Dükkan Sahibi ssk'lı İşten Çıkarılırsa İşsizlik Maaşı Alır

Dükkan Sahibi SSK'lı İşten Çıkarılırsa İşsizlik Maaşı Alır

19.01.1964 doğumluyum. 10.04.1984 itibarıyla SSK'lıyım ve 7280 günüm var. Ayrıca 550 gün askerlik süremi de borçlandım, toplamda 7780 günüm oldu. SSK'lı olarak (tüzel kişi işyerinde) 10.04.1987'den itibaren 20 yıldır çalışıyorum.

Ayrıca kendi ismime Maliye'de kayıtlı küçük bir işyerim var. Sürekli SSK'lı olduğum için Bağ-Kur primi ödemiyorum. Bu durumda, beni işten çıkarırlarsa, işyeri sahibi olduğum halde işsizlik sigortası alabilir miyim? 16 yaşında (1991 doğumlu) oğlum var. İşyerini onun üzerine yapabilir miyim? Olursa, Bağ-Kur'a prim öder mi? Kendi isteğimle işten ayrılırsam, SSK'ya başvurup emeklilik isteyip kıdem tazminatımı alır mıyım? Ayrılırsam işsizlik sigortası alabilir miyim? Daha sonra tekrar SSK'lı çalışabilir miyim? Ahmet Turgut

Siz Maliye diyorsunuz; ama vergi kaydınız olduğu için 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nun 24'üncü maddesi gereğince Bağ-Kur'lu olmanız gerekirdi. Bu durumda, sosyal güvenliğin tekliği ilkesi gereğince, vergi kaydınızın başladığı tarihte SSK sigortanız devam ettiğinden, bunun kesintiye uğrayacağı güne kadar Bağ-Kur sigortası arkada bekler, devreye giremez. Ancak, gerek işverenin sizi işten çıkarması ve gerekse kendi isteğinizle ayrılmanız nedeniyle SSK sigortası kesintiye uğradığı anda Bağ-Kur sigortanız başlar. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu sizin gibi durumda olanlar için bir düzenleme getirmemiştir. Bu yüzden şayet, 4447 sayılı kanunun 51'inci maddesinde yazan hallerden biri sebebiyle işinizden olur ve 30 gün içinde İş-Kur'a müracaat ederseniz, işsizlik ödeneği alabilirsiniz.

Öte yandan işten ayrıldığınız andan itibaren Bağ-Kur sigortanız başlayacaktır ve vergi kaydınız sona erinceye kadar da durmayacaktır. Şayet, sahibi olduğunuz yerin vergi mükellefiyetini 18 yaşından küçük oğlunuza devrederseniz, 18 yaşını tamamlayıp 19'undan gün alıncaya (2009 yılına) kadar Bağ-Kur'a prim ödemezsiniz. Bu arada, 1475 sayılı İş Kanunu'nun geçerli tek maddesi olan 14'üncü maddeye göre SSK'ya müracaat edip 'kıdem tazminatı alabilir' yazısı alarak, işyerinden kendi isteğinizle ayrılma hakkınız var. Lakin, kendiniz işten çıkacak olduğunuzdan işsizlik ödeneği alamazsınız; ama işyerinden kıdem tazminatı alabilirsiniz. Kıdem tazminatınızı aldıktan sonra ise çalışmanızı yasaklayan bir düzenleme yoktur ve olamaz. Bu arada 10.04.1984 SSK başlangıcıyla; 48 yaşında yani 19.01.2012 günü SSK'dan emekli olursunuz.

Çiftçinin Bağ-Kur'u mahkemeye vermesine gerek kalmadı

20 Ekim 1983 günü Resmi Gazete'de yayımlanan 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur Kanunu ve bu çerçevede yayınlanan tebliğler gereğince; mahsulünü satan çiftçiden, ürün bedelinin yüzde 1 oranında prim kesintisi yapılıyordu. İlk başlarda kanunun 5'inci maddesi gereğince çiftçilerin sigortasını hemen başlatan Bağ-Kur, daha sonraki yıllarda prim kesintisi yapmasına rağmen Bağ-Kur sigortalısı saymadı. Sadece, Ege Bölgesi'nde bu yüzden 20 binden fazla dava açıldı ve Bağ-Kur tabii ki hepsini kaybetti. Milyonlarca YTL avukatlık ve dava masrafı ödendiği halde bu yasadışı karardan geri dönülmedi. Çünkü bu uygulamayı yapanların cebinden bir kuruş para çıkmıyordu. Vatandaş eziyet çekiyor, kurum davayı kaybedince parayı Hazine ödüyordu. Bu durum 22 mayıs 2007 günü sona erdi. 5502 sayılı kanun ile Bağ-Kur kapatılıp SGK'ya (Sosyal Güvenlik Kurumu'na) devredilince SGK'nın ilk başkanı Birol Aydemir, "2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu Uygulama Tebliği'nde değişiklik yapılmasına dair tebliğ'i çıkardı. Böylece dava açmaya gerek kalmadı.

Tebliğin 1. maddesinde, 26/3/1994 tarihli ve 21886 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu 4 Seri Numaralı Uygulama Tebliği'nin 'Prim Tevkifatı Nedeniyle Tescil ve Sigortalılığın Başlangıcı' başlıklı mülga (I) bendi yeniden düzenlenerek şu şekli aldı:

"I- Prim Tevkifatı Nedeniyle Tescil ve Sigortalılığın Başlangıcı:

2926 sayılı kanunun 2'nci maddesine göre sigortalı sayıldıkları halde, kanunun 7'nci maddesinde öngörülen üç aylık süre içinde kuruma kayıt ve tescilini yaptırmayan sigortalıların tescil işlemleri, kanunun 9'uncu maddesine göre kurumca re'sen yapılmakta ve sigortalıların hak ve yükümlülükleri de kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden ay başından itibaren başlamaktadır.

Ancak, kanunun 2'nci maddesine göre sigortalı sayıldıkları halde kuruma kayıt ve tescilleri yapılmamış ve bu tebliğ uyarınca sattıkları ürün bedellerinden 1/4/1994 tarihinden itibaren prim tevkifatı yapılan çiftçilerin, tevkifatın yapıldığını gösteren belgeleri de eklemek suretiyle kuruma yazılı talepte bulunmaları halinde, tevkifat tutarının kurum hesaplarına intikal etmesi şartıyla, tevkifat yapılan tarihi takip eden ay başından itibaren sigortalılıkları başlatılır. Sigortalılıkları bu şekilde başlatılan çiftçilerin tarımsal faaliyetlerini devam ettirmeleri koşuluyla, sigortalılıkları devam ettirilir. Tarımsal faaliyetin tespitinde ziraat odası kayıtları esas alınır. Ziraat odası kaydı olmaması halinde, tevkifata esas ürüne ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarının, meslek kuruluşlarının, kooperatif veya birliklerin kayıtları esas alınır.

Sigortalının kurumca re'sen tescili yapılmış ise, sigortalılık tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden ay başından itibaren başlatılır."

Okurlara kısa cevaplar

S.Ulukan: Emekli olduktan sonra SSK'ya sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmalarınızı maalesef SSK (yeni adıyla SGK) web sayfasında göstermiyor. Siz de sigortanızın yatıp yatmadığını, kayıt dışı çalışıp çalışmadığınızı kontrol edemiyorsunuz.

Ali Aydın: 23.05.2007 günü vefat eden SSK emeklisi teyzeniz için 23.05.2007 günü veya öncesi için bankaya yatırılmış emekli aylığı varsa bu mirasa konu olur. Öz veya üvey nüfusa kayıtlı çocuğu yoksa, mirasçıları kardeşleri olacağından teyzenizin mirasına anneniz girecek ve emekli aylığını alabilecektir. Bunun için 23.06.2007 gününe kadar mahkemeden veraset ilamı almanız gerekir. Ayrıca, teyzenizin cenazesini kim defnetmişse, SSK'dan 234 YTL cenaze yardımı alabilir.

Mustafa Sula: Genel idari hizmetler sınıfında çalışanlar için 657 sayılı DMK'nın 36'ncı maddesi (C) bendi özel sektörde geçen hizmetleri için bir değerlendirme yapılmamakta, memuriyet derece ve kademesini etkilememektedir. Öte yandan Vakıfbank, özel hukuk hükümlerine tabi bir bankadır ve çalışanları için 506 sayılı kanunun geçici 20'nci maddesi gereğince kurulmuş özel emeklilik sandıkları vardır. Şayet, Vakıfbank kamu kurumu olsaydı çalışanları 5434 sayılı kanun gereğince Emekli Sandığı iştirakçisi sayılırlardı. Bankadan tazminat almanızın bu konuyla ilgisi olmaz. Velhasıl İstanbul Büyükşehir Belediyesi doğru işlem yapmış, içiniz ferah olsun.

Yaşar Esen: 1985 ile 1993 arasında ifa ettiğiniz polislik süresinden sonra istifa ettiğiniz ve 2007 yılında SSK'dan emekli olduğunuz için T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince kamu çalışmalarınız nedeniyle ikramiye veya kıdem tazminatı alabilme hakkınız yok. Öte yandan polis olarak çalışırken bütün memurlarda olduğu gibi ikramiye veya kıdem tazminatı için bir kesinti yapılmaz. İkramiye veya kıdem tazminatı çalışanın istifa etmemesinin, işyerine ve işverene bağlı olarak çalışmasının bir karşılığıdır.

02.06.2007

Ziya PERVER

Zaman Gazetesi