N. C əfərov, M. Ç oban ov, Q. P a şa yeva
(Protokol 3) qərarı ilə prof. N.Cəfərovun, prof. M.Çobanovun və
siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Q.Paşayevanın birgə hazırladıq
ları «Azərbaycanşünaslığın əsaslan» adlı dərs vəsaitinin el
mi-nəzəri və praktik baxımdan aktual səciyyə daşıdığı nəzərə alı
naraq, onun çapı məqsədəuyğun hesab edilib. Elmi ictimaiyyətə
ilk dəfə təqdim olunan bu vəsait yuxanda adları qeyd olunan rəy
lər və fakültə Elmi Şuralanmn qərarları əsasında çap olunub.
Prof. M .Çobanov
6
«AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ
KONSTİTUSİYASI»ndan:
“Ərazi:
I.
Azərbaycan Respublikasının ərazisi vahiddir,
toxunulmazdır və bölünməzdir.”
(Maddə 11)
«Vətəni müdafiə:
1.
Vətəni müdafiə hər bir vətəndaşın borcudur. Qanunla
müəyyən edilmiş qaydada vətəndaşlar hərbi xidmət
keçirlər».
(Maddə 76)
«Dövlət dili:
I.
Azərbaycan Respublikasının Dövlət dili Azərbaycan
dilidir. Azərbaycan Respublikası Azərbaycan dilinin
inkişafını təmin edir».
(Maddə 21)
«Azərbaycan Respublikasının Təhsil Qanıınu»ndan:
«Tədris dili:
Azərbaycan Respublikasının təhsil müəssisələrində
tədris dili Azərbaycan dilidir».
(Maddə 7)
«Azərbaycan dövlətinin rəmzləri:
1. Azərbaycan Respublikasının dövlət rəmzləri
Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı,
Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi və
Azərbaycan Respublikasının Dövlət himnidir»
(Maddə 23)
«Dövlət rəmzlərinə hörmət:
Hər bir vətəndaş Azərbaycan Respublikasının dövlət
rəmzlərinə - bayrağına, gerbinə və himninə hörmət
etməlidir».
(Maddə 75)
A zərb a yca n şü n a slığ ın əsasları
7
A Z Ə R B A Y C A N R E S P U B L İK A S IN IN
D Ö V L Ə T R Ə M Z L Ə R İ
Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı
Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi
A zərb a yca n şü n a slığ ın əsasları
A Z Ə R B A Y C A N R E S P U B L İK A S IN IN
D Ö V L Ə T H İM N İ
S ö zlə ri: Ə h m ə d C a va d ın ,
M u siq isi: Ü ze yir H a c ıb əylin in
A zərbaycan! A zərbaycan!
Ey qəhrəm an övladın şanlı Vətəni!
Səndən ötrü can v en n əy ə cüm lə hazırız!
Səndən ötrü qan tökm əyə cüm lə qadiriz!
Ü çrəngli bayrağınla m əsud yaşa!
Ü çrəngli bayrağınla m əsud yaşa!
M inlərlə can qurban oldu,
Sinən hərbə m eydan oldu!
H üququndan keçən əsgər,
H ərə bir qəhrəm an oldu!
Son olasan gülüstan,
Sənə hər an can qurban!
Sənə m in b ir m əhəbbət
S inəm də tutm uş m əkan!
N am usunu hifz etm əyə,
B ayrağını yüksəltm əyə
C üm lə gən clər m üştaqdır!
Şanlı Vətən! Şanlı Vətən!
A zərbaycan! A zərbaycan!
A zərbaycan! A zərbaycan!
9
N. Cəfərov, M . Ç oban ov, Q. P a şa yeva
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI
(Xülasə)
Azərbaycan Respublikasının ərazisi: 86,6 min kv/km.
Ölkə 44° və 52° Şərq uzunluğu dairəsində, 38° və 42° Şimal en
dairəsində yerləşir. Azərbaycan Respublikası Cənubdan İran
İslam Respublikası ilə 756 km və Türkiyə ilə 13 km, Şimaldan
Rusiya Federasiyası ilə 390 km. Şimal-qərbdən Gürcüstanla 480
km, Qərbdən Ermənistanla (Qərbi Azərbaycanla) 1007 km həm
sərhəddir. Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda ən enli
sahəsinin uzunluğu 456 kilometrdir. Azərbaycan Respublikasının
paytaxtı Bakı şəhəridir.
Azərbaycan Respublikasının inzibati-ərazi bölgüsü: Əha
linin 1989-cu il siyahıya alınmasından sonrakı dövrdə Azərbay
can Respublikasının inzibati-ərazi bölgüsündə xeyli dəyişiklik baş
vermiş, yeni rayonlar və ərazi vahidləri yaradılmışdır. Azərbay
can Respublikasının tərkibində Naxçıvan Muxtar Respublikası,
65 inzibati rayon, 12 Respublika tabeli şəhər vardır. Bakı şəhə
rinin ərazisi 12 rayon, Gəncə şəhərinin ərazisi 2 inzibat rayona
bölünmüşdür.
Azərbaycan Respublikasının daimi əhalisinin sayı və də
yişməsi: Azərbaycan Respublikasının daimi əhalisinin sayı
1999-cu ilin 27 yanvar vəziyyətinə görə 7.953.438 nəfər
olmuşdur. Ötən on il ərzində əhalinin sayı 13 % artmışdır.
2012-ci ilin sonlarına olan məlumata görə, Azərbaycan
Respublikasının əhalisinin sayı 9,6 milyona yaxındır. Əhalinin 51
%-i şəhərdə, 49 %-i kənddə yaşayır. Əhalinin 48,8 %-i kişilər,
51,2 %-i qadınlar təşkil edir.
10
Л zərbaycan şü n aslığn ı ə sa sla n
GİRİŞ
AZƏRBAYCANÇILIQ PROBLEMİNİN
YARANMASI ZƏRURƏTİ VƏ ONUN İNKİŞAFI
Azərbaycan xalqının son iki əsrdəki tarixinə dərindən nəzər
saldıqda məlum olur ki, Azərbaycançılıq bir ictimai-siyasi ideolo
giya kimi, əsasən, XIX əsrin ikinci yarısından etibarən yaranmağa
başlamışdır...
Azərbaycan xalqının tarixinə tarixilik və müasirlik prizmasın
dan baxdıqda məlum olur ki, «Azərbaycan xalqı ərazi bütövlüyü
nü, siyasi birliyini itirsə də, tarixi təfəkkürünün bütövlüyünü heç
zaman itirməmişdir. Və bu milli tarixi təfəkkürün bütövlüyüdür
ki, xalq özünün milli ideallarına həmişə sadiq qalmış, onların el
mi-nəzəri yekunu olaraq, Azərbaycançılıq ideologiyasını yaradıb
inkişaf etdirmişdin).
Yuxarıda qeyd olunanlardan məlum olur ki, həyatda baş
verən hər bir hadisənin kökündə Tarixin olduğu kimi, Tarixin də
bətnində müasirlik (və gələcək) bərqərar olur...
Xalqımızın tarixində Azərbaycançılıq ideologiyasının ilk
xırda ünsürləri-cücərtiləri XVI əsrdən (Şah İsmayıl Xətainin
islahatları ilə) nəzər-diqqəti cəlb etsə də, XV1I-XVI1I əsrlərdə isə,
həmin cücərtilərin ən parlaq dövrünə çevrilir (Lakin ölkədə
dağınıqlıq və parçalanma hadisələri güclənir...) ... XVIII əsrin
sonu və XIX əsrin birinci rübündə isə bədxah şimal və cənub
qonşularımız (Çar Rusiyası və İran şahlığı) tərəfindən Tarixi
Azərbaycan ərazisi parçalanır... Lakin xalqımız öz milli ruhunu,
11
Dostları ilə paylaş: |
