ÀÇЯÐÁÀJ†ÀÍ милли åËÌËЯÐ ÀÊÀÄÅÌÈJÀÑÛ ÔÎËÊËÎÐ ÈÍÑÒÈÒÓÒÓ



Yüklə 3,17 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/100
tarix15.07.2018
ölçüsü3,17 Mb.
#55885
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   100



ÀÇЯÐÁÀJ†ÀÍ МИЛЛИ ÅËÌËЯРÀÊÀÄÅÌÈJÀÑÛ 

ÔÎËÊËÎРÈÍÑÒÈÒÓÒÓ 

_______________________________________________ 



 

 

 

 

 

 

 

MASALLI  

FOLKLOR ÖRNƏKЛЯРИ 

 

1-ci kitab 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÁÀÊÛ – 2013 


 



Àçяðáàj‡àí МÅÀ  



Фолклор Èíñòèòóòó Åëìè Øóðàñûíûí  

ãяðàðû èëя ÷àï îëóíóð. 

 

 



 

 

 

 



ТОПЛАЙЫБ  

ТЯÐÒÈÁ ÅÄЯÍИ:  

ôил.ц.å.ä., ïðîô. Fцzuli BAYAT 

 

 

ÐÅÄÀÊÒÎÐУ:     

ôил.ц.е.ä. Мухтар КАЗЫМОЬЛУ  

(ИМАНОВ) 

 

 

 

Masallы folklor  örnəkləri, 1-ci kitab, Áàêû, “Elm vя тящсил“ 

íяøðèjjàòû, 2013, 418 сящ. 



 

Kitaba  Àçяðáàj‡àíын  гядим  тарихя  малик  бюлэяляриндян 

олан Масаллы районундан топланмыш ôîëêëîð материаллары дахил 

едилмишдир.  



 

 

А 4603000000 Ãðèôëè íÿøð  

   Í-098-2013  

 

 

 

 

 

 

  

© Фолклор Институту, 2013. 


 



TARİXİNİ FOLKLORUNDA,  



SÖZÜNÜ TARİXİNDƏ YAŞADAN DİYAR 

 

Ön Söz 

 

Azərbaycan  Respublikası  Mədəniyyət  və  Turizm  Nazi-



rinin 01  fevral 2012-ci  il tarixli, 37 saylı əmri  ilə Masallı şə-

həri  2012-ci  ildə  Azərbaycanın  Folklor  Paytaxtı  elan  olun-

muşdur.  Bu  məqsədlə  Masallı  Folkloru  kitabını  hazırlamaq 

üçün  Folklor  İnstitutunun  əməkdaşları  ilə  ekspedisiya  təşkil 

olundu  və  nəticədə  gec  də  olsa  Azərbaycan  Respublikasının 

Cənub  bölgəsi  rayonlarından  biri  olan  Masallının  söz  yara-

dıcılığı, el sənəti, unudulmağa üz  tutan  toy adətləri, halaylar, 

yaxın  tarixlə  bağlı  əhvalatlar  toplanmağa  başlandı.  Masallı 

folklorunun toplanmasına 22.03.2012 tarixindən etibarən baş-

lanıldı və 05.11.2012 tarixinə q

ə

d

ə



r aralıqlarla davam etği. 

lk 


öns


 



Səkkiz  aylıq  qısa  bir  zamanda  (folklor  materialları 



illərlə  toplanır)  40  yaxın  kənddə  (Masallı  mərkəzi  də  daxil 

olmaqla Mahmudavar, Köçəkli,  Alışanlı, Göylənni, Xalıcallı, 

Şatıroba,  Hacıtəpə,  Xırmandalı,  Ərkivan,  Şərəfə,  Bədəlan, 

Boradigah,  Ərəb,  Qasımlı,  Qızılağac,  I  Yedioymaq,  II  Yed-

dioymaq, Mollahəsənli,  Təklə, Çaxırlı, Gəyəçöl, Dadva, Mu-

saküçə,  Həsənli,  Qəriblər,  Hişkədərə,  Rüdəkənar,  Mişkəmi, 

Köhnə Alvadı, Digah, Bambaşı, Molloba,  I Şıxlar.ş II Şıxlar 

2, Seybətin, I. Səmidxan, II. Səmidxan) toplama işi aparıldı, 



200-dən çox söyləyici ilə görüşüldü. Bu kəndlərin bəzilərinə 

bir dəfə, bəzilərinə isə 3-4 dəfə gedildi, bəzi söyləyicilərlə də 

bir neçə dəfə söhbət aparıldı. 

 

Qısa Tarixi Ekskurs 

 

Qədim  insanların  15-20  min  il  bundan  əvvəl  yaşadığı 



Masallı eramızdan çox-çox əvvəllər türklərin yaşayış məskəni 

olmuş,  tunc  dövrünə  aid  Hişkədərə  kəndində  Qaraxantəpə, 

Qoşatəpə,  Allahqulutəpə  və  Mirzətəpə  kurqanları,  yenə  tunc 

və dəmir dövrlərinə aid  Təzə Alvadı kəndində  Məmmədtəpə, 

İstiottəpə,  Alıtəpə  kurqanları,  tunc  dövrünə  aid  Şərəfə  və 

Mahmudavar  kurqanları  bunu  sübut  edir.  Masallının  tarixi  lə 

bağlı  Abasqulu  Ağa  Bakıxanovun  “Gülistani-İrəm”  (1841), 

Mirzə  Seyidəli  Kazımbəy  oğlunun  “Cavahirnameyi  Lənkə-

ran” (1896), Mirzə Əhməd Mirzə Xudaverdi oğlunun “Əxbar-

namə” (1882) və digər əsərlərdən məlumat alırıq.  

Masallı antik dövrdə Midiya, Midiya-Atropatena, sonra-

lar  Qafqaz  Albaniyasının  Kaspina  vilayətinin,  XVI  yüzildən 

başlayaraq  XVIII  yüzilin  ortalarına  qədər  Səfəvilər  dövləti-

nin, XVIII əsrin ortalarında isə Lənkəran xanlığının  tərkibin-




 

də olmuşdur. Sovetlərin qurulmasından sonra 08 avqust 1930-



cu  ildə  Masallı  inzibati  rayonu  yaradıldı  və  Masallının  adı 

respublika xəritəsinə rayon mərkəzi kimi daxil oldu. 

Masallının bir hissəsi orta əsr ərəb tarixçilərinin haqqında 

geniş  məlumat  verdikləri  Muğan  şəhərinə  düşür.  Xırmandalı, 

Hacıtəpə  ərazilərində  aparılan  qazıntılar  zamanı  Muğan  şə-

hərinə aid çoxlu maddi-mədəniyyət abidələri tapılmışdır. Ancaq 

arxeoloji qazıntılar sistemli olmadığından və mütəxəssislər tərə-

findən  aparılmadığından  Muğan  şəhərı  haqqında  yetərli  məlu-

mat  əldə  etmək  mümkün  deyildir.  Muğan  şəhəri  ərazisindən 

tapılan  küp  qəbirlər,  tunc  və  dəmir  dövrlərinə  aid  alətlər  bu 

şəhərin uzun müddət tarix səhnəsində qaldığından xəbər verir.  

Maddi mədəniyyət abidələri – qalaları, türbələri, ocaqla-

rı,  məscidləri,  hamamları  ilə  zəngin  olan  Masallı  təbii  gözəl-

likləri  ilə  seçilir.  Rayonun  İstisu  istirahət  və  müalicə  kom-

pleksi sadəcə Azərbaycandan deyil, həm də  yaxın ölkələrdən 

də  turist  qəbul  edir.  İstisu  həm  də  el  arasında  Fatmeyi-Zəhra 

ocağı  kimi  tanınır.  Burada  Fatma  nənə  təndiri,  Hz.  Həsənlə 

Hz.  Hüseynin  ayaq  izləri  və  digər  ziyarət  yerləri  Masallının 

inanc turizmində önəmli yer tutduğundan xəbər verir.  

 

Masallı Folklorunun Özünəməxsusluğu 

 

Adını  məsəllidən  alan,  yəni  bir-birinə  məzəli  əhvalatlar 



danışan, bir-birinə məsəl çəkən, Masallı Azərbaycanın Cənub 

bölgəsinin  böyük  yaşayış  yerlərindən  biridir.  Masallı  Azər-

baycanın  əhalisi  ən  sıx  bölgəsidir.  Qədimdən  bu  bölgənin 

türklər  yaşayan  qisminə  Muğan  deyilmişdir.  Həm  də  burada 

qədim Muğan şəhəri olmuşdur. 

Azərbaycan folklorunun regional xüsusiyyəti əslində mil-

li folklor düşüncəsinin ayrı-ayrı bölgələrdə ifadələşməsi, mətn-



Yüklə 3,17 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   100




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə