Cephesel olmayan Basınç sistemleri

---

JAA ATPL Eğitimi

(METEOROLOJİ)

Hazırlayan

:

İbrahim ÇAMALAN

Meteoroloji

Mühendisi

2012

---

Cephesel olmayan Basınç sistemleri

• hava basıncı yer yüzü üzerindeki konumlara göre 

oldukça farklılık gösterir.  Bu basınç farklılıkları dünya 

üzerindeki hava şarları ve rüzgarların oluşumu için çok 

önem arzeder.

• Meteoroloji kartlarında bu farklı basınç alanlarının 

şekilleri kapalı izobarlar ile gösterilir. 

---

Alçak, Siklon veya depresyon alanı ve trof

• Bir alçak basınç sisteminde izobarlar genellikle sık aralıklıdır. Bunun 

neticesinde sert rüzgarlı bir hava oluşur. Alçak basınç sisteminin 

merkezinde rüzgarlar genellikle sakindir. Alçak basınç alanları 

konverjans alanları olduğundan yükselen hava adyabatik olarak 

soğur ve yeterince neme sahip ise yoğunlaşma sonucu bulutlar 

oluşur. Eğer alçak basınç sistemi kararsız bir yapıya sahip ise ve 

yeterince nemli ise konvektif faaliyetler sonucu gelişmiş kümülüsler 

ve cb ler oluşur. Eğer kararlı ve nemli ise bu durumda stratiform tipi 

bulutlar oluşur. Alçak basınç sistemlerinde görüş mesafesi yüksek 

basınç sistemlerine göre daha iyidir.      

---

Alçak basınç çeşitleri

İki çeşit alçak basınç basınç merkezi vardır.

1- Dinamik alçak: Bu tip alçak basınçlar soğuk çekirdeğe 

sahip olduklarından soğuk havanın yükselmesi zayıf 

olacağından veya çökeceğinden yer seviyesinde ve yukarı 

atmosfer seviyelerinde de alçak merkezler vardır.  Bu tip 

siklonlar çok aktiftirler ve büyük ihtimalle yağışlara neden 

olurlar. 

2- Termal alçak  :Bu tip alçaklar sıcak çekirdeğe sahip 

olduğu için sıcak havanın kolayca yükselmesinden alt  

seviyelerde dönüşler siklonik olmasına rağmen, özellikle 500 

hPa'dan itibaren dönüşler Antisikloniktir. Bu tip Alçak basınç 

sistemlerinde aktivite yoktur 

---

İkincil Depresyon

Geniş alçak basınç merkezlerinin eteklerinde oluşan cephesel veya cephesel olmayan 

alçak basınç alanlarıdır. Bu sistemler ana sistemin etrafında dönerler ve ana sistem gibi 

sikonik dönüşe sahiptirler.

Okilide olmuş cephesel sisteme sahip derin alçak basınç alanlarında oluşur.

Kararsız dalgalar üzerinde soğuk cepheyi takip ederler

Ana sisteme göre daha hızlı hareket ederler ancak hareketleri genel sirkilasyon sisteminin

içinde kalacak şekildedir. Zamanla derinleşen ikincil alçak daha etkin konuma gelir ve ana

alçak basınç merkezi zayıflayarak ikincil duruma düşer ve etkin hale gelen diğer alçak

basınç alanının etrafında dönmeye başlar. Literatürde Bu mekanizma “Dumb Belling”

mekanizması olarak bilinir.

İkincil depresyondaki olumsuz hava şartları genellikle

ana alçaktakinden daha kuvvetlidir.

---

Alçak basınç Merkezi kaynakları

Havacılıkta alçak basınç merkezleri sınıflandırılırken cephesel veya cephesel

olmayan diye sınıflandırılır. Termal ve dinamik sınıflandırma çok kullanılmaz.

Cephesi olmayan alçak basınç alanları

-Oroğrafik alçaklar                                                          

-Termal Alçaklar

-Yazın Karalar üzerinde oluşan 

alçak basınç alanları      

-Muson alçak basınç alanı

-Ekvatoral alçak basınç alanları 

veya troflar                   

-Kararsızlık alçakları

-Kışın Denizler üzerinde oluşan 

alçak basınç alanları     

-Akdeniz alçağı

-Polar alçak                                                                      

-Baltık denizi alçağı

-Soğuk hava havuz alanları üzerinde

oluşan alçaklar     

-Tropikal alçaklar

-Doğulu Dalgalar (kıtaların doğu 

kıyılarına okyanuslardan olan akışlar)

-Girdaplar ve tornadolar 

---

Oroğrafik (rüzgar altı) alçak veya troflar

• Dağ veya tepelerin kuytu taraflarında oluşan 

alçak basınç merkezlerine verilen isim 

---

Termal Alçak basınç sahaları

Asya muson alçak basınçları

Ekvatoral alçak basınç kuşakları

Güney-batı Amerika yaz alçakları

Kuzey-doğu Afrika alçakları

---

• . ANTİSİKLONLAR 

• Kuzey yarım kürede bir basınç merkezinde rüzgâr 

akışları saat akrep ve yelkovanı dönüşü istikametinde ise 

ve basınç değerleri etraftan merkeze doğru artıyorsa, bu 

basınç sistemine Antisiklon veya yüksek basınç merkezi 

denir. 

• Antisiklonlar diverjans alanlarıdır. Sis, pus, kuru duman 

gibi olayların oluşmasına neden olurlar. Yerin soğuk, üst 

seviyelerin sıcak olduğu ‘enverziyon’ adı verilen sıcaklık 

dağılımının ortaya çıkmasında önemli rol oynarlar. 

• Antisiklonlar yüksek seviye haritalarında sırtlarla ilgilidir. 

Meteorolojik haritalarda Y (Yüksek) veya H (High) 

harfleri ile belirtilir. 

• Yer sinoptik haritalarda kapalı antisiklona yüksek basınç 

merkezi denildiği halde yüksek seviye haritalarında 

yüksek merkez