Canim anam
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
Skot Han: Əziz Anam imanına sığınıb " Mən Rəbbin quluyam, qoy mənə sənin dediyin kimi olsun." deyərək cavab vermişdir (Luka 1:38). Məryəm sayəsində Müqəddəs Kitablarda dəfələrlə haqqında danışılan və Onun sayəsində həm ilanın, həm də ilana bənzəyən bütün pis mələk və insanların yox edilməsini mümkünləşdirən xilaskar doğulmuşdur. ("Tryphon ilə dialoq" 100) Həvva və Məryəmin oxşar və fərqli cəhətlərini müqayisə etmiş və müqayisə edərkən Justinus Pavelin İsa və Adəmlə əlaqədar söylədiklərini izləyir. Pavel deyir: "Adəmdə hər kəs ölər'' halbuki "İsada hər kəs yaşayar" (1 Kor. 15:49). "İlk insan Adəm canlı bir varlıq oldu. Sonuncu Adəm isə həyat verən ruh oldu" (1 Kor. 15:45). "Adəm bizim ölümlü və dünyəvi ailəmizin davamını təmin edərkən, İsa bizim ölümsüz və ilahi ailənin fərdləri olmağımızı təmin etdi" (1 Kor. 15:49). Justinus, Həvva və Məryəmin - ikisinin də bakirə olduqlarını, Həvvanı "İlanın sözünü dölləndirən" Məryəmi isə "Rəbbin sözünü dölləndirən", kəslər olaraq təsvir etmişdir. “Rəbbin lütfü ilə Məryəmin itaətliyi Həvvanın itaətsizliyini və bunun səbəb olduğu ən məhvedici təsirləri aradan qaldırmaq üçün vasitə oldu” - deyərək Justinus yazısını bitirir. LYONLU İRENEUS Məryəmlə əlaqədar yazılı sənəd zənciri Justinusdan, kilsənin Məryəmi Yeni Həvva olaraq qəbul edilməsində iştirak edən Lyonlu İreneusa qədər uzanmaqdadır. İreneus da yolunu çəkərkən həvari Yəhyanın izi ilə getmişdir. İreneus imanını şəxsən Yəhyanın şagirdi olan İzmirli müqəddəs Polikarposa borcludur. Bəlkə yenə də, 34 Skot Han: Əziz Anam İreneusun bir çox yerdə İsadan Yeni Adəm, Məryəmdən də Yeni Həvva olaraq danışmasının səbəbi Yəhyadan təsirlənmiş olmasıdır. Əslində, Yaradılışın xülasəsi olaraq İsada nəticələnən təlim, İreneusun təməl fikirlərindəndir. Müqəddəs Pavelin düşüncələrindən yola çıxaraq, Adəmlə itirdiyimiz Rəbbin oxşarlığında olan şəxsiyyətimizi, qurtuluşu yenidən qazana bilək deyə İsa bizim üçün "bədən" alıb, "insan" olduğu zaman özündə insanlığın uzun tarixi boyunca edəcəklərini reallaşdırmış oldu. Yəhya kimi İreneus da bu tarixi hadisədə Yeni Həvvanın əhəmiyyətli rolunu görə bilmişdi: "Həvvanın itaətsizliyi ilə atılan sıx düyün Məryəmin itaəti ilə açıldı. Bakirə Həvvanın imansızlığı ilə atdığı düyünü Bakirə Məryəm imanı ilə açdı." Son paraqraflarda İreneus Müqəddəs Kitabda izah edilənləri analizi edərək Məryəmin itaəti ilə Həvvanın itaətsizliyini müqayisə edir. Sonralar ortaya çıxan bir kitabda düşüncəsini daha irəliyə daşıyıb. "Madam ki, əvvəlki Həvva Rəbbə qarşı gəldi, sonrakı Həvva da Rəbbə itaət etdi, Bakirə Məryəm Bakirə Həvvanın etdiyi bir səhvi düzəltdi. Beləcə, insan oğlu bir bakirə üzündən ölümün pəncəsinə düşdüyünə görə yenə bir bakirə vasitəsilə bu vəziyyətdən xilas olmuşdur." Burada İreneusun Məryəmdən bir vasitəçi kimi bəhs etməsi [Həvari Vəzinin Dəlili] oxuculara ən azından Qanadakı mərasimdə vasitəçilik mövzusundakı gücünü göstərir. Son olaraq, İreneus Məryəmin analığını ondan Kilsə olaraq bəhs edərək İsadan bütün məsihçilərə daşıyır. İsanın doğulması insanları Rəbbə daşıyacaq tərtəmiz, ən müqəddəs hadisə deyə izah edir. 35 Skot Han: Əziz Anam AFRİKA XATİRƏLƏRİ Efesdə Justinus, Fransada İreneusun hər ikisinin də ruhani olaraq həvari Yəhyanı nümunə götürdüklərini söyləyə bilərik. Yəhyanın özündə qüdrətli bir təcrübə var idi, çünki o üç il boyunca İsanın yanında yaşadı, hətta sonrakı illərdə də Bakirə Məryəmlə eyni evi bölüşdü. Kardinal John Henry Nyuman belə şərh edib: “Bizə Müqəddəs Bakirəni tanıdacaq, gözlərimizi dikə biləcəyəmiz bir həvari varsa, Rəbbimizin xaç üzərində ikən anasını əmanət etdiyi bu adam müqəddəs Yəhyadır. Bildiyimiz kimi, Bakirə Məryəm göyə qaldırıldığı günə qədər Efesdə bu həvarinin yanında qalmışdır. Daha əvvəl də söylədiyim kimi ən qədim və təfərrüatlı şəkildə dəyərini ortaya qoyaraq bizə Məryəmin İkinci Həvva olduğu məlumatını çatdıran adam, Asiyadan Lyona gedən müqəddəs İreneus olub, müqəddəs Yəhyanın ilk həvarilərindən təhsil almışdır.” (Mistik qızılgül 20) Məryəmi Yeni Həvva olaraq qəbul edən yenə yəqin ki, müqəddəs Yəhyanın izi ilə gedən neçə-neçə insanlar vardır. Şimali Afrikada üçüncü əsrin başlanğıcında bu həqiqətdən düzgün bəhs edən Tertullianus yazmışdır: ”Həvvanın qulaqlarına ölümün təməlini qoyan tamah sözü gələnə qədər bakirə idi. Eyni şəkildə yenə bir bakirənin qulağına həyatı yenidən başladacaq olan Rəbbin sözünün girməsi lazım idi. Beləcə, qadının səbəb olduğu məhv olma yenə bir qadının sayəsində xilasa sahib olacaqdı. Həvva ilana Məryəm isə Rəbbin mələyinə inandı, inanaraq işlənən günah bu dəfə iman inancı sayəsində aradan qalxdı.” (Məsihin bədəni haqqında 17) 36 Skot Han: Əziz Anam Başqa qaynaqlarda olduqca qarışıq, səhvli və səthi olmasına rəğmən Tertullianusun Məryəm Ana ilə əlaqədar olarak yazdıqları çox qəti, düz mühakimələrdən ibarət bir xəzinə dəyəri daşıyır. İncili oxuyarkən nə keçmişdə, nə də indiki zamanda Yeni Həvva ilə əlaqədar deyilənlər zamanla məhdudlaşa bilməz. Əksinə bildiklərimiz həm köhnə, həm ənənəvi olaraq bizə ötürülən ehtimal ki, gerçək qaynaq müqəddəs Yəhyanın özüdür. Əsrlər boyunca Onun öyrətdikləri müqəddəs Justinus, müqəddəs İreneus, Tertullianus, müqəddəs Augustinus, müqəddəs Şamlı Yəhya, müqəddəs Aquinalı Toma və daha minlərcəsi bu təlimin günümüzə qədər çatmasında iştirak etmişlər. Bütün bu qiymətli şəxslər Yeni Həvvanın mesajını açıq bir şəkildə çatdırmağı hədəfləmişlər. Öyrənməyə lazım olan mesaj budur: "Dünyaya gətirdiyi Oğul, yoldaş və Ata olan Rəbbə itaət edin. Sizə hər nə söyləsə əməl edin." Orta əsr şairləri mələk Cəbrayılın Məryəmi salamlayarkən istifadə etdiyi Latınca “Ave” sözünü tərsinə oxuyanda Həvva mənasını verən "Eva" olduğuna diqqət cəlb etmişlər. Buna görə də Həvvanın itaətsizliyinə görə hamımızın başına gələn pislikləri Məryəmin itaəti sayəsində tərsinə çevirib yenidən qazana bilməyimiz mümkündür. 37 Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|