Dövlət Statistika Komitəsində statistik metaməlumatlar sistemi
Yüklə 75,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1
DÖVLƏT STATİSTİKA KOMİTƏSİ Rəna Lazımova Kənd təsərrüfatı və ekologiya statistika şöbəsinin sektor müdiri Bakı, 27 may 2014 AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA ƏTRAF MÜHİTİN MÜHAFİZƏSİ STATİSTİKASI Rəsmi statistikanın hüquqi çərçivəsi 2
Statistik informasiya statistika haqqında qanuna uyğun olaraq toplanır. Qanun ölkənin iqtisadi və ictimai sferalarında baş verən proseslər haqqında məlumatların müəyyən edilməsi, toplanması, saxlanması, təhlili, ümumiləşdirilməsi, təqdimatı və dərc olunmasının əsas prinsiplərini müəyyən edir və onun icrası mülkiyyət formasından, tabeçiliyindən, yerləşməsindən asılı olmayaraq bütün dövlət orqanları, müəssisələri, təsisatları, təşkilatları üçün və həmçinin fiziki şəxslər üçün vacibdir. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, maddə 94;
«Rəsmi statistika haqqında Qanun» (18.02.1994 ., son dayişiklər 15.11.2011.) Dövlət Statistika Komitəsinin Əsasnaməsi Rəsmi statistikanın hüquqi çərçivəsi Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, maddə 94;
«Rəsmi statistika haqqında Qanun» (18.02.1994 ., son dayişiklər 15.11.2011.) Dövlət Statistika Komitəsinin Əsasnaməsi Statistik informasiya statistika haqqında qanuna uyğun olaraq toplanır. Qanun ölkənin iqtisadi və ictimai sferalarında baş verən proseslər haqqında məlumatların müəyyən edilməsi, toplanması, saxlanması, təhlili, ümumiləşdirilməsi, təqdimatı və dərc olunmasının əsas prinsiplərini müəyyən edir və onun icrası mülkiyyət formasından, tabeçiliyindən, yerləşməsindən asılı olmayaraq bütün dövlət orqanları, müəssisələri, təşkilatları üçün və həmçinin fiziki şəxslər üçün vacibdir. Ətraf mühitin mühafizəsi sahəsi üzrə qəbul edilmiş Qanunlar Atmosfer havasının mühafizəsi haqqında Qanun; Hidrometeorologiya fəaliyyəti haqqında Qanun; Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri və obyektləri
İstehsalat və məişət tullantıları haqqında Qanun; Yerin təki haqqında Qanun; Ətraf mühitə dair informasiya almaq haqqında Qanun Və digər qanun və normativ aktlar
3
qəbul edilmiş Qanunlar Atmosfer havasının mühafizəsi haqqında Qanun; Hidrometeorologiya fəaliyyəti haqqında Qanun; Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri və obyektləri
İstehsalat və məişət tullantıları haqqında Qanun; Yerin təki haqqında Qanun; Ətraf mühitə dair informasiya almaq haqqında Qanun
və digər Qanun və normativ aktlar
4 Azərbaycanda Avropanın müvafiq təsnifatları ilə uyğunlaşdırılmış vahid təsnifat sistemi yaradılmışdır: 1. İqtisadi fəaliyyət növləri təsnifatı - NACE rev.2;
Stat/variant 3;
xərclərin təsnifatı – 2011; 6. Ətraf muhit statistikasına dair qlossari – BMT. “AZƏRBAYCAN 2020: GƏLƏCƏYƏ BAXIŞ” İNKİŞAF KONSEPSİYASI (2012)
dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafa nail olmaqdır. Biomüxtəlifliyin qorunması, yanacaq-enerji kompleksinin ətraf mühitə mənfi təsirinin neytrallaşdırılması, dənizin və onun akvatoriyasının çirklənməsinin aradan qaldırılması və qorunması, yaşıl ərazilərin bərpası və mövcud resursların səmərəli mühafizəsi istiqamətində zəruri tədbirlər gələcəkdə də davam etdiriləcəkdir. Ölkədə ətraf mühitin qorunması sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsinə, ətraf mühitin mühafizəsi mədəniyyətinin aşılanması məqsədi ilə ictimaiyyətin məlumatlandırılmasına xüsusi diqqət yetiriləcəkdir.
