Cilt / Volume sayı / Issue Nisan / April 2017 Sayfa / Pages 5-48

---

Cilt / Volume 2      Sayı / Issue 1      Nisan / April 2017      Sayfa / Pages 5-48

Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi • Journal of Management & Organization Studies

O

Y AD

5

 Davranış Araştırmalarında  

Kuram, Ölçüm ve Analiz  

Yöntemi Birlikteliğinin  

Önemi: Birey-Örgüt  

Uyumu Üzerine Ampirik

Bir Çalışma

1, 2

    Ali Fehmi Ünal 

(*)

      Bilçin Tak Meydan 

(**)

Ö z e t

Bilimsel araştırmanın değişkenler arasında istatiksel ilişkiler bulmaya indirgene-

rek değişkenlerin yansıttığı kavramlar ve kuramsal arka planın göz ardı edilme-

si, davranış bilimleri alanında gözlenen en önemli sorunlardandır. Bu çalışmada, 

farklı kavramsallaştırma ve ölçüm araçlarının hızla çoğaldığı birey-örgüt uyumu 

yazını bir vaka olarak incelenmektedir. Çalışmanın amacı doğrultusunda birey-ör-

güt uyumuna ilişkin farklı kavramsallaştırma (atomistik,  moleküler ve molar) ve 

ölçüm yaklaşımlarını (korelasyon, fark ve polinomiyal regresyon) içeren iki ayrı 

araştırma tasarlanmıştır. Çok düzeyli atomistik ve moleküler yaklaşım çerçeve-

sinde birey-örgüt uyumu ölçümü yapılan ilk araştırmanın verileri,  bir çokuluslu 

imalat işletmesinde toplam 295 kişiden oluşan iki ayrı örneklemden toplanmıştır. 

Birey-örgüt uyumunun tek düzeyli atomistik ve molar yaklaşım temelinde ölçül-

düğü ikinci araştırmanın örneklemi ise bir süpermarket zincirinde çalışan 93 ki-

şiden oluşmaktadır. İlgili yazında birey-örgüt uyumu ile ilişkilendirilen örgütsel 

özdeşleşme, örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütten ayrılma niyeti bağımlı de-

ğişkenler olarak analizlere dahil edilmiştir. Sonuçlar, birey-örgüt uyumunun ba-

1 

Bu çalışmada kullanılan veriler Tübitak - 1001 Programı ile desteklenen 113K574 numaralı proje kapsamında 

toplanmıştır.

2 

Yazarlar çalışmanın değerlendirme sürecindeki kıymetli katkıları ve yapıcı yorumları için editör ve hakemlere 

teşekkürlerini sunar.

(*) 

Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, [e-mail]

(**) 

Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, [e-mail]

The Problem of Theory, 

Operationalization and 

Analysis Misalignment in 

Organizational Behavior 

Research: An Empirical 

Analysis on Person-

Organization Fit

---

Ali Fehmi Ünal | Bilçin Tak Meydan

Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi | Journal of Management & Organization Studies

6

ğımlı değişkenler üzerindeki etkilerinin araştırmacının kavramsallaştırma, ölçüm 

ve analiz yöntemi tercihlerine bağlı olarak farklılaştığını ve kuram-ölçüm-analiz 

yöntemi arasında doğru bir eşleşme kurgulanmadığı sürece bulguların gerçeğe 

ulaşma açısından tartışmalı olacağını ampirik olarak göstermektedir.  İkinci araş-

tırmanın bulguları ayrıca, polinomiyal regresyon yönteminin değişkenler arası 

ilişki örüntüsünü ortaya koymak açısından diğer yöntemlere göre daha üstün 

olduğu savını desteklemektedir. Davranış çalışmalarında kuram-ölçüm-analiz 

yöntemi birlikteliğinin önemi kuramsal ve pratik sonuçlar açısından tartışılmıştır. 

Anahtar kelimeler: Kuram-ölçüm-analiz birlikteliği, birey–örgüt uyumu, para-

digma farklılıkları, uyum kavramsallaştırmaları, atomistik/moleküler/molar yakla-

şımlar, polinomiyal regresyon

A b s t r a c t

Reducing scientific inquiry to identifying statistically significant relationships 

among variables while the common disregard for the underlying theoretical and 

conceptual foundation is one of the most important problems in organizational 

behavior research. In this study we investigated the person-organization fit liter-

ature as a case that can be characterized by proliferation of conceptualizations 

and operationalizatons. To that end, two separate studies that employed differ-

ent operationalization of person-organization fit construct (atomistic vs. molec-

ular vs. molar) and method of analysis (correlation vs. difference vs. polynomial 

regression) were designed. For the first study, where person-organization fit was 

measured via cross-level atomistic and molecular fit approaches, we collected 

data from a total of 295 individuals in two separate samples in a multinational 

manufacturing company. For the second study, where single-level atomistic and 

molar fit approaches were used, the sample consisted of 93 individuals working 

for a supermarket chain. Organizational identification, organizational citizenship 

behavior, and turnover intention were chosen as dependent variables given their 

proposed relationship with person-organization fit in the literature. Results em-

pirically demonstrated that choices with regard to conceptualization, operation-

alization and analysis may alter the findings and misalignment between these 

components may render the findings questionable in terms of explaining the 

phenomenon under investigation. Moreover, the findings of the second study 

provided supporting evidence that polynomial regression analysis has advantag-

es over other methods in terms of identifying more sophisticated network of re-

lationships between fit and other variables. Theoretical and practical implications 

of the importance of alignment between theory, operationalization, and analysis 

in organizational behavior studies are discussed. 

Keywords:  Theory-operationalization-analysis alignment, person-organization 

fit, paradigm differences, fit conceptualizations, atomistic/molecular/molar ap-

proaches, polynomial regression

---