Ders plâNI

DERS PLÂNI

BÖLÜM I

Dersin adı				Fen Bilimleri
Sınıf				6
Ünitenin Adı/No				6.2. Kuvvet ve Hareket / Fiziksel Olaylar
Konu				DENGELENMİŞ KUVVETLER
Önerilen Süre				4 ders saati
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları /Hedef ve Davranışlar								6.2.1.1. Bir cisme etki eden kuvvetin yönünü, doğrultusunu ve büyüklüğünü çizerek gösterir. 6.2.1.2. Bileşke kuvveti açıklar. 6.2.1.3. Bir cisme etki eden birden fazla kuvveti deneyle ve çizimle gösterir. 6.2.1.4. Dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetleri, cisimlerin hareket durumlarını gözlemleyerek keşfeder ve karşılaştırır.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış Örüntüsü								Kuvvet, newton, uygulama noktası, şiddet
Güvenlik Önlemleri (Varsa):
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri								Soru-Cevap, Buluş, Araştırma, Gösteri, İnceleme, Deney
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça								Ders kitabı, kaynak kitap, takoz, ip, cetvel, dinamometre
Açıklamalar
	Büyüklükleri ve yönleri aynı olan kuvvetlere eş kuvvetler denir. Büyüklükleri aynı, yönleri ters olan kuvvetlere zıt kuvvetler denir Dengelenmiş ve Dengelenmemiş Kuvvetler Dengelenmiş Kuvvetler : Bir cisme uygulanan kuvvetlerin bileşkesi yani net kuvvet sıfır ise cisme etki eden kuvvetlere dengelenmis kuvvetler denir. Bir cisme uygulanan aynı doğrultulu, eşit büyüklükte ve zıt yöndeki kuvvetlere dengelenmiş kuvvetler denir Dengelenmis kuvvetlerin etkisinde olan cisimler önceki hareketlerine aynen devam ederler. Cisim başlangıçta duruyorsa durmaya, hareket halinde ise sabit süratli hareket yapmaya devam eder. Cisimler hareket hâlindeyken dengelenmiş kuvvetlerin etkisinde kalırsa cismin hareketinde bir değişiklik olmaz ve cisim sabit süratle hareketini sürdürür Cisme etki eden bileşke kuvvet sıfır ise cisim hareket etmez veya sabit süratle hareket eder. Dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir. Aynı doğrultuda ve saatte 60 km süratle yol alan bir otomobil, süratini değiştirmeden yol almaya devam ettiğinde dengelenmiş kuvvetlerin etkisi altındadır Örneğin 20 m/s sabit süratle hareket eden araç dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir, bir cisme zıt yönde 5 er N luk kuvvetler etki ediyorsa cisim durur. Dengeleyici (Dengeleyen) Kuvvet: Bileşke kuvvet ile aynı şiddette aynı doğrultuda olan ancak bileşke kuvvet ile zıt yönlü olan kuvvete dengeleyici kuvvet denir. Örneğin bir cisme etki eden bileşke kuvvet 5 N dur. Bu cismin dengeleyici kuvveti zıt yönde 5 N dur. Dengelenmemiş Kuvvetler: Bir cisme etki eden net kuvvet sıfırdan farklı ise dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir. Dengelenmemiş kuvvetlerin etkisinde cisimlerin hareket yönünde ve süratinde değişiklik olabilir. Örneğin yavaşlayan bir araba veya hızlanan bir motosiklet dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir. Daldan düşen elma dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir. ÖRNEKLER : 1- Duran bir top, dengelenmemiş kuvvetlerin etkisiyle harekete geçer. 2- Tenis topunun hareketinin yönü ve sürati dengelenmemiş kuvvetlerin etkisiyle değistirilebilir. 3- Hareket halindeki bir top, dengelenmemiş kuvvet uygulanarak durdurulabilir. 4- iki kisi tarafından aynı yönde itilen araç, dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir. 5- Farklı büyüklükteki kuvvetlerle zıt yönde itilen kapı, dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir. 6- Dururken harekete geçen araç, dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir. (Motor kuvveti, sürtünme kuvvetinden büyüktür.). 7- Futbolcunun topa vurması, kalkış yapan helikopter, daldan düsen elma, durağa yaklaşan belediye otobüsü (dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir NOT : 1- Cismin sabit süratli hareket yapması, dengelenmis kuvvetlerin etkisinde olduğunu gösterir. 2- Cismin hızlanan veya yavaşlayan hareket yapması dengelenmemiş kuvvetlerin etkisinde olduğunu gösterir.

Engin TERZİOĞLU

Fen ve Teknoloji Öğretmeni