Dərsi Mövzu: «Xeyir verənə xeyir, zərər verənə zərər»



Yüklə 38,88 Kb.
tarix18.06.2018
ölçüsü38,88 Kb.
#49472
növüDərs

Dağıstan respublikasının təhsil nazirliyi

11 saylı orta məktəb

5 “b” sinifdə

Açıq oxu dərsi

Mövzu:


«Xeyir verənə xeyir,

zərər verənə zərər»

Azərbaycan dili və

ədəbiyyat müəllimi

Məmmədova T.B.

Salam uşaqlar, əyləşin. Gördüyünüz kimi qonaqlarımız var. Onlar sizin yaradıcılıq,tədqıqatçılıq işinizə qeymət verəcəklər.Ona görə siz aktiv iştirak etmılisiniz, mən isə sizin köməyiniz ilə onları maraqlandırmalıyam. Savadlı insanlara maraqlı nə ola bilər? Əlbəttə, Azərbaycan ədəbiyyatı və onun müxtəlif formalarında ifadə olunması.

Lövhədə yazılmış epiqrafa fikir verin. Elm və ədəb öyrənmək ən şərəfli vəzifədir. Bu müdrik sözlərin müəllifi Şeyx Maxmud Şəbüstəridir. Sizcə uşaqlar niyə elm və ədəb insan üçün ən şərəfli vəzifə sayılır?

Çünki elmli adam digər insanlardan fərqli olur. Elmli və ədəbli insanın yanına ancaq ancaq yaxçı insanlar toplaşır. Hər birimizə elmli adamla söhbət etmək maraqlı olur. Ədəbli insandan isə çox şeyi öyrənmək olur. Siz uşaqlar elmli və ədəbli olmaq üçün hara gəldiniz? Əlbəttə məktəbdə ədəbiyyat dərslərində biz sizinlə müxtəlif mövzularda söhbət aparırıq.

Sual: Ədəbiyyat hansı dildən gələn sözdür?

Cavab: Ərəb

Sual: Mənası?

Cavab: Gözəllik, zəriflik, incəlik, tərbiyə, bilik, elm deməkdir.

Sual: Kim deyər ədəbiyyatın neçə növü var?

Cavab: 2

Sual: Növlər necə adlanır?

Cavab: Yazılı və şifahi.

Sual: Şifahi ədəbiyyata hansı əsərləri aid etmək olar?

Cavab: Tapmacalar, laylalar,sayaçı sözlər, nazlamalar, atalar sözü və məsəllər.

Bəli uşaqlar, bəs

Sual: Nağılları ədəbiyyatın hansı janrına aid etmək olar?

Cavab: Nağıl, şifahi xalq ədəbiyyatın ən gədim janrlarından biridir.

Sual: Nağılların məzmuna görə neçə növü var,necə adlanır sadalayın?

Cavab: Nağılların məzmuna görə üç növü var: heyvanlar haqqında olan nağıllar, sehirli nağıllar, meişət nağıllar.

Sual: Heyvanlar haqqıhda olan nağılları sadalayın.

Cavab: “Qaz və durna”, “Ovçu Piri”, “Tülkünün gücü”, “Pişik və qaranquş”, “Dəvə və Tülkü”.

Sual: Sehirli nağılları sadalayın.

Cavab: “Balıqçı və balıq”, “Dostların sirri”,”Şahzadə - Mütalib”, “Məlikməmmədin nağılı”,”Sehirli sünbül”.

Sual: Meişət nağıllarl yadımıza salaq.

Cavab: “Düşüncəli İlyas”, “Usta Abdulla”, “Yeddi nar çubuğu”,”Altı çörək”, “Qoca baba və nənə”.

İndi isə ,uşaqlar, sizin diqqətinizi interaktiv lövhəyə yönəldirəm.Hansı şəkildə sizə tanış nağıl qəhrəmanı var o nağılı adın və hansı xalqın nağılıdı deməlisiniz.


  1. “Tülkü və durna” – Rus nağılı

  2. “Qoğal” – Rus nağılı

  3. “Yalançı çoban” - Azərbaycan xalq nağılı.

  4. “ Sindbadın birinci səyyahəti” - ərəb xalq nağılı

  5. “Aslan və iki öküz” – Azərbaycan xalq nağılı

  6. “Balıqçı və balıq ” – Rus nağılı

  7. “Göyçək Fatmanın nağılı” – Azərbaycan xalq nağılı

  8. “Üç qardaş” – Özbək xalq nağılı

  9. “Altı çörək” – hind xalq nağılı

  10. “Biləndər” – Azərbaycan xalq nağılı.

“Biləndər” nağılı kim danışar?(вопрос рассказчику) Bu nağılın əsas qəhrəmanı Biləndərdi. De görüm unun hansı xasiyyəti sənə xoş gəlir?

Aşağı siniflərdən başlayarkən, biz nağıllar keçirik? Deyin görüm uşaqlar,

Sual: Nağıllar bizə nə öyrədir? Hər nağılda bir əxlaq var. Hər nağıldan bir nəticə çıxararkən biz nəyi isə öyrənirik.

Cavab: həqiqəti demək

Cavab: ədalətli olmaq

Cavab: çalışqan olmaq (Добавить слайд солнышко)

Cavab: dostluğa qeymət vermək

Cavab: hiyləgərlərin sözünə aldanmamaq

Cavab: Paxıl, tamahkar olmamaq

Cavab: Ağıllı və hazırcavab olmaq.

Cavab: xeyirxah olmaq

İnsanlarınarasında da xeyirverənlərdəvar, təəssüfki,zərərverənlərdəazdeyil. Ulubabalarımızdangalanbirməsəlvar: “ Xeyirverənəxeyir, zərərverənəzərər”.

Bu sözləriBəhlulDanəndədemiş.Soruşarsızkimə?Nağıletdiyiməsərsizəaydınolmaqüçünlüğətlərinizəsözləriyazın.

Lüğət işi.

Şikaraçıxmaq – выходить на охоту

Cəllad – палач

Xəlvətcə demək – сказать по секрету

Zəhər – яд

Göyot – зелёная трава

Atalar sözünü düz olduğunu nağıl əsasında isbat edin.

(şagirdlər cavab verirlər)

Yenə də uşaqlar ağıl, elm və bilik haqqında olan atalar sözlərini tamamlayaq.

Ağıl yaşda deyil .....(başdadır)

Ağıl – ağıldan ... (üstün olar)

Elm ağılın .... (çırağıdır )

Elmin gücü, ..... (yıxar bürcü )

Elmsiz adam - .... (meyvəsiz ağac)

Yorulduz ? İstirahət etmək istəyirsiniz? Deyin görüm uşaqlar elm ,bilik almaq üçün siz hara gəlirsiz?

Cavab: Məktəbə.

Sual: Məktəbdə oxuyan uşaqlar kimlərdi? Onlara necə deyirlər?

Cavab: Şagirdlər

Gəlin sizinlə "Beyin həmləsi" oyunu oynayaq. Mənim bir sualım olacaq, ancaq cavablarım çoxdur. Siz isə diqqətlə qulaq asın , mənim suallarıma doğru cavab verin. “Doğru” olsa əl çalın, “yalan” olsa sakitcə oturun.
Şagird dərsə yığışarkən çantasına nə yığır?
Kitablar və dəftərlər? (Doğru)

Rəngbərəng qələmlər? (Doğru)


Sevimli oyuncaqlar? (Yalan)

Yumşaq yastıq, nalçalar? (Yalan)


Çayqabı ilə fincan (Yalan)

Gözəl, qəşəng qələmdan? (Bəli)


Rəsm üçün böyük albom? (Bəli)

Toyuqdan dadlı bulyon ? (Yalan)


Nizamidən məruzə? (Bəli)

Şirin, yumşaq bir kökə (Doğru)


Dişlər üçün fırçalar? (Yalan)

Körpə üçün pamperslar? (Yalan)


Oxumaq üçün dərslik? (Doğru)

Qıymətüçüngündəlik? (Doğru)


Krossvord, inşa, rebuslar? (Doğru)

Stəkan, boşqab, samovar? (Yalan)


Qızılqəfəsdəbülbül? (Yalan)

Müəlliməüçünqızılgül? (Doğru)

Akvariumdatimsah? (Yalan)

Həsirdənboyükpapaq? (Yalan)

JekiÇandanfilmlər? (Yalan)

Koroğludankitablar? (Doğru)

“LeyliMəcnun” diskləri? (Doğru)

Maraqlıcızgifilmləri? (Doğru)


İndi isə ,uşaqlargəlinmaraqlıçizgifilminəbaxaq.(Çizgifilmi).

Gördüyünüzçizgi filmin qəhrəmanları kimlərdi?Oğlan, xoruz,vəeşşək. Bəstülkü.Tülkühiyləgərdi , filmin mənfisürətidir.Uşaqlarbizimteleyimizdəbirböyük,möhtəşəmfilmdir.



(müəllim mətni nağıl edir.)

Uşaqlar Lətifə xoşunuza gəldi?

Onu daha dərin anlamaq üçün gəlin rollarla oxuyaq.

(rollarla oxuyaq.)

Uşaqlar bu əsərin sonu sizin xoşunuza gəlir?



(Özünü yoxla).

  1. Padşah hara çıxmaq istəyirdi?

  1. Şikara b)meydana c) bostana

  1. Padşahın Bəhlula acığı nədən tutur?

  1. Bəhlul ona bərkdən bağırır b) Bəhlul ona hücum edir c) Bəhlul ona bərkdən gülür

  1. Bəhlul kimə əmr edir padşahı öldürməyə?

  1. Qonşusuna b)cəllada c)vəzirinə

  1. Bəhlulu oldürməyə kim razılaşır?

a)cəllad b)bir arvad c) pəhləvan

5. Bəhlul Danəndəni öldürmək üçün arvad nə tədbir gördü?



a) zəhərlə un yoğurub çörək bişirdi b) qəndin üstünə zəhər səpdi c) qapısının ağzına ip çəkdi

6. Bəhlul çörəyi hara apardı?

a) dörd yolun arasına b) arvadın qapısının ağzına c)göy otun üstünə

7.Çörəyi yeyənlər nə üçün öldülər?

a)kiflənən çörək idi b) zəhərli çörək idic)несвежий хлеб

8. Ölənlər kim idi ?



a) yaxın qohumları b) yaxın qonşuları c) qıraqadamlar

Deyingörümarvadınözünəgördüyüişdənxeyiroldu?

O özqohumlarınbəlayəsaldı ,özüözgününqaraelədi.

MöhtəşəmNizamiGəncəviningözəlbirsözlərivar:

Yamanlıqeləsəözgəyəhərkəs,

Çıxarqabağına ,hədərəgetməz.

ƏssarTəbriziisəbelədeyir:

Pisadamdünyadayaxşılıqgörməz.

Məninyuxarısinfimdəoxuyanşagirdlərimbeləfikirləşirlər. “Yaxşınədirpisnədirmövzusundabirmisrayazıblar

Eycamaatçətinzəmanəgəlib

Xəyanətfitnəyalandövrügəlib

Gəlinçalıçaqnursaçangünçıxsın

Şüalarındayaxşılıqisinsin.

intizamlıAxı biz insanlarpislikyoxyaxşılıqetməküçünyaranmışıq. Hərinsanyaxşıüzlü, yaxşısözlü, yaxşıdüşüncəli ,yaxşıməsləklivəyaxşıəməlliolmalıdır. Bizimyaxşıdüşüncələrimiz, yaxşıəməllərimizbizipilləpilləyüksəltəcək.





Dərsimizinsonundaözünüzüçünnənəticəçıxarabildiz?



(vaxtqalsa )

Tapmaca: Xərcləməsən azalar,Tapmaca: Nə baltadı, nə kərki,

Xərcləsən çoxalar.Bütün kəsərdən iti.

(elm) (ağıl)


1. Nansı ağaclar qışda yaşıl qalır? (küknar, sidr ağacı və tozağacı).

2. Tozağacın 5 budağı var, hər budaqda 5 alma yetişib. Tozağacının bəhəri neçə almadan olur? (Tozağacı bar verən ağac deyil)

3. Ağacların həkimi - hansı quşa deyilir? (Ağacdələn.)

4. Masanın dörd küncü var. Dördündən birin mişarladılar. Masanın necə küncü qaldı? (beş)

5. Ən böyük qazana nə yerləşməz? (onun qapağı)

6.Hansı planetə göy deyilir? (Yer kürəsi.)

2.Hansı filin burunu yoxdur ? (Shahmat fili.)

3.Yuxuda dənizə batanda özünüzü necə xilas edərsiz? (Yuxudan oyanarıq.)



4. Bayrağın neçə rəngi var(üç.)
Yüklə 38,88 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə