Cübran X?lil Cübran

---

 
 
Cübran Xəlil Cübran 
 
 
 
 
SÜKUTUN POEZİYASI
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bakı-2009

---

 
2 
 
 
 
Elmi redaktor  
və ön sözün müəllifi:  
 
 
 
 
C.X.Cübran  
Sükutun  poeziyası  /  Ərəb,  ingilis  və  rus  dillərindən 
seçilmiş tərcümələr. Bakı. 2008, 273 səh. 
 
 
C.X.Cübran  (1883-1931)  –  görkəmli  ərəb-amerikan  yazıçısı,  şairi, 
rəssamı  və  filosofudur.  Onun  əsərləri  30-a  yaxın  xarici  dilə  tərcümə 
olunmuş  və  həm  Şərq,  həm  də  Qərb  ölkələrində  geniş  yayılmışdır. 
Azərbaycan  oxucusuna  ilk  dəfə  ötən  əsrin  ikinci  yarısında  görkəmli 
şərqşünas alim Aida İmanquliyeva tərəfindən təqdim olunmuşdur. 
Kitabda  Cübranın  ən  məşhur  əsərlərindən  olan  «Peyğəmbər», 
«İblis»  və  s.-lə  yanaşı  seçilmiş  müdrik  fikirləri  toplanmışdır.  Topluya 
həmçinin  prof.  A.İmanquliyevanın  C.X.Cübran  haqqında  geniş  oçerki 
daxil  edilmiş,  bu  görkəmli  mütəfəkkirin  həyat  və  fəaliyyəti  hərtərəfli 
işıqlandırılmışdır. 
Kitab geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.  
 
  
 

---

 
3 
 
 
 
Cübran hansı məsələdən 
danışırsa-danışsın, o, həmi-
şə mütəfəkkir, böyük sənət-
kar,  söz  ustası  və  öz  xalqı-
nı, bütün bəşəriyyəti hədsiz 
dərəcədə  sevən  bir  insan 
olaraq qalır. 
 
Aida İmanquliyeva  

---

 
4 
Cübran Xəlil Cübran - 125 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
  
 
 
 
 
  
                                  
                          (1883 - 1931) 
 
 

---

 
5 
 
 
 
 
 
 
Ön söz 
 
Mədəniyyət tarixində elə böyük şəxsiyyətlər vardır ki, on-
lar müəyyən bir millətin, ölkənin hüdudlarını keçərək bütün bə-
şəriyyət miqyasında tərəqqiyə xidmət etmiş, müxtəlif sivilizasi-
yalar  arasında  körpü  atmağa,  qütbləri  birləşdirməyə  nail  ol-
muşlar. Həm Şərq, həm də Qərb oxucuları üçün doğma olan və 
öz yaradıcılığı  ilə  xalqlar  və  mədəniyyətlər  arasında qarşılıqlı 
yaxınlaşmaya xidmət edən belə böyük şəxsiyyətlərdən biri Cüb-
ran  Xəlil  Cübrandır.  Onun  həm  bədii  yaradıcılığı,  həm  böyük 
məna tutumuna malik olan fəlsəfi fikirləri öz ruhuna və pafosu-
na  görə  Şərq  mahiyyətini  ifadə  etsə  də,  ideya  və  məzmununa 
görə  Qərb  rasionalizmindən  və  romantizmindən  bəhrələnmiş-
dir.  
C.X.Cübran  irsinin  koloriti  və  cazibədarlığı  onun  Şərq 
bədii  yaradıcılıq  ənənələrinə  sadiq  olmasından  irəli  gəlir. 
«Şərqin üstün cəhətlərini Qərb oxucusuna necə, hansı yollarla 
çatdırmaq  olar?»  –  sualına  ən  yaxşı  cavablardan  birini  Cüb-
ran Xəlil Cübran öz şəxsi yaradıcığı və fəaliyyəti ilə vermişdir.  
C.X.Cübran  imzası  Azərbaycan  oxucusuna  XX  əsrin  70-
ci illərindən  etibarən  görkəmli şərqşünas  alim  Aida  İmanquli-
yevanın əsərlərindən tanışdır. O, hələ 1975-ci ildə Cübran Xə-

---

 
6 
lil Cübrana ayrıca  kitab  həsr  etmiş, bu  böyük  ərəb  yazıçısının 
həyat  və  yaradıcılığını  geniş  şərh  etmişdir.  Aida  xanım  bu 
mövzuya  ilk  növbədə  bir  ərəbşünas  alim  olmaq  etibarı  ilə 
müraciət  etsə  də,  sonrakı  tədqiqatlarında  o,  Cübranı  həm  də 
bir  mütəfəkkir  kimi  dəyərləndirmiş  və  onun  Şərq  ilə  Qərb 
düşüncə  tərzlərini  vəhdət  halında  ifadə  edən  əsərlərini  fəlsəfi 
aspektdə  də  təhlil  etmişdir.  A.İmanquliyeva  Cübranın  fəlsəfi 
dünyagörüşündən  bəhs  edərkən  əvvəllər  bu  barədə  aparılan 
tədqiqatlara  da  öz  münasibətini  bildirmişdir.  O,  Cozef  P.Ho-
qassianın  «Xəlil  Cübran;  fikir  qanadları.  Xalq  filosofu»  adlı 
kitabına xitabən yazır: «Burada əsas diqqət Cübranın bədii ya-
radıcılığında  əksini  tapmış  fəlsəfi  baxışlarının  təhlilinə  veril-
mişdir.  Müəllif  belə  nəticəyə  gəlir  ki,  Cübranın  dünyagörüşü 
dərin idealist yönümlüdür, belə ki, onun fəlsəfi konsepsiyasının 
əsasını bu mühakimə təşkil edir – həyat hər şeydən əvvəl ruhun 
həyatıdır».
1
  
C.X.Cübranın həyat və yaradıcılığı haqqında ən geniş və 
dəyərli məlumat Aida İmanquliyevaya məxsus olduğu üçün ki-
tabın  giriş  hissəsində  onun  Cübran  haqqında  məqaləsi  dərc 
olunur.  
XX əsrin əvvəllərində Qərb sivilizasiyasının ən çox yayıl-
dığı Şərq ölkələrindən biri olan Livan mədəniyyətlər arasında 
necə əlaqələndirici rol oynayırdısa, indi – XXI əsrin əvvəllərin-
də Azərbaycan da Şərq və Qərb arasında həmin mövqeyi tutur. 
Bu baxımdan, o  vaxt Livanda yaranmış ədəbi-bədii irs bu gün 
Azərbaycan  üçün  də  olduqca  aktualdır.  Professor  Aida  İman-
quliyevanın  da  uzaqgörənliyi  Şərq  və  Qərb  sivilizasiyaları 
                                                 
1
 A.İmanquliyeva. Yeni ərəb ədəbiyyatı korifeyləri. Bakı, Elm, 2003, s. 
33. 

---