VAN_40441-6_Verplaetse_Der_moralische_Instinkt.indd 1
16.08.11 06:49
ISBN Print: 9783525404416 — ISBN E-Book: 9783647404417
© 2011, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen
Jan Verplaetse, Der moralische Instinkt
VAN_40441-6_Verplaetse_Der_moralische_Instinkt.indd 2
16.08.11 06:49
ISBN Print: 9783525404416 — ISBN E-Book: 9783647404417
© 2011, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen
Jan Verplaetse, Der moralische Instinkt
Jan Verplaetse
Der moralische Instinkt
Über den natürlichen Ursprung unserer Moral
Aus dem Niederländischen von Christiane Kuby
und Herbert Post
Mit 3 Abbildungen
Vandenhoeck & Ruprecht
VAN_40441-6_Verplaetse_Der_moralische_Instinkt.indd 3
16.08.11 06:49
ISBN Print: 9783525404416 — ISBN E-Book: 9783647404417
© 2011, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen
Jan Verplaetse, Der moralische Instinkt
Bibliografi sche Information der Deutschen Nationalbibliothek
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der
Deutschen Nationalbibliografi e; detaillierte bibliografi sche Daten sind
im Internet über http://dnb.d-nb.de abrufb ar.
ISBN 978-3-525-40441-6
ISBN 978-3-647-40441-7 (E-Book)
© 2011, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen/
Vandenhoeck & Ruprecht LLC, Oakville, CT, U.S.A.
www.v-r.de
Alle Rechte vorbehalten. Das Werk und seine Teile sind urheberrechtlich
geschützt. Jede Verwertung in anderen als den gesetzlich zugelassenen Fällen
bedarf der vorherigen schrift lichen Einwilligung des Verlages.
Printed in Germany.
Satz: Punkt für Punkt GmbH · Mediendesign, Düsseldorf
Druck und Bindung:
H Hubert & Co, Göttingen
Gedruckt auf alterungsbeständigem Papier.
VAN_40441-6_Verplaetse_Der_moralische_Instinkt.indd 4
16.08.11 06:49
ISBN Print: 9783525404416 — ISBN E-Book: 9783647404417
© 2011, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen
Jan Verplaetse, Der moralische Instinkt
5
Inhalt
Geleitwort von Johan Braeckman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
Dank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
Neue Metaphern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
Natur und Moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
Fünf Facetten der Moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
Neurowissenschaft en . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22
Raum für die Vernunft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
1 Die
Bindungsmoral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
Hilfl ose Geschöpfe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
Bindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
27
Empathie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
36
Schuldgefühle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
46
Bindung und Altruismus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
49
Aggressionshemmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
57
Die Grenzen der Aggressionshemmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
68
Schlussbetrachtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73
2 Die Moral der Gewalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
75
Sinnvolle Gewalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
76
Angst und Aggression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
84
Psychopathen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90
Aggression als Lebensstil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
98
Loslösung von der Bindungsmoral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Kult der Gewalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Krieg aller gegen alle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Schlussbetrachtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
VAN_40441-6_Verplaetse_Der_moralische_Instinkt.indd 5
16.08.11 06:49
ISBN Print: 9783525404416 — ISBN E-Book: 9783647404417
© 2011, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen
Jan Verplaetse, Der moralische Instinkt