5 “AZƏRBAYCAN 2020: GƏLƏCƏYƏ BAXIŞ” İNKİŞAF KONSEPSİYASI (2012)
sosial-iqtisadi inkişafa nail olmaqdır. Biomüxtəlifliyin qorunması, yanacaq-enerji kompleksinin ətraf mühitə mənfi təsirinin neytrallaşdırılması, dənizin və onun akvatoriyasının çirklənməsinin aradan qaldırılması və qorunması, yaşıl ərazilərin bərpası və mövcud resursların səmərəli mühafizəsi istiqamətində zəruri tədbirlər gələcəkdə də davam etdiriləcəkdir. Ölkədə ətraf mühitin qorunması sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsinə, ətraf mühitin mühafizəsi mədəniyyətinin aşılanması məqsədi ilə ictimaiyyətin məlumatlandırılmasına xüsusi diqqət yetiriləcəkdir.
6 Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2012-ci il 21 dekabr tarixli, 2621 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2013-2017–ci illərdə Azərbaycan Respublikasında rəsmi statistikanın inkişafı Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyasının Ekoloji Siyasət Komitəsi tərəfindən Ətraf mühit üzrə Avropa Agentliyi ilə əməkdaşlıq etməklə işlənmiş “Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya (ŞAQMA) ölkələrində ekoloji göstəricilərin istifadəsinə dair Tövsiyələr” əsasında “Azərbaycan Respublikasının ekoloji göstəricilər sistemi” hazırlanmışdır. Göstəricilər sisteminə daxil olan ekoloji göstəricilər milli və beynəlxalq tələblərə uyğundur və aşağıdakı qrupları əhatə edir: Atmosfer havasının çirklənməsi və ozon qatının dağılması İqlim dəyişmələri Su ehtiyatları Biomüxtəliflik Torpaq ehtiyatları Kənd təsərrüfatı Energetika Nəqliyyat Tullantılar Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2012-ci il 21 dekabr tarixli, 2621 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2013-2017–ci illərdə Azərbaycan Respublikasında rəsmi statistikanın inkişafı Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyasının Ekoloji Siyasət Komitəsi tərəfindən Ətraf mühit üzrə Avropa Agentliyi ilə əməkdaşlıq etməklə işlənmiş “Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya (ŞAQMA) ölkələrində ekoloji göstəricilərin istifadəsinə dair Tövsiyələr” əsasında “Azərbaycan Respublikasının ekoloji göstəricilər sistemi” hazırlanmışdır. Göstəricilər sisteminə daxil olan ekoloji göstəricilər milli və beynəlxalq tələblərə uyğundur və aşağıdakı qrupları əhatə edir: Atmosfer havasının çirklənməsi və ozon qatının dağılması İqlim dəyişmələri Su ehtiyatları Biomüxtəliflik Torpaq ehtiyatları Kənd təsərrüfatı Energetika Nəqliyyat Tullantılar 7 İSTİQAMƏTLƏR BAŞ İDARƏ DİGƏR İŞTİRAKÇI TƏŞKİLATLAR Atmosfer havasının çirklənməsi Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Dövlət Statistika Komitəsi, Səhiyyə Nazirliyi Ozon qatının dağıdılması Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
Energetika Nazirliyi, Dövlət Gömrük Komitəsi İqlim dəyişmələri Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Energetika Nazirliyi Su ehtiyatları Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti Fövqəladə Hallar Nazirliyi, “AZƏRSU” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti, Kənd təsərrüfatı Nazirliyi, Səhiyyə Nazirliyi Biomüxtəliflik Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Dövlət Statistika Komitəsi, Dövlət Torpaq Torpaq ehtiyatları Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Kənd təsərrüfatı Nazirliyi Kənd təsərrüfatı Dövlət Statistika Komitəsi Kənd təsərrüfatı Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Energetika Dövlət Statistika Komitəsi (enerji balansı) Sənaye və Energetika Nazirliyi Nəqliyyat Dövlət Statistika Komitəsi Nəqliyyat Nazirliyi, Daxili İşlər Nazirliyi, Baş Dövlət Yol Polis İdarəsi Tullantılar Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Dövlət Statistika Komitəsi, “Təmiz Şəhər” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti, Səhiyyə Nazirliyi, Dövlət Neft Şirkəti ƏTRAF MÜHİTİN MÜHAFİZƏSİ ÜZRƏ MƏLUMATLARIN İNSTİTUSİONAL STRUKTURU Ekoloji informasiya üzrə sistem (ENPI-SEIS) Ekoloji informasiya üzrə birgə sistemin (ENPI-SEIS) yaradılmasına dair Avropa Qonşuluq və Əməkdaşlıq Siyasəti layihəsinin məqsədi monitorinq və ətraf mühitin vəziyyətinin təhlilini aparan, eləcə də müvafiq göstəricilərə əsaslanan ekoloji hesabatları hazırlayan, ekologiya sahəsində fəaliyyət göstərən təşkilatların, statistika və digər orqanların potensialının artırılmasından ibarətdir. Ətraf mühitə dair informasiya dövlətin siyasətinə səmərəli təsir göstərməklə vətəndaşlara yardım edilməsi və ətraf mühit sahəsində əsaslı qərarların qəbul olunmasında mühüm rol oynayır. Hazırda ekoloji məlumatların mərkəzləşdirilmiş sistemi fəaliyyət göstərsə də, bu sistem tədricən informasiyanın birbaşa əldə edilməsi, mübadilə və uzlaşma imkanlarına malik yeni sistemlərlə əvəz olunacaqdır. Ekoloji İnformasiya Sisteminin (ENPI-SEIS) inkişafının təmin olunmasının texniki səviyyəsi BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyasının Ətraf mühitin monitorinq və Ekoloji göstəricilərə dair məqsədli işçi qrupların işindən, siyasi səviyyəsi isə Ekoloji Siyasət Komitəsinin işindən ibarətdir. 8
Ekoloji informasiya üzrə birgə sistemin (ENPI-SEIS) yaradılmasına dair Avropa Qonşuluq və Əməkdaşlıq Siyasəti layihəsinin məqsədi monitorinq və ətraf mühitin vəziyyətinin təhlilini aparan, eləcə də müvafiq göstəricilərə əsaslanan ekoloji hesabatları hazırlayan, ekologiya sahəsində fəaliyyət göstərən təşkilatların, statistika və digər orqanların potensialının artırılmasından ibarətdir. Ətraf mühitə dair informasiya dövlətin siyasətinə səmərəli təsir göstərməklə vətəndaşlara yardım edilməsi və ətraf mühit sahəsində əsaslı qərarların qəbul olunmasında mühüm rol oynayır. Hazırda ekoloji məlumatların mərkəzləşdirilmiş sistemi fəaliyyət göstərsə də, bu sistem tədricən informasiyanın birbaşa əldə edilməsi, mübadilə və uzlaşma imkanlarına malik yeni sistemlərlə əvəz olunacaqdır. Ekoloji İnformasiya Sisteminin (ENPI-SEIS) inkişafının təmin olunmasının texniki səviyyəsi BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyasının Ətraf mühitin monitorinq və Ekoloji göstəricilərə dair məqsədli işçi qrupların işindən, siyasi səviyyəsi isə Ekoloji Siyasət Komitəsinin işindən ibarətdir. 