Dərsliklə bağlı tqdk-ya daxil olmuş və açıq müzakirələrdə bildirilmiş qeydlər, iradlar və təkliflər



Yüklə 197,33 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/7
tarix06.02.2018
ölçüsü197,33 Kb.
#26000
növüDərs
  1   2   3   4   5   6   7



 

 



 

 

Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 

10-cu sinifləri üçün “Fizika” dərsliyi 

 

Müəlliflər: Mirzəli Murquzov 

Sərhəddin Abdullayev 

Rasim Abdurazaqov 

Natiq Əliyev 

Məhəmməd Hüseynli 

Cahangir Hüseynov 

Azər Səmədov 

Aydın Süleymanov 

 

Bakı: Bakı Nəşr, 2013. 

 

Dərsliklə bağlı TQDK-ya daxil olmuş və açıq 

müzakirələrdə bildirilmiş qeydlər, iradlar və təkliflər 

əsasında hazırlanmış

 

 

YEKUN RƏY 

 

 




 

Yekun



 

rəy aşağıdakı meyarlar əsasında formalaşmışdır: 



1. Məzmunun işlənməsi baxımından; 

2. Dil və yazı üslubu baxımından; 

3. Dizayn və bədii tərtibat baxımından; 

4. Tapşırıqların elmi-metodiki uyğunluğu baxımından. 

 

1.

 

Məzmunun işlənməsi baxımından

 

 

Dərslikdə  9  fəslin  –  “Klassik  mexanikanın  əsasları.  Kinematikanın 



əsasları”, “Dinamikanın əsasları”, “Saxlanma qanunları”, “Mexaniki rəqs və 

dalğalar”“Relyativistik  mexanika”,  “Molekulyar  fizika.  Molekulyar-kinetik 

nəzəriyyənin  əsasları”,  “Buxar  və  mayelərin  xassələri”,  “Bərk  cisimlər”, 

“Termodinamikanın əsasları” və 88 dərs mövzusunun tədrisi planlaşdırılmışdır.  

Dərslikdə proqramda nəzərdə tutulan bütün bölmələr və bu bölmələrə uyğun 

mövzular tam əhatə olunmuşdur.  

Bununla  yanaşı,  dərslikdə  müəyyən  qüsurlar,  dəqiqləşməyə  ehtiyacı  olan 

məqamlar var. Bunlar aşağıdakılardır: 

Səhifə  4-də  son  cümlədə  “Mikrocisimlər”  əvəzinə  “Makrocisimlər” 

verilməlidir. 



Səhifə  5-də  7-ci  abzasda  “Saniyə  –  sezium  -133  atomunun  şüalanma 

periodunun 9192631770 mislinə bərabər zamandır” fikri qeyd edilmişdir. Lakin 

sezium-133-ün hansı şüalanmasına aid olduğu verilməmişdir. 



Yenə  həmin  səhifədə  sonda  qalın  şriftlərlə  verilmiş  “Metr  –  işığın 

vakuumda  1/299792458  saniyədə  yayıldığı  məsafədir”  cümləsinin  çıxarılması 

məsləhətdir. 



Səhifə 6-da sonda verilmiş “Ölçülərinə görə aləmi üç qrupa ayırmaq olar: 

Mikroaləm  –  ölçüsü  10

-8 

m-dən  kiçik;  Makroaləm  –  ölçüsü 

-8

20

10 ÷ 10

m-ə 

qədər;  Meqaaləm  –  ölçüsü  10

20 

m-dən  böyük”  ifadəsinin  çıxarılması  tövsiyə 

edilir.  Bu  bölgü  tamamilə  şərtidir  və  nə  üçün  belə  bölünmənin  aparıldığı 

əsaslandırılmadıqda heç bir əhəmiyyətə malik deyil. 

Səhifə  7-də  “Mexaniki  hərəkət.  Hesablama  sistemi”  mövzusunda  2-ci 

abzasda  qalın  şriftlərlə  verilmiş  “Mexaniki  hərəkət  –  zaman  keçdikcə  cismin 




 

başqa  cisimlərə  nəzərən  vəziyyətinin  fəzada  dəyişməsidir”  cümləsinin 

Mexaniki  hərəkət  –  zaman  keçdikcə  cismin  fəzada  başqa  cisimlərə  nəzərən 

vəziyyətinin dəyişməsidir” kimi verilməsi məqsədəuyğundur. 

Səhifə  8-də  4-cü  abzasda  qalın  şriftlərlə  verilmiş  “Hesablama  cismi  və 

onunla  bağlı  koordinat sistemi  birlikdə  hesablama  sistemi  adlanır” tərifi tam 

deyil,  bu  tərif  “Hesablama  cismi,  onunla  bağlı  koordinat  sistemi  və  vaxtı  ölçən 



cihaz birlikdə hesablama sistemi adlanır” kimi verilməlidir. 

Səhifə  10-da  3-cü  abzasda  verilmiş  “Cismin  hərəkəti  kimi  onun 

trayektoriyası da nisbidir” cümləsinin “Trayektoriyanın forması da nisbidir” ilə 

əvəz  edilməsi  məqsədəuyğundur.  Çünki  trayektoriya  anlayışdır  və  o,  nisbi  ola 

bilməz. 

Yenə  həmin  səhifədə  6-cı  abzasda  verilmiş  “Gedilən  yol  –  trayektoriya 

üzrə  cismin  qət  etdiyi  məsafədir”  cümləsinin  çıxarılması  tövsiyə  edilir.  Çünki 

bundan əvvəlki cümlədə bu fikir ifadə olunub. 



Səhifə  11-də  sondan  2-ci  abzasda  verilmiş  “Düzxətli  hərəkətin  istiqaməti 

dəyişərsə,  cismin  getdiyi  yol  yerdəyişmənin  modulundan  böyük  olur:  l > S ” 

cümləsindən “Düzxətli” sözü çıxarılmalıdır. Çünki əyrixətli hərəkətdə də bu hökm 

doğrudur və hökm əhatəli verilsə yaxşı olar. 

Səhifə  12-də 3-cü abzasda verilmiş cümlədə hadisəyə  misal olaraq səhifə  9-

da qeyd olunmuş göldə hərəkətin göstərilməsi məqsədəuyğundur.  



Səhifə 13-də “Sürət” mövzusunda (1.1) düsturu “

S

υ=

t





” kimi verilməlidir.

 

Yenə 



həmin 

səhifədə  sondan  4-cü  abzasda  verilmiş  “Düzxətli 

bərabərsürətli  hərəkət  zamanı  cismin  sürətinin  modulu  və  istiqaməti 

dəyişmir: 

υ = const



  fikri  səhifə  11-də  sondan  2-ci  abzasda  verilmiş  cümlə 

(“Düzxətli  hərəkətin  istiqaməti  dəyişərsə,  cismin  getdiyi  yol  yerdəyişmənin 

modulundan  böyükdür”)  ilə uyğun gəlmir. Bu fikir birinci cümlədə daha dəqiq 

ifadə olunub.  



Səhifə  14-də  2-ci  abzasda  verilmiş  rəqəmlər  real  deyil.  Belə  ki,  əgər  nəzərə 

alınsa  ki,  avtomobil  t

1

=5  san  kiçik  sürətlə  hərəkət  etmiş  və  t



2

=10  san  ərzində 

dayanmışdır. Qalan 10 saniyə ərzində 1000 m getmək real deyil. 



Yüklə 197,33 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə