1
İnternet artık hayatın vazgeçilmez bir parçası. Herkesin gününün büyük bir bölümü
internette iş yaparak, ödev yazarak, e-maillerine bakarak, facebook ve twitterda gezinerek
geçiyor. Özellikle akıllı telefonların kullanımının artması ile birlikte her an "online"
olabilmek gündelik hayat akışının doğal bir parçası haline geldi. Ancak, bazen bu durum
kontrol dışı bir bağımlılığa da dönüşebilir. İnternet kullanımının bağımlılığına dönüşüp
dönüşmediğini anlamak için, tıpkı madde bağımlılığında olduğu gibi, aşağıdaki sinyallere
dikkat etmek gerekir.
Tolerans (aynı tadı alabilmek için gitgide daha uzun süre internette kalma)
Yoksunluk (internete giremediğinde yoğun girme isteği, merak, sinirlilik,
huzursuzluk, vb.)
Duygusal sorunlar (depresyon, kaygı
bozukluğu, vb.)
Gündelik hayatta bozulmalar (sosyal ilişkilerin azalması ya da kesilmesi gibi)
İnternet bağımlığının bir psikiyatrik tanı olarak değerlendirilmesi süreci henüz
araştırma aşamasında olsa da, uzmanların üzerinde anlaştığı nokta, bu ruh halinin kişinin
akademik/mesleki ve sosyal hayatına ciddi düzeyde zarar verebileceği ve dolayısıyla bu
konuda bir şeyler yapılması gerektiğidir.
Birçok insan interneti iş ve okul yaşamının normal bir parçası olarak kullandığından,
aşırıyı normalden ayırırken bilgisayar, tablet ya da telefon ile geçirilen süreyi kriter almak
imkansızdır. Burada ayırıcı nokta yaşanan “online” olma arzusunun karşı konulamaz gibi
hissedilmesi; koşullar gereği "online” olunamadığında ise bu düşünceyi akıldan atamama,
ruhsal ve fiziksel huzursuzluk gibi şikayetlerin yaşanmasıdır. Normal kullanımda internet
gündelik yaşamın önüne geçmez; eşlik eder ve yukarıda tanımlanan hisler yaşanmaz.
Üniversite öğrencileri interneti en yoğun kullanan kişiler olarak, internet
bağımlılığında en yüksek riski taşır. İnternet ortamı en kolay ulaşılır ve en zor kontrol edilir
alandır. İnternet insanlara olmak istediği kişi olabilmeleri için bir fırsat sağlıyor gibi görünse
de, hayatın odağına yerleştirildiğinde, hem gerçek kişilik ile idealize edilen kişilik arasındaki
hem de kişi ile gerçek sosyal ortam arasındaki boşluğu büyütme tehlikesi vardır. Bu tür
eğilimleri okula gidemez hale gelmeden, ilişkiler çok fazla zedelenmeden,fiziksel sorunlar
yaşamaya başlamadan fark etmek ve nedenlerini anlamaya çalışmak atılacak en önemli
adımlardır.
İNTERNET BAĞIMLILIĞI
2
Online ilişki / Online sosyalleşme (facebook, twitter, tanışma siteleri, vb.) bağımlılığı
Online kompülsiyonlar (kumar siteleri, alışveriş siteleri)
Online seks (seks chatleri, porno siteler, vb.) bağımlılığı
Bilgi yüklemesi (durdurulamayan sörf yapma ya da veritabanı arama)
Online oyun bağımlılığı
İnternet
herkese, ilgi alanlarına dair sınırsız bilgi edinme ve paylaşım imkanı sunar. Yukarıda
belirtilen alanlarda da internet kullanımı gerekli ve keyifli olabilecekken, temel ihtiyaçların ve
dış dünyanın önüne geçtiğinde sorun/bağımlılık olarak tanımlanır.
Bir probleminiz varsa bunu kabul edin. Bağımlıların çoğu problemlerini inkar ederler.
Bir alkoliğin bağımlı olmadığında ve istediğinde bırakabileceğinde ısrar edişini
düşünün
ve kendinizi tartın.
Rutininizi değiştirin. Örneğin eve girdiğinizde ilk yaptığınız şey bilgisayarı açmaksa,
haftanın bir günü ile başlayıp bu alışkanlığı kırmaya çalışın; bilgisayarı açmadan önce
yarım saat başka bir şey yapın.
Gündelik yaşamınızı zenginleştirin. Kulüplere ve diğer kampüs aktivitelerine katılın.
Spor yapın. “Offline” olarak keyif alabileceğiniz aktivitelere her gün mutlaka vakit
ayırın.
Dersteyken, arkadaşlarınızla sohbet ediyorken ya da başka bir işle meşgulken
telefonunuzu konuşmak dışında elinizde tutmamayı alışkanlık haline getirin. Bazen
sıkılsanız bile, bu sıkıntıyı telefonda oyun oynamak ya da facebook sayfanıza bakmak
dışındaki yollarla gidermeye çalışın.
Kendinize birkaç saat internete girmediğinizde çok önemli bir şey kaçırmayacağınızı,
ancak internette çok zaman geçirdiğinizde dış dünyayı kaçırabileceğinizi hatırlatın.
İnternetteki her şey siz ne zaman baksanız orada duruyor olacak, ancak yaşam akıp
gidecek.
İnternetin hayatınızda niye bu kadar önemli hale geldiğini düşünün. Yaptıklarınızın ne
kadarı gerekli, ne kadarı eğlenceli, ne kadarı olmasa da olur şeyler? İnternette
yaptıklarınız üzüntü, boşluk ve güvensizlikle baş etmenin bir yolu mu, yalnızlıktan mı
koruyor, evdeki sorunlardan sıyrılmanızı mı sağlıyor? Bu soruları yanıtladıktan sonra
İnternet Bağımlılığının Türleri
İnternet Bağımlılığı ile Baş Etmek için Öneriler
3
internetin sizin için bir baş etme yöntemi haline geldiğini düşünyorsanız, alternatif baş
etme yöntemlerini değerlendirin.
Fiziksel şikayetleriniz ve gündelik yaşamınızdaki bozulmalar artıyorsa ya da kendi
kendinize bir çözüm yolu bulmakta zorlanıyorsanız, bir uzmandan yardım almayı
düşünebilirsiniz.
Aslında internet sizin için
o kadar da önemli değilken, aşık olduğunuzda, sevgilinizden
ayrıldığınızda ya da sosyal ortamda bir reddedilme/kırgınlık yaşadığınızda kendinizi
bilgisayarın başından kalkamaz ya da telefonunu sürekli kontrol eder halde bulabilirsiniz.
Aşık olduğunuz kişinin tüm facebook resimlerini ezberleyebilir, eski sevgilinizin her
tweetinin size yönelik bir mesaj olduğunu düşünebilir, arkadaşlarınızın birbirine yazdığı
yorumlardan başınızı kaldıramayabilirsiniz. Bu tür durumlar da, yaşadığınız duygu
yoğunluğundan kaçınmanın bir aracı olabilir ve asıl ihtiyacınız karşılanmadığı için sanal bir
tatmin ile durumu geçiştiriyor olabilirsiniz. Olumsuz da olsa bu yaşantılarla yüzleşmek uzun
vadede daha iyi hissetmenizi ve sağlıklı davranmanızı sağlayacaktır.
İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ
PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BİRİMİ
E-Posta: pdb@bilgi.edu.tr
Tel: 212 311 76 74
Yalnızca İstanbul Bilgi Üniversitesi öğrenci ve
personeline hizmet verilmektedir
Durumsal Bağımlılıklar