2012-ci ildə Azərbaycan da daxil olmaqla, layihədə iştirak edən ölkələr tərəfindən Ətraf Mühit üzrə Avropa Agentliyinin saytına 11 göstərici üzrə metaməlumatlar yüklənmişdir. Həmin göstəricilərdən 8-i üzrə məlumatlar Ekoloji göstəricilərə dair məqsədli işçi qrupun may ayında keçirilmiş 8-ci sessiyasında müzakirə olunmuşdır. Hər bir göstəricinin müzakirəsində əsas diqqət aşağıdakı aspektləri verilirdi: göstəricilərin hazırlanması və internetdə yerləşdirilməsi, nəşr olunan məlumatların zaman sıraları, format və strukturu. По количеству показателей в онлайновом режиме на веб-сайтах национальных Агентств было отмечено, что Азербайджан публикует 5 показателей из восьми и все опубликованные показатели легкодоступны на главной странице Госкомстата Республики и представлены они на национальном и английском языках. Milli Agentliklərin internet saytlarında göstəricilərin sayı qeyd edilmişdir. Azərbaycan səkkiz göstəricidən beşini Dövlət Statistika Komitəsinin saytında yerləşdirir və onları asanlıqla azərbaycan və ingilis dilində əldə etmək olar. 9
tərəfindən Ətraf Mühit üzrə Avropa Agentliyinin saytına 11 göstərici üzrə metaməlumatlar yüklənmişdir. Həmin göstəricilərdən 8-i üzrə məlumatlar Ekoloji göstəricilərə dair məqsədli işçi qrupun may ayında keçirilmiş 8-ci sessiyasında müzakirə olunmuşdur. Hər bir göstəricinin müzakirəsində əsas diqqət aşağıdakı aspektləri verilmişdir: göstəricilərin hazırlanması və internetdə yerləşdirilməsi, nəşr olunan məlumatların zaman sıraları, format və strukturu. Milli agentliklərin veb saytlarında onlayn rejimdəki göstəricilərin sayı ilə bağlı qeyd olunmuşdur ki, Azərbaycan 8 göstəricidən 5-ni dərc etdirir və Dövlət Statistika Komitəsinin rəsmi veb saytının əsas səhifəsində azərbaycan və ingilis dillərində yerləşdirilmiş bu göstəriciləri asanlıqla əldə etmək mümkündür. Показатели из основного набора показателей ЕЭК ООН, выбранные Секретариатом ЕЭК ООН для организации Atmosfer havasına atılan zərərli maddələr; Şəhər yerlərində havanın keyfiyyəti; Ozondağıdıcı maddələrin istehlakı; İstilik effekti yaranan qazların atılması; Çaylarda oksigenin bioloji istehlakı və ammoniumun konsentrasiyası; Şirin suda biogen maddələr; Xüsusi qorunan ərazilər; Yaranmış tullantılar.
10
Məlumat axınları təşkili üçün UNECE Katibliyi tərəfindən seçilmiş göstəricilər Atmosfer havasına atılan zərərli maddələr; Şəhər yerlərində havanın keyfiyyəti; Ozondağıdıcı maddələrin istehlakı; İstilik effekti yaranan qazların atılması; Çaylarda oksigenin bioloji istehlakı və ammoniumun konsentrasiyası; Şirin suda biogen maddələr; Xüsusi qorunan ərazilər; Yaranmış tullantılar.
ƏTRAF MÜHIT STATİSTİKASI SAHƏSİNDƏ RƏSMİ STATİSTİK NƏŞRLƏR 11
Statistik bülletenlər «Azərbaycan Respublikası üzrə təhlükəli tullantılar»; «Təbii ehtiyatların mühafizəsi və istifadəsinin əsas göstəriciləri»; «Təkrar xammalın istifadəsi».
Statistik məcmualar «Azərbaycanda ətraf mühit, meşəçilik, balıqçılıq və ovçuluq təsərrüfatları»; «Azərbaycanın statistik göstəriciləri»; «Azərbaycanın regionları».
12 Məlumatların yayılması
Müstəqil Dövlətlər Birliyinin (MDB) Statistika Komitəsi BMT-nin statistika şöbəsi Digər Beynəlxalq təşkilatlar
Bütün statistik məlumatlar www.stat.gov.az
Diqqətinizə görə təşəkkür edirik! renal@azstat.org 13 Yüklə 75,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|