish kerak, ulardan yonilgi, moy, suv toshishiga va
xavoning surishishiga yo‘l qo‘ymaslik lozim.
Yig‘ish vaqtida detallar va uzellarning joylashishini rostlash, tutashuvchi
detallardagi zazor va tarangliklarni, ularning texnikaviy shartlariga mosligini,
geometrik shaklining to‘g‘riligini tekshirish, vallarning bo‘ylama siljishini
ulchash, rostlash lozim va xokazo.
Tig‘iz o‘tkaziladigan podshibniklar valga presslanishidan oldin suv moyli
vannada 80-90
o
S gacha isitiladi. Podshipnikni valga presslashda kuch xalqaga
quyilishi, podshipnikni uyaga presslab kiritishda esa tashqi xalqaga quyilishi
lozim. Bunda faqat maxsus moslamalardan foydalanish zarur.
O‘zi siqar rezina salniklarni quyishda quyidagilar bajariladi: ishlatilgan
salniklar kerosin yoki dizel moyi bilan yuviladi; salnik prujinasining erkin xolatida
manjetni zich siqib turishiga e’tibor beriladi; salnikni o‘rnatishdan oldin val bo‘yni
konsistent moyi bilan moylanadi; presslab kiritishda kuch faqat salnik korpusiga
beriladi; salnikni montaj qilish ishlari valga konusaviy ust quymalar quyib
bajariladi; sanlniklarni qorongu xonada 0-20
o
S temperaturada saqlash lozim.
Namat salniklar o‘rnatilishidan oldin maxsus aralashmaga 30 minut botirib
quyiladi. Bunday aralashma 20% tangachasimon grafitdan va 80% solidoldan
tayyoplanadi. Aralashma oldin 80-90
o
S gacha qizdiriladi va yaxshilab
aralashtiriladi. Ba’zan salniklar pushsal degan moddaga shimdiriladi. Namat
salniklar o‘z korpusida qo‘zgalmasdan turishi va valning erkin aylanishiga yoki
o‘q bo‘ylab siljishiga xalaqit bermagan xolda val buynini zich qamrab utishi lozim
agar kartonli zichlovchi qistirmalar moyga tegib turadigan bo‘lsa, ular quruqligicha
quyiladi yoki «Germetik» tipidagi elim yoki moy surkaladi. Agar suvga tegib
turadigan bo‘lsa, qistirmalarga surik suriladi. Bu maqsadlarda shuningdek, YH-25,
YH-01 va boshqa pastalar yoki Y-20 zamazkadan foydalaniladi. Eng oddiy pastani
750 gramm moyli buyok, 200 gramm olifa va 50 gramm kanakunjut moyini
aralashtirib tayyorlash mumkin.
Qurib qolgan tiqin qistirmalar o‘rnatilishidan oldin 6 soat davomida xo‘l
lattaga o‘rab qo‘yilishi lozim.
Boltlar va shpilkalar cho‘yan detallarga kamida rezba diametrining 1,1
qismiga teng po‘lat detallarga esa 0,8 qismiga teng chuqurlikkacha burab kiritilishi
kerak. Bolt yoki shpilkaning uchi gaykadan rezbaning bir uchi pi qadar chiqib
turishi kerak. Rezbali birikmalarning tortish kuchi quyidagi chegaralarda bo‘lishi
lozim:
Rezba diametri, mm 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24
Tortish kuchi N. M. 6-8 14-17 50-35 55-60 80-90 120-140
160-190 230-270 320-360 240-480
Pog‘onali shpilkalarni quyishda ularni yo‘g‘on uchlarini detal tanasiga
oxirigacha burab kirgizishi kerak, shunda shpilkaning pog‘ona joyi detal sirtiga
chiqib qolmaydigan bo‘lsin. To‘g‘ri burab kiritilgan shpilkaning rezbasiz qismiga
mis bolg‘a bilan urganda u dirillamasdan aniq metal ovozini beradi.
Stoporlash shaybalarining uchi valning paziga kirib turishi, shaybaning cheti
esa gaykaning kirrasiga zich bo‘lib quyilishi lozim.
Butun buyum- mashina agregatlar (mexanizmlar), uzellar va aloxida
detallardan yigiladi. Yigish protsessii quyidagi boskichlardan iborat:
Dastaki slesarlik ishlov berish xamda tug‘rilash – yakkalab va seriyalab ishlab
chiqarishda qullaniladi, bu bosqich ko‘plab va yirik seriyalab ishlab chiqarishda
yuq.
Dostları ilə paylaş